မြေလှပ်ခြင်းဖြင့် မြေရဲ့အခြေအနေကို ပြောင်းလဲကောင်းမွန်စေတဲ့အချက်များ

အပိုင်း (၂)

ဒါဆိုရင် မြေလှပ်ထားခြင်းဖြင့် မြေရဲ့ အခြေအနေတွေ ဘယ်လိုပြောင်းလဲနိုင်လဲ 🌳🌳

၁. Soil organic Matter (မြေဆွေးဓာတ်)

မြေဆွေးဓာတ်ကတော့ မြေရဲ့အရည်အသွေးကို တိုင်းတာရာမှာ အရေးအကြီးဆုံးပဲဖြစ်ပါတယ်။ သူက မြေတွင်း အဏုဇီဝ (microbe) တွေရဲ့ လုပ်ဆောင်မှု၊ အာဟာရဓာတ်ရရှိမှုနဲ့ မြေသားဖွဲ့စည်းမှုတို့အပေါ်မှာ အများဆုံးမူတည်နေတာပဲဖြစ်ပါတယ်။

မြေလှပ်ထားခြင်းဖြင့် သီးနှံအကြွင်းအကျန်ထုတ်လုပ်နိုင်မှုလျော့ကျခြင်းနဲ့ ပေါင်းမြက်ရှင်းရန် ထယ်ထိုးခြင်းများကြောင့် မြေဆွေးဓာတ်ကို အနည်းငယ်လျော့ကျစေပါတယ်။ ထယ်ထိုးခြင်းဖြင့် မြေဆွေးဓာတ် ၃၇% လျော့ကျစေတာကိုတွေ့ရပါတယ်။

တစ်ရာသီစိုက်ပြီး နောက်ရာသီ မြေလှပ်ထားခြင်းကတော့ သီးနှံအကြွင်းအကျန် ပိုဆွေးမြေ့စေတာဖြစ်လို့ မြေဆွေးဓာတ်လျော့ကျမှုကို လျော့ချပေးပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ‌မြေအနက် ၁-၅ စင်တီမီတာ အတွင်း ကာဗွန်နဲ့ နိုက်ထရိုဂျင်ကို တိုးစေပါတယ်။ ထယ်လုံးဝမထိုးခြင်းဖြင့် ‌အ‌ပေါ်ယံမြေအနက် တစ်လက်မအတွင်း ကာဗွန် ၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ် ၁၉ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာစေတယ်လို့ပြောပါတယ်။

၂. မြေသားဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်မှု

မြေသားရဲ့ လေရှူပေါက်လေးတွေတိုးစေပြီး မြေရဲ့ရေထိန်နိုင်စွမ်းနဲ့ ‌မြေမှုန့်လေးတွေ တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ချိတ်ဆက်မှုအားကောင်းပြီး မြေဆီလွှာတိုက်စားမှုကို လျော့ကျစေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ထယ်ထိုးပြီး မြေလှပ်ထားမယ်ဆိုရင်တော့ ပေါင်းမြက်များရဲ့ အမြစ်ကြီးထွားမှု နဲ့ ဖွံဖြိုးမှုကို ဟန့်တားပေးနိုင်ပေမဲ့ မြေဆီလွှာတိုက်စားမှုကို ပိုဖြစ်ပွားစေမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။

၃. မြေရဲ့ ရေထိန်းနိုင်စွမ်းအား

သီးနှံအကြွင်းအကျန်များ မြေပေါ်ဖုံးပြီး မြေလှပ်ထားခြင်းဖြင့် မြေရဲ့အာဟာရဓာတ်များ ရေနဲ့အတူ ပါသွားခြင်း၊ ရေငွေ့ပျံနိုင်ခြင်းတို့ကို လျော့ကျစေပြီး မြေရဲ့ ရေထိန်းနိုင်စွမ်းအားကို တိုးစေပါတယ်။ သို့‌ပေမဲ့ ထယ်ထိုးပြီး မြေလှပ်ထားခြင်းက ထယ်မထိုးတာထက် မြေဆီလွှာတိုက်စားမှု ၂၂-၃၅% ထိရှိတယ်လို့ အထောက်အထားတစ်ချို့အရ သိရှိရရန်ပြန်ပါတယ်။

