တချို့ဒေသတွေမှာ ဝက်မြေဥလို့လည်းခေါ်ကြတဲ့ ဒီမြေစာဥဟာ ချိုစိမ့်စိမ့်အရသာရှိပြီး အစိမ်းအတိုင်း အခွံခွာပြီးစားလို့ရသလို၊ ဟင်းအနေနဲ့လည်း ချက်ပြုတ်၊ သုပ်စားနိုင်ပါတယ်။ ဆေးဘက်ဝင်တဲ့ သီးနှံတစ်မျိုးလည်းဖြစ်တာကြောင့် မြေစာဥစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ခြင်း လုပ်ငန်းမှာလည်း တွင်ကျယ်လာပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ မြေစာဥစိုက်ပျိုးခြင်းအတွက် နည်းလမ်းတွေကို မျှဝေပေးလိုပါတယ်။
မြေစာဥပင်ဟာ အပူပိုင်းဒေသအပင်ဖြစ်ပြီး အအေးဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည်မရှိပါဘူး။ တစ်ရာသီခံပင်ဖြစ်ကာ ထောင်မတ်၊ ကျဉ်းမြောင်းပြီး ပြွန်ပုံသဏ္ဌာန်အရွက်တွေနဲ့ တစ်မီတာခန့် ရှည်လျားတဲ့ အပင်ဖြစ်ပါတယ်။ မြေစာဥအပင်ဟာ မြေအောက်ပင်စည်အားဖြင့် ပြန့်ပွားပြီး ပင်ပွားတွေကို ထုတ်လုပ်ပေးပါတယ်။
မြေစာဥပင်ကို အမြဲရေလွှမ်းတဲ့ လယ်ယာမြေတွေမှာ စိုက်ပျိုးရပါတယ်။ တချို့က စပါးနဲ့လည်း သီးလှည့်စိုက်ပျိုးကြတာမျိုး ရှိပါတယ်။ မျိုးဥတွေကို စိုစွတ်တဲ့ပျိုးခင်းမှာ အရင်ပျိုးပြီးမှ စိုက်ကွင်းကို ပြောင်းရွှေ့စိုက်ပျိုးကြပါတယ်။ ထို့နောက် စိုက်ကွင်းကို ရေသွင်းပေးရပါတယ်။ (၆)လအကြာမှာ ရေထုတ်ပြီး မြေစာဥများကို ရိတ်သိမ်းနိုင်ပါတယ်။
မြေဆီလွှာ
မြေစာဥပင်ဟာ သဲနဲ့ ထုံးဆန်တဲ့မြေကို ကြိုက်နှစ်သက်ပါတယ်။ မစိုက်ခင် ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်အလိုမှာ မြေဆွေးနဲ့ မြေသြဇာကောင်းကောင်းထည့်ပြီး မြေပြင်ပေးဖို့လိုပါတယ်။ မြေစာဥပင်ကို လက်နဲ့ရိတ်သိမ်းရတဲ့အတွက် လက်ကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိမှုမှကာကွယ်ရန် မြေပြင်ကတည်းက အမှိုက်သရိုက်အကြီးစား (ကျောက်တုံးကျောက်ခဲ၊ မာကျောတဲ့ အပင်အကြွင်းအကျန် စသည်) တွေကို ဖယ်ရှားပေးထားရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
အာဟာရဓာတ်အနေနဲ့ နိုက်ထရိုဂျင်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်၊ ကယ်ဆီယမ်တို့ကို အများစုလိုအပ်ပြီး ပိုတက်ဆီယမ်နဲ့ ဖော့စဖောရပ်စ်ဓာတ်ကို အနည်းငယ်သာ လိုအပ်ပါတယ်။ သဘာဝအော်ဂဲနစ်ဖြစ်တဲ့ ရေမှော်/ရေညှိပင်ထွက် အရည်မြေသြဇာများကိုလည်း အသုံးပြုဖို့ သင့်တော်ပါတယ်။ pH ကတော့( ၆ - ၇.၅) က အသင့်တော်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ အက်ဆစ်ဆန်တဲ့မြေဟာ မှိုရောဂါကိုဖြစ်စေဖို့ အားပေးပါတယ်။ ဒါကြောင့် မဂ္ဂနီဆီယမ်ပါဝင်တဲ့ dolomite ကို pH ထိန်းညှိဖို့အတွက် အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။
ကြီးထွားမှုနှင့် ရိတ်သိမ်းခြင်း
မြေစာဥပင်ကို (၂)မီတာ ပတ်လည်စိုက်ကွက်မှာ ဥ (၃)ဥ နှုန်းဖြင့် စိုက်ပျိုးနိုင်ပါတယ်။ နွေရာသီ အစောပိုင်းလောက်မှာ စတင်စိုက်ပျိုးပြီး ပင်စည်ကို (၇-၁၀) စင်တီမီတာ၊(၃-၄ လက်မ) ခန့် ရေမလွှမ်းခင် ပင်စည်ဟာ အနည်းဆုံးအမြင့် (၂၀) စင်တီမီတာ၊(၈လက်မ) ခန့် ရှိနေရပါမယ်။ စိုက်ပျိုးထားတဲ့ တစ်ရာသီလုံးမှာ ရေအနက်ကို (၃-၄) လက်မ အခြေအနေမှာပဲ ထိန်းထားရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရေ level မြင့်လွန်း/နိမ့်လွန်းခြင်း မဖြစ်အောင် အထူးဂရုပြုရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စိုက်ပျိုးတဲ့ကာလ ၆-၇ လ ခန့်ရောက်ပြီး မြေစာဥများ ကောင်းစွာရင့်မှည့်တဲ့အခြေအနေ ရောက်ပြီဆိုရင် စတင်ရိတ်သိမ်းနိုင်ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ မရိတ်သိမ်းခင်မှာ ရေထုတ်ပေးရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
