စပျစ်လှေး ကာကွယ်နှိမ်နင်း​ရေးနည်းလမ်းများ

28/09/2023 13:00 PM တွင် ဒို့ဦး​လေး ဒို့ဦး​လေး မှ ရေးသား

ရမည်းသင်းမြို့နယ်၊ ရွာတန်း​ဒေသလို့ဆိုလိုက်တာနဲ့ စပျစ်ခြံ​တွေကို စိတ်ထဲမှာမြင်လိုက်မိမယ် ထင်ပါတယ်။

တကယ်လည်းပဲ ရွာတန်း ၂၄ ရွာအပြင် အလယ်ကုန်းရွာတဝိုက်နဲ့၊ ရွှေဒါးနယ်တဝိုက်အထိ မြင်မြင်သမျှ စိုက်ပျိုး​ရေးခြံ​တွေကိုကြည့်လိုက်ရင် စပျစ်ခြံ​တွေ လက်ညှိုးထိုးမလွဲပါဘူး။

စာ​ရေးသူ ရမည်းသင်း​ရောက်လို့ ရွာတန်းက မိတ်​ဆွေကြီး ကိုမျိုးမြင့်ဆီ အလည်အပတ်သွားရင်း..

  • သီးနှံအ​ကြောင်း
  • ရာသီဥတု အပူအ​အေးနဲ့  ​ဆောင်း​ပျောက်နိုင်မှုအလားအလာ
  • မိုးရွာသွန်းမှုပုံစံ အ​ပြောင်းအလဲ
  • မြေ​အောက်​ရေရဲ့ လက်ရှိအ​နေအထားနဲ့
  • ​နောင်၁၀-နှစ်အလားအလာ
  • ပိုးမွှား/​ရောဂါ ကျယ်ပြန့် များပြားလာမှု အ​ခြေအ​နေများကို  ခြံသမား  ဆယ့်​လေးငါး​ယောက် စုဖွဲ့ စေပြီးဆွေး​နွေးဖြစ်ကြပါတယ်။

အ​ကြောင်းအရာအများကြီးထဲက စပျစ်ခြံသမား​တွေ အဓိကကြုံ​တွေ့​နေရတဲ့ အခက်အခဲနဲ့ ဘယ်လိုကိုင်တွယ်​ဖြေရှင်းသင့်သလဲ..? ဆိုတဲ့ဆွေး​နွေး​မေးမြန်းချက် အ​ကြောင်းအရာများကို ကောက်နုတ်ဖော်ပြ​ပေးလိုက်ပါတယ်။

​စပျစ်ခြံ​တွေမှာ လက်ရှိကြုံ​တွေ့​နေရတဲ့ အခက်အခဲဆုံးတခုဆိုရင် ဘာဖြစ်မလဲ?

လိုရင်းတိုရှင်း​ပြောရရင် ​လှေး(Thrips) မနိုင်တာပဲဆရာတဲ့။

အင်ဂျူးဝါး​တွေနဲ့ ဒိုင်ကာ​ဇော​တွေအပြင် ဆေးကုမ္ပဏီ​တွေမှာရှိတဲ့ လှေး​ဆေး မှန်သမျှ အကုန်သုံးပြီးပြီ။ ဖျန်းတုန်းခဏ​တော့ ရှင်းသလိုလိုနဲ့၊ ၂-၃ရက်​လောက်ကြာရင် ပြန်တက်လာတာပဲဆရာ။

​ဆေးဖိုး​တွေလည်း မနည်းကုန်လှပြီ၊ အဲဒါ ​လှေးနိုင်မယ့် နည်းလမ်း လိုချင်ပါတယ်ဆရာဆိုပြီး ကိုမျိုးမြင့်က ဦး​ဆောင်​​မေးမြန်းပါတယ်။

လှေး(thrips)ကျ​ရောက်မှုပုံစံ

စုပ်စားပိုးထဲမှာ လှေးဟာ ​ဆေးဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည်အရှိဆုံးလို့​ပြောနိုင်ပါတယ်။

ဒါ​​ကြောင့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပိုးသတ်​ဆေးကုမ္ပဏီ​တွေရောင်းအားစုစု​ပေါင်းရဲ့  ထက်ဝက်ကျော်ဟာ စုပ်စားပိုးသတ်​ဆေး ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

Global warming လို့​ခေါ်တဲ့ ကမ္ဘာကြီးပူ​နွေးလာမှုနဲ့ ဆက်စပ်ပြီး ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်​ငွေ့​တွေ တိုးမြင့်လာတာနဲ့အမျှ လူ​တွေ သစ်ပင်​တွေ  အပူဒဏ်ခံစားရသလို...

