စပါးဘက်တီးရီးယားအညိုရောင်ရွက်ဖုံးပုတ်ရောဂါ

ဤ ရောဂါသည် Pseudomonas fuscovaginae ဟုခေါ်သည့် ဘက်တီးရီးယား တစ်မျိုးကြောင့် ဖြစ်ပါသည်။ စပါးပျိုးပင်နှင့် အပင်ကြီး အဆင့်များတွင် ရွက်ဖုံးနှင့် စပါးစေ့များပေါ်တွင် ပုတ်ဆွေးခြင်း ဖြစ်စေသည်။

ရောဂါဖြစ်ပွားသည့်နေရာနှင့်ဖြစ်ပွားသည့်် အကြောင်းရင်း

သမပိုင်းနှင့် အပူပိုင်းဒေသ နှစ်မျိုးစလုံးတွင် ပင်လယ်ရေပြင်မှ အမြင့် ၁၂၀၀-၁၇၀၀ မီတာရှိ ကုန်းမြင့်ဒေသ၊ အပူချိန်နိမ့်ပြီး စိုထိုင်းဆ များသောဒေသများတွင် ကျရောက်ဖြစ်ပွား နိုင်သည်။ ဤရောဂါကို အထူးသဖြင့် အာရှတိုက်၊ တောင်အမေရိကတိုက်၊ မာဒါဂါစကာ အပါအဝင် အာဖရိကတိုက် အလယ်ပိုင်းနှင့်် အရှေ့ပိုင်းဒေသများတွင် ကျရောက် ဖြစ်ပွားကြောင်း သိရပါသည်။ မျိုးစေ့ဆောင်ရောဂါ တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ရောဂါဖြစ်စေသော ဘက်တီးရီးယား Pseudomonas fuscovaginae သည် စိုက်ခင်းထဲ ကျန်ရစ်ခဲ့သည့်စပါးပင် နှင့်ပေါင်းပင်များပေါ်တွင် အပြင် ကပ်ပါးအဖြစ် ရှင်သန် ခိုအာင်းနေနိုင်သည်။

ရောဂါအမျိုးအမည်ခွဲခြားဖေါ်ထုတ်ခြင်း/ လက်ခံပင်ပြလကၡဏာ

ရောဂါ လက္ခဏာကို စပါးပင် ဖုံးတုံးလုံးတုံး အဆင့်တွင် အလံရွက်၏ ရွက်ဖုံးပေါ်တွင်လည်းကောင်း၊ အနှံ့ ထွက်ချိန်တွင် အနှံပေါ်တွင်လည်းကောင်းတွေ့ရလေ့ ရှိသည်။ ပျိုးပင် အဆင့်တွင် ပင်လုံးပြန့် အရောင် ပျက်မှုကို တွေ့ရပြီး ၎င်းသည် ရွက်လယ်ကြောနှင့် ရွက်ကြောများဆီသို့ ပြန့်သွားသည်။ ရောဂါကျ ပျိုးပင်များသည် အစောပိုင်း တွင်အောက်ရွက်၏ ရွက်ဖုံးတွင် အဝါရောင်မှ အညိုရောင် အရောင်ပျက်မှု ဖြစ်ပေါ်သည်။ အပင်ရင့် လာသော် လုံးရှည်ပုံမှ ပုံသဏ္ဍန် မမှန်သော ပုံရှိ ရေစိုနာများ စတင်ဖြစ်ပေါ်ကာ နောက်ပိုင်းတွင် အညိုဖျော့ရောင်၊ အညိုရောင် စသည်ဖြင့်ပြောင်းသွားပြီး အနာကွက်ကို အညိုရင့်ရောင် အနားသတ်ဖြင့် ဝိုင်းရံ ထားသည်။ ရွက်ဖုံးတွင် လည်းရေစိုနာနှင့်တစ်ရှူးသေ လက္ခဏာဖြစ်ပေါ်ပြီး ထင်ရှားသည့် အနားသတ် မပါရှိပါ။ ရောဂါ ကျရောက်မှု ပြင်းထန်လျှင် ရွက်ဖုံး တစ်ခုလုံး တစ်ရှူးသေလက္ခဏာဖြစ်ပေါ်ပြီး ခြောက်သွားသည်။ အနှံများလည်း ညှိုးလာသည်။

ရောဂါကျ အပင်မှ ပြူထွက်ဆဲ အနှံနှင့် စပါးခွံများတွင် ရေစိုနာ ဖြစ်လာပြီး အညိုရောင်ပြောင်း သွားသည်။ ရောဂါကျ အနှံမှ စပါးစေ့များသည် အရောင်ပျက်ခြင်း၊ ပုံပျက်ခြင်း အဆံ မတည်ခြင်းများ ဖြစ်တတ်သည်။

ရောဂါ၏ အရေးကြီးမှု

ပုံမှန်အားဖြင့် ဆုံးရှုံးမှုကြီးမားလေ့ မရှိသော်လည်း အင်ဒိုနီးရှားနိူင်ငံတွင် ဤရောဂါကြောင့် အထွက်နှုန်း ၇၂.၂%ထိ ဆုံးရှုံးမှုထိ ရှိခဲ့ဖူးကြောင်း မှတ်တမ်းတွင်တွေ့ ရသည်။ ဗဟို အာဖရိကနှင့် မာဒါဂါစကာ တို့တွင်လည်း စပါး စိုက်ဒေသများတွင် ဆုံးရှံုးမှုကြီးမားကြောင်း မှတ်တမ်းများ တွင်တွေ့ရသည်။ ရောဂါ အလွန်ပြင်းထန်လျှင် အထွက်နှုန်း ၁၀% အထိ ရှိကြောင်း မာဒါဂါစကာနိုင်ငံ တွင်တွေ့ခဲ့ရသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်းများ

(၁) မျိုးစေ့ဆောင်ရောဂါ ဖြစ်သောကြောင့် ကြိုတင် ကာကွယ်မှုသည် အလွန်အရေးကြီးသည်။ စပါးခင်းကို ရိတ်သိမ်းပြီးလျှင် ပြီးချင်းနှင့် မစိုက်ပျိုးသည့်ကြား ကာလတွင် သန့်ရှင်းအောင် ထားရမည်။ ပင်ကြွင်း ပင်ကျန်များနှင့် အလေ့ကျပေါက်သည့်စပါးပင်များကို သုတ်သင် ဖယ်ရှားရမည်။

(၂) အပူချိန်နိမ့်သော ကာလကိုရှောင်နိုင်ရန် စိုက်ချိန်ကို ညှိသင့်သည်။

(၃) ၂၀-၃၀ ရက်သား ပျိုးပင်များကို စိုက်ရမည်။ ၎င်းထက်ကြီးသော ပျိုးပင်များကိ ုမစိုက်သင့်ပါ။

(၄) ရောဂါကင်းသော မျိုးစေ့များကို အသုံးပြုရမည်။

ဒေါက်တာခင်နှင်းယု

ကိုးကား- IRRI Rice Knowledge Bank

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...