၄. အာဟာရဓာတ်ရရှိမှု

မြေလှပ်ထားခြင်းဟာ ‌အော်ဂဲနစ် နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ်မှ နိုက်ထရိုတ် (nitrate) (အပင်က စုပ်ယူသော နိုက်ထရိုဂျင်ပုံစံ)သို့ ပြောင်းလဲနိုင်မှုကို တိုးစေပေမဲ့ အမြဲတမ်း လုံလောက်အောင် အစာထည့်ထားမှသာဖြစ်ပါတယ်။ ထယ်မထိုးပဲမြေလှပ်ထားပါက နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ်၊ ဖော့စဖော့ရပ်ဓာတ်နဲ့ ပိုတက်စီယမ်ဓာတ်တို့ကို ပိုပြီး ရလွယ်စေပါတယ်။ နောက်ထပ် ဖော့စဖောရပ်ရရှိမှုကို ၆၀ရာခိုင်နှုန်းထိ တိုးစေတဲ့အပြင် ဇင့်ဓာတ်၊ မဂ္ဂနီးဓာတ်၊ အိုင်းရင်း ဓာတ်တို့ကိုပါ ညီမျှစေပါတယ်။ ထယ်ထိုးမယ်ဆိုရင်တော့ နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ်များ ရေနဲ့အတူပါသွားနိုင်ပြီး အာဟာရဓာတ်ဆုံးရှုံးမှုကို ပိူဖြစ်စေပါလိမ့်မယ်။

၅. မြေတွင်းရှိ အဏုဇီဝသက်ရှိများအပေါ် သက်ရောက်မှု

သီးနှံအကြွင်းအကျန်မဖုံးထားပဲ မြေလှပ်ထားတာက ဘာကြောင့် မြေဆွေးဓာတ်လျော့စေလဲဆိုရင် မြေထဲရှိသက်ရှိလေးများဟာ ၎င်းတို့မှရတဲ့ အာဟာဓာတ်များကို စားသုံးလိုက်ပြီး သူတို့ရဲ့ အကျိုးရှိတဲ့လုပ်ဆောင်ချက်တွေကို လုပ်ဆောင်လိုက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။

ထိုကာလအတွင်း ထယ်မထိုးပါက မြေရဲ့အဏုဇီဝသက်ရှိများပွားများလာပြီး mycorrhiza မှိုများ၊ denitrifying ဘက်တီရီးယားများပါ တိုးလာတဲ့အတွက် သီးနှံစိုက်တဲ့အချိန်ရောက်ပါက အာဟာရဓာတ် များကို ပိုတိုးရရှိစေတဲ့အပြင် မြေရဲ့ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်မှုတိုးစေပြီး နိုက်ထရိုဂျင်အငွေ့အဖြစ်ပြောင်းလဲဆုံးရှုံးမှုကို လျော့ကျစေပါတယ်။

ထိုသို့မဟုတ်ပဲ ထယ်ထိုးပါက မြေပေါ်အကာအကွယ်မဲ့ခြင်းကြောင့် အဏုဇီဝသက်ရှိများကို အလွယ်တကူသေစေနိုင်ပါတယ်။

၆. မြေဆီလွှာတိုက်စားခြင်း လျော့ချပေးနိုင်တာကတော့ သူရဲ့ အရေးကြီးတဲ့ လုပ်ဆောင်ချက်ပဲဖြစ်ပါတယ်။

နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့ မြေလှပ်တဲ့အလေ့အကျင့်ကို နေရာတိုင်းမှာပြုလုပ်သင့်ပါတယ်။ ကိုယ်က မြေကို ရာသီအလိုက် အလွတ်မထားနိုင်လျှင်တောင်မှ သီးနှံကို ဘောင်များနဲ့ စိုက်တဲ့အခါ လမ်းနေရာတစ်လှည့် စိုက်၊ ဘောင်နေရာတစ်လှည့်စိုက်ခြင်းများ ပြုလုပ်၍ မြေလှပ်နိုင်ပါသေးတယ်။ မလိုအပ်ပဲ ထယ်ထိုးထွှန်မွှေခြင်းများ မပြုလုပ်ဖို့လဲ တိုက်တွန်းလိုက်ပါရစေ။

Reference --

Fallow effects on Soil (2011) Journal

University of Nebraska - Lincoln

Authors - Dacid C.Nielsen & Francisco J. Calderón

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

မြေလှပ်ခြင်းရဲ့အကြောင်းတရား အပိုင်း(၁) ကို အောက်ပါလင့်တွင် ဖတ်ရှု့နိုင်ပါသည်

သီးနှံတစ်ရာသီနှင့် တစ်ရာသီကြား မြေလှပ်ပေးရတဲ့အကြောင်းတရားများ

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...