စပါးဘက်တီးရီးယားအညိုရောင်ရွက်ဖုံးပုတ်ရောဂါ

ဤ ရောဂါသည် Pseudomonas fuscovaginae ဟုခေါ်သည့် ဘက်တီးရီးယား တစ်မျိုးကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ စပါးပျိုးပင်နှင့် အပင်ကြီး အဆင့်များတွင် ရွက်ဖုံးနှင့် စပါးစေ့များပေါ်တွင် ပုတ်ဆွေးခြင်း ဖြစ်စေသည်။

ရောဂါဖြစ်ပွားသည့်နေရာနှင့်ဖြစ်ပွားသည့်် အကြောင်းရင်း

သမပိုင်းနှင့် အပူပိုင်းဒေသ နှစ်မျိုးစလုံးတွင် ပင်လယ်ရေပြင်မှ အမြင့် ၁၂၀၀-၁၇၀၀ မီတာရှိ ကုန်းမြင့်ဒေသ၊ အပူချိန်နိမ့်ပြီး စိုထိုင်းဆ များသောဒေသများတွင် ကျရောက်ဖြစ်ပွား နိုင်သည်။ ဤရောဂါကို အထူးသဖြင့် အာရှတိုက်၊ တောင်အမေရိကတိုက်၊ မာဒါဂါစကာ အပါအဝင် အာဖရိကတိုက် အလယ်ပိုင်းနှင့်် အရှေ့ပိုင်းဒေသများတွင် ကျရောက် ဖြစ်ပွားကြောင်း သိရပါသည်။ မျိုးစေ့ဆောင်ရောဂါ တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ရောဂါဖြစ်စေသော ဘက်တီးရီးယား Pseudomonas fuscovaginae သည် စိုက်ခင်းထဲ ကျန်ရစ်ခဲ့သည့်စပါးပင် နှင့်ပေါင်းပင်များပေါ်တွင် အပြင် ကပ်ပါးအဖြစ် ရှင်သန် ခိုအာင်းနေနိုင်သည်။

ရောဂါအမျိုးအမည်ခွဲခြားဖေါ်ထုတ်ခြင်း/ လက်ခံပင်ပြလကၡဏာ

ရောဂါ လက္ခဏာကို စပါးပင် ဖုံးတုံးလုံးတုံး အဆင့်တွင် အလံရွက်၏ ရွက်ဖုံးပေါ်တွင်လည်းကောင်း၊ အနှံ့ ထွက်ချိန်တွင် အနှံပေါ်တွင်လည်းကောင်းတွေ့ရလေ့ ရှိသည်။ ပျိုးပင် အဆင့်တွင် ပင်လုံးပြန့် အရောင် ပျက်မှုကို တွေ့ရပြီး ၎င်းသည် ရွက်လယ်ကြောနှင့် ရွက်ကြောများဆီသို့ ပြန့်သွားသည်။ ရောဂါကျ ပျိုးပင်များသည် အစောပိုင်း တွင်အောက်ရွက်၏ ရွက်ဖုံးတွင် အဝါရောင်မှ အညိုရောင် အရောင်ပျက်မှု ဖြစ်ပေါ်သည်။ အပင်ရင့် လာသော် လုံးရှည်ပုံမှ ပုံသဏ္ဍန် မမှန်သော ပုံရှိ ရေစိုနာများ စတင်ဖြစ်ပေါ်ကာ နောက်ပိုင်းတွင် အညိုဖျော့ရောင်၊ အညိုရောင် စသည်ဖြင့်ပြောင်းသွားပြီး အနာကွက်ကို အညိုရင့်ရောင် အနားသတ်ဖြင့် ဝိုင်းရံ ထားသည်။ ရွက်ဖုံးတွင် လည်းရေစိုနာနှင့်တစ်ရှူးသေ လက္ခဏာဖြစ်ပေါ်ပြီး ထင်ရှားသည့် အနားသတ် မပါရှိပါ။ ရောဂါ ကျရောက်မှု ပြင်းထန်လျှင် ရွက်ဖုံး တစ်ခုလုံး တစ်ရှူးသေလက္ခဏာဖြစ်ပေါ်ပြီး ခြောက်သွားသည်။ အနှံများလည်း ညှိုးလာသည်။

ရောဂါကျ အပင်မှ ပြူထွက်ဆဲ အနှံနှင့် စပါးခွံများတွင် ရေစိုနာ ဖြစ်လာပြီး အညိုရောင်ပြောင်း သွားသည်။ ရောဂါကျ အနှံမှ စပါးစေ့များသည် အရောင်ပျက်ခြင်း၊ ပုံပျက်ခြင်း အဆံ မတည်ခြင်းများ ဖြစ်တတ်သည်။