သင့်တော်တဲ့ အခြေအနေမှာဆိုရင် မျိုးဥတစ်ဥဟာ အပင်ရဲ့ တစ်မီတာပတ်လည်အထိ ပြန့်ပွားနိုင်ပြီး ခန့်မှန်းချေ အထွက်နှုန်း (၃) ကီလိုဂရမ် ရရှိပါတယ်။ နွေရာသီအစောပိုင်းမှာ စတင်စိုက်ပျိုးထားတဲ့ အပင်တွေဟာ ဆောင်းဦးလောက်မှာ အရွက်တွေစတင် အဝါရောင်ပြောင်းလာပြီး မြေအောက်ပင်စည် (သို့မဟုန်) ဥတွေဟာလည်း အပြီးသတ်အခြေအနေကို ရောက်ရှိပြီဖြစ်ပါတယ်။ အရွက်တွေ အညိုရောင်ပြောင်းပြီး တစ်ပင်လုံး ညှိုးခြောက်သွားကာ မြေစာဥလည်း အညိုရင့်ရောင် ပြောင်းသွားပြီဆိုရင် စတင်ရိတ်သိမ်းနိုင်ပြီပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ မြေစာဥတစ်ဥဟာ အကြီးဆုံးအနေနဲ့ နှစ်လက်မခန့် အချင်းရှိပါတယ်။
မြေစာဥပင်ကို အနံကျယ်တဲ့ ပလတ်စတစ်ပုံးတွေ၊ ရေကန်ငယ်တွေထဲမှာလည်း အလွယ်တကူ စိုက်ပျိုးနိုင်ပါတယ်။ ပန်းအိုး၊ ရေအိုး၊ ရေပုံးတွေထဲမှာလည်း အိမ်တွင်းတနိုင်တပိုင် စိုက်ပျိုးနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ရေကန်ထဲ ပေါလောပေါ်ထားတဲ့ ဝါးဖောင်တွေပေါ်မှာလည်း စိုက်ပျိုးနိုင်ပါတယ်။
စားသုံးခြင်း
မြေစာဥဟာ အရှေ့တိုင်းဟင်းလျာတွေမှာ အသုံးများတဲ့ အစားအစာတစ်မျိုးဖြစ်ပါတယ်။ နူးညံ့ချိုမြိန်တဲ့ အရသာရှိတာကြောင့် လူကြိုက်များတဲ့ သီးနှံတစ်မျိုးလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ တချို့က မြေစာဥရဲ့အရသာကို အုန်းသီးနဲ့ ပန်းသီးရောစပ်ထားတဲ့အရသာရှိတယ်ဟုလည်း တင်စား ပြောဆိုကြပါတယ်။ မြေစာဥကို ဆေးကြောလှီးဖြတ်ပြီး အစိမ်းအတိုင်းလည်း စားသောက်ကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် မြေစာဥကို ပြုတ်၍သော်လည်းကောင်း၊ ကြော်၍ သော်လည်းကောင်း၊ ချက်၍သော်လည်းကောင်း စားသောက်ကြသလို ရှာလကာရည်၊ ဝိုင် စသည်တို့ ပြုလုပ်ရာတွင်လည်း အသုံးပြုကြပါတယ်။ ဒါတင်မကဘဲ မြေစာဥကို အခွံနွှာပြီး စည်သွပ်ဘူးထဲထည့်ကာ တာရှည်ခံတဲ့ တန်ဖိုးမြင့်ထုတ်ကုန်အဖြစ်လည်း ထုတ်လုပ်ကြပါသေးတယ်။ မြေဟာဥမှာ ကာဘိုဟိုက်ဒြိတ်(ကစီဓာတ်) ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ပရိုတင်း (အသားဓာတ်) ၁.၅ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မြေစာဥဟာ အရသာနူးညံ့ကောင်းမွန်တဲ့အပြင် ဆေးဘက်လည်းဝင်၊ အာဟာရဓာတ်လည်း ပြည့်စုံပြီး ဈေးကွက်လည်း တွင်ကျယ်လာပြီဖြစ်တဲ့အတွက် မြေစာဥပင်စိုက်ပျိုးခြင်းနည်းလမ်းများကို မျှဝေပေးလိုက်ရခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။
References
https://www.permaculturenews.org/2008/11/29/water-chestnuts/
https://www.wikihow.com/Grow-Water-Chestnuts
(ဆောင်းပါးများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်)
ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ
Aqua ဘူစတာ
Aqua ကယ်လဆီယမ်