ပိုးမွှား​တွေဆိုတာလည်း ရာသီဥတု ပူ​နွေးလာရင် မျိုးပြန့်ပွားမှု ၂ ဆ ပိုများလာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

မျိုးပွားမှုများတဲ့အပြင် ဘဝစက်ဝန်း(life cycle)မှာလည်း ၂၄ ရက်သာရှိပါတယ်။

အပူချိန်မြင့်တဲ့ ကာလ​တွေမှာ ၂ ပတ် ​လောက်သာကြာပါတယ်။

(ရံဖန်ရံခါ လှေး 'မ'က မိတ်လိုက်စရာမလိုဘဲ အ​ကောင်လိုက်​မွေး​နိုင်ပါ​သေးတယ်)

​နောက်တခု သတိပြုသင့်တာက

​လှေး​တွေရဲ့ဘဝစက်ဝန်းမှာ အပင်​ပေါ်တပိုင်း အပင်​ခြေ(​မြေကြီး) တပိုင်း ကျက်စားကြပါတယ်။

(ဒါ​ကြောင့် ​လှေး​ဆေးဖျန်းရာမှာ အပင်​ပေါ်​ရော အပင်​ခြေ တစ်ဝိုက်ပါ ​ဆေးဖျန်း​ပေးဖို့လိုပါမယ်)

ဘာ​ကြောင့် ​လှေး​တွေကို ​ဆေးဖျန်းလို့မနိုင်တာလဲ?

ရွာတန်း အလယ်ကုန်း​ဒေသ ​တောင်သူ​တွေက ​ပြောကြပါတယ်။

​ကုမ္ပဏီက ​ဆေး​တွေ လှေးမနိုင်လို့..​နောက်ဆုံးမှာ ခြင်​ဆေးဘူး(spray )​တွေနဲ့ ဖျန်း​နေကြ​ကြောင်း ဒီလိုတွေဖျန်းနေရာမှာ လှေးကို နိုင်မနိုင်​တော့မသိဘူး။ အညွန့်​တွေ​ခြောက်ပြီး အပွင့်​တွေ​ကြွေကုန်တယ်လို့ ကိုအုန်းမြင့်က ​ပြောပြပါတယ်။

အထက်မှာ ဆိုသကဲ့သို့ လှေး​တွေရဲ့ အ​လေ့အထနဲ့ နှိမ်နင်းတဲ့စနစ် အားနည်းခြင်း​ကြောင့် အခုလို မနိုင်မနင်းဖြစ်​စေပါတယ်။

​လှေး​တွေကို မနိုင်တဲ့ အဓိက အချက်​တွေက​တော့.

  • ပင်ကိုယ်သဘာဝ ​ဆေးဒဏ်ခံနိုင်ခြင်း
  • အပင်​ပေါ်တစ်ဝက် မြေကြီး​ပေါ်တစ်ဝက် ရှင်သန်နေကြတဲ့အတွက် ဆေးဖျန်းလျှင် စိုက်ခင်းခြံစည်းရိုး ပေါင်းမြက်ခင်းများကို ​ပြေးကပ်​နေကြခြင်း
  • ​ပေါက်ပွားမှု မြန်ခြင်း
  • တူညီ​သော  ဆေးအုပ်စု(the same group  , Ai) များ ထပ်ကြိမ်များစွာ ဖျန်းခြင်း
  • IPM(ဘက်စုံ ပိုးမွှားကာကွယ်နည်းစနစ်) မကျင့်သုံးခြင်း

လှေးမနိုင်ခြင်းရဲ့ ​နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးများ

ဇွန်/ဇူလိုင်ရဲ့ စပျစ်ပင် သီးကိုင်း​မွေးချိန်နဲ့၊ ငရုတ်ခင်းများမှာလည်း ​ မိုးလို မိုး​ခေါင်ချိန်၊ လှေး/မွှား(thrips and mite)များ တစ်ပြိုင်နက် ကျ​ရောက်ချိန် တိုက်ဆိုင်​နေပါတယ်။

​သြဂုတ်လဆန်း မိုးရွာလာတာနဲ့ လှေးစုပ်တဲ့ဒဏ်ရာ​တွေဟာ အရွက်​တွေ၊ အရိုး​တွေနဲ့ စပျစ်သီး​တွေမှာ  မိုး​ရေစက်နဲ့အတူ မှို​ရောဂါ​တွေ ဝင်​​ရောက်လာပါတယ်။

မှင်စက် လို့​ခေါ်တဲ့(Anthracnose) မှည့်​ပြောက်စွန်း​ရောဂါ

ဒေါင်းနီးရွက်​ခြောက်​ရောဂါ(Downy mildew)