ရောဂါ၏ အရေးကြီးမှု

ပုံမှန်အားဖြင့် ဆုံးရှုံးမှုကြီးမားလေ့ မရှိသော်လည်း အင်ဒိုနီးရှားနိူင်ငံတွင် ဤရောဂါကြောင့် အထွက်နှုန်း ၇၂.၂%ထိ ဆုံးရှုံးမှုထိ ရှိခဲ့ဖူးကြောင်း မှတ်တမ်းတွင်တွေ့ ရသည်။ ဗဟို အာဖရိကနှင့် မာဒါဂါစကာ တို့တွင်လည်း စပါး စိုက်ဒေသများတွင် ဆုံးရှံုးမှုကြီးမားကြောင်း မှတ်တမ်းများ တွင်တွေ့ရသည်။ ရောဂါ အလွန်ပြင်းထန်လျှင် အထွက်နှုန်း ၁၀% အထိ ရှိကြောင်း မာဒါဂါစကာနိုင်ငံ တွင်တွေ့ခဲ့ရသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်းများ

(၁) မျိုးစေ့ဆောင်ရောဂါ ဖြစ်သောကြောင့် ကြိုတင် ကာကွယ်မှုသည် အလွန်အရေးကြီးသည်။ စပါးခင်းကို ရိတ်သိမ်းပြီးလျှင် ပြီးချင်းနှင့် မစိုက်ပျိုးသည့်ကြား ကာလတွင် သန့်ရှင်းအောင် ထားရမည်။ ပင်ကြွင်း ပင်ကျန်များနှင့် အလေ့ကျပေါက်သည့်စပါးပင်များကို သုတ်သင် ဖယ်ရှားရမည်။

(၂) အပူချိန်နိမ့်သော ကာလကိုရှောင်နိုင်ရန် စိုက်ချိန်ကို ညှိသင့်သည်။

(၃) ၂၀-၃၀ ရက်သား ပျိုးပင်များကို စိုက်ရမည်။ ၎င်းထက်ကြီးသော ပျိုးပင်များကိ ုမစိုက်သင့်ပါ။

(၄) ရောဂါကင်းသော မျိုးစေ့များကို အသုံးပြုရမည်။

ဒေါက်တာခင်နှင်းယု

ကိုးကား- IRRI Rice Knowledge Bank

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ဦးကြီးတို့ရဲ့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ပဲ ဖြစ်သင့်တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ စပါးခင်းထဲ ရွှေခရုရောက်လာပြီဆိုရင်တော့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ကို အနှောင့်အယှက် ကောင်းကောင်းကြီးပေးပါလိမ့်မယ်။ မြန်မာ့မျိုးရင်းခရုမဟုတ်တဲ့ တောင်အမေရိကမျိုးစိတ်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို ကျူးကျော်လာတဲ့ မျိုးစိတ်ဖြစ်တာကြောင့် အကောင်ပွားနှုန်းကလည်း အဆမတန် မြင့်တက်လာပါတယ်။ ခရုအမ တစ်ကောင်က တစ်ခါ ဥ မယ်ဆိုရင် ဥအရေအတွက် ၁၀၀ ကနေ ၁၀၀၀ အထိ အတွဲလိုက်ဥကြပြီး တစ်နှစ်မှာ ၃ ကြိမ်အထိ မျိုးပွားနိုင်ပါတယ်။ စပါးခင်းတွေမှာ ရွှေခရုကျပြီဆိုရင် ပန်းရောင် ဥ တွေ ကို စပါးပင်တွေမှာ တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီရွှေခရုတွေကို ရှင်းပစ်ဖို့အတွက်ကတော့ မာလာမြိုင်ရဲ့ ခရုဘုရင် ရှိနေပါပြီ။ ခရုဘုရင်က စားသေအစွမ်းနဲ့ အဆိပ်ငွေ့အာနိသင်ရှိတာကြောင့် ရွှေခရုတွေကို အထိရောက်ဆုံး ရှင်းပေးနိုင်မှာပါ။ အစွမ်းရှိပစ္စည်းဖြစ်တဲ့ Niclosamide -olamine 83.1% WP ပါဝင်ပြီး Chloronitrophenol ဆေးအုပ်စုထဲ ပါဝင်ပါတယ်။ ရေဖျော်ဆေးမှုန့်အမျိုးအစားဖြစ်လို့ ရေ ၂၀ လီတာဝင်တဲ့ဆေးဖျန်းပုံး တစ်ပုံးမှာ ၄၀ ကနေ ၅၀ ဂရမ်အထိ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ နှုန်းထားကိုတော့ တစ်ဧကမှာ ၁၅၀ ကနေ ၂၀၀ ဂရမ်နဲ့ တွက်ချက်ပေးထားပါတယ်။ သတိပြုရမှာတော့ ဆေးဖျန်းပြီးနောက်ပိုင်း စပါးခင်းအတွင်းမှာရှိတဲ့ ရေကို ၅ စင်တီမီတာနဲ့ ၃ ရက်ထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဆေးဖျန်းပြီး ၅၂ ရက်ကြာမှ ရိတ်သိမ်းသင့်ပါတယ်။ ခရုဘုရင်နဲ့ဆို စပါးခင်းကို ဒုက္ခပေးတဲ့ ရွှေခရုတွေကို ရှင်းလင်းနိုင်ပြီး မြေကြီးက ရွှေသီးနိုင်ပြီပေါ့ဗျာ။

Read more

Facebook Page သို့သွားရန်