ရိုးမဲ/ရိုးကွဲ ​ရောဂါခေါ်(Bacterial blight) စတဲ့ ​ရောဂါ​တွေ ဝင်ပြီး အညွန့်​တွေမဲ​ခြောက်ကုန်ပါတယ်။

(မှို​ရောဂါ နဲ့ ဘက်တီးရီးယား​ရောဂါသည် ပူးတွဲကျ​ရောက်တတ်သည်ကို သတိပြုပါ)

အ​ကောင်းဆုံး ကြိုတင်ကာကွယ်/ကုသ နည်း

၁။ ​ဘော်ဒိုမစ်ချာကို မဖြစ်မ​နေ အသုံးပြုပါ။

(ဒုတ္ထာစစ်စစ်ရဖို့နဲ့ အပင်အရွယ်အစား၊ အနုအရင့်ကို ချိန်ဆပြီး 0.5%/1%/2% ​ဘော်ဒိုမစ်ချာဖျော်စပ်နည်းကို အဆင်​ပြေသလို အသုံးပြုပါ။)

၂။ စပျစ်ကိုင်း​မွေးချိန်​ရော၊ ကိုင်းဖြတ်ပြီး​နောက်ပိုင်း ကာလများတွင် စုပ်စားပိုးကာကွယ်​ဆေးများကို ၁ ပတ်ခြားဖျန်း​ပေးပါ။

(အဆီတာမီပရစ်/သိုင်ယာမီသိုဇင်/ဖစ်ပရို​နေး/ဒိုင်ကာ​ဇော/ပရိုပါဂိုက်..)

၃။ ဓာတု​ဆေး မဖျန်းမီတိုင်း၊ သဘာဝ ပိုးကာကွယ်​ဆေးကို မဖြစ်မ​နေ အသုံးပြုပါ။

(တမာရွက်/တမာ​ခေါက်  ၆၀ကျပ်သား+​ဆေးရွက်ကြီး ၆၀ကျပ်သား ကို ​ရေ ၂၀ဂါလံနဲ့ စဥ့်အိုးအတွင်း ၁ ည စိမ်ပါ ။​ မွှေ​ပေးပါ။ နောက်​​နေ့ မနက် ​ရေစစ်ပြီး ၊ ​ဆေးရည်တစ်ဝက် ​ရေတစ်ဝက်​ရော ဖျန်းနိုင်ပါတယ်)

၄။​ လှေး​ဆေးဖျန်းတိုင်း အပင်​ပေါ်ပင်စည်၊ အပင်​ခြေ ​မြေကြီးကိုပါ ဖျန်း​ပေးဖို့မ​မေ့ပါနဲ့။

၅။ ဖစ်ပရို​နေး ၃ ဂျီ ​ဆေးထဲကို စပျစ်(အပင် ၁၀၀/၁ကီလို)နှုန်း ပက်​ပေးပါ။

၆။ စပျစ်ပန်းဖြိုင်ချိန် မနက်ခင်း ၁၀ နာရီအတွင်း ပိုးသတ်​ဆေး၊ မှိုသတ်​ဆေး၊ အား​ဆေး မဖျန်းပါနဲ့။

(အထူးသဖြင့် EC ဖော်မြူလာ​ဆေးများကို ​ရှောင်​ပေးပါ။ မဖြစ်မ​နေဖျန်းလိုပါက ည​နေချိန်မှာ ဖျန်း​​ပေးပါ)

၇။ မှိုသတ်​ဆေးဖျန်းပြီးတိုင်း ဘက်တီးရီးယား ကာကွယ်​ဆေး ၁ ကြိမ် ဖျန်း​ပေးပါ။

စပျစ်ခြံမှာ ​​မေးမြန်းဆွေး​နွေးစရာများစွာ ရှိ​နေမယ်ဆိုတာ သ​ဘော​ပေါက်ပါတယ်။

အချိန်မရလို့..​နောက်တ​စ်ခေါက်မှ တခြားအ​ကြောင်းအရာတစ်ခုကို ​ဆက်ဆွေး​နွေးကြတာ​ပေါ့။

ကိုမျိုးမြင့်၊ ကိုအုန်းမြင့်၊ ကိုစိန်​သောင်၊ ကိုဘို​လေးနဲ့တကွ..စပျစ်ခြံတောင်သူအားလုံး လှေးအန္တရာယ်မှ ကင်းဝေးကာ ကျန်းမာ၊ ချမ်းသာ

ကြပါ​စေ။

​စေတနာများစွာဖြင့်

ဒို့ဦး​လေး

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။


ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...
Read more Facebook စာမျက်နှာသို့သွားရန်

ဆွေးနွေးချက်များ

ဆွေးနွေးရန်