၁။ မျိုးရင်း။ ။ Zingiberaceae
၂။ ရုက္ခဗေဒ အမည်။ ။ Zingiber consumunar Roxb
၃။ အခေါ်အဝေါ်
(က) မြန်မာအမည် - မိဿလင်
(ခ) အင်္ဂလိပ်အမည် - Wild Ginger
(ဂ) မွန်အမည် - Hta-Nah
၄။ ပုံသဏ္ဍာန်
- အပင် - အမြဲစိမ်း နှစ်ကြာခံပင်ငယ်မျိုးဖြစ်သည်။ အမြင့် ၄ ပေ မှ ၆ ပေထိရှိသည်။ ရွက်ယောင်ပင်စည်ဖြစ်သည်။ အနံ့အနည်းငယ်ရှိ၏
- အရွက် - ရွက်လွှဲထွက်၏။ ချင်းရွက်ကဲ့သို့ ရှည်မျောမျော လှံစွပ်ပုံရှိ၏။ ရွက်ညှာအိမ်သည် ပင်စည်ကို ကုပ်ပတ်ထား၏။ ရွက်ရင်းသွယ်၍ ရွက်ထိပ်ချွန်၏။ ရွက်လယ်ကြောထင်ရှားသည်။ ရွက်ပြားပါး၍ ပျော့ပျောင်း ချောမွေ့ပြီး ရွက်နားညီသည်။
- အပွင် - ညိုဝါရောင်ရှိသည်။ ပွင့်တံနီ၏။ ပင်ခြေရင်းမှ ပွင့်ပြီး ချင်းပွင့်နှင့် တူသည်။
- အသီး - သေးငယ်သည်။ လုံးဝိုင်းသော ပုံသဏ္ဌာန်ရှိသည်။
- အမြစ် - ညိုဝါရောင်ရှိပြီး အသားထူသည်။ မြစ်မြွှာများ ဖြာထွက်၏။
၅။ ပေါက်ရောက်သည့်ဒေသ - မြန်မာနိုင်ငံ နေရာအနှံ့အပြား အထူးသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းတွင် ပေါက်ရောက်သည်။
၆။ ပေါက်ရောက်ပုံ - သဘာဝအလျောက်ပေါက်ရောက်သည်။
၇။ အသုံးပြုသည့် အစိတ်အပိုင်း - ပဉ္စငါးပါး။
၈။ အာနိသင် - မြန်မာဆေးကျမ်းများအလိုအရ မိဿလင်သည် စပ်သော အရသာရှိ၏။ သွေးကို ကြေစေ၏။ ဝမ်းကို ဖြောင့်စေ၏။ ဆီးများစေ၍ လေကိုသက်စေသည်။
၉။ အသုံးပြုပုံ
- ပဉ္စငါးပါး
- (၁) ချောင်းဆိုး၊ ပန်းနာ၊ သန်ချဆေး၊ အနာကြီးနှင့် အရေပြားရောဂါဆေးအဖြစ် ဖော်စပ်အသုံးပြု၏။
- (၂) မိဿလင်ကို အရည်ညှစ်၍ ဆားအနည်းငယ်ထည့်သောက်သော် မီးယပ်ချုပ်ခြင်း ပျောက်၏။
- (၃) မိဿလင်ကို အရည်ညှစ်၍ ငရုတ်ကောင်းမှုန့် ထည့်လိမ်းသော် တစ်ကိုယ်လုံး သို့မဟုတ် အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းများတွင် အအေးပတ်ခြင်း၊ ကိုက်ခဲနာကျင်ခြင်း၊ လေမလျှောက်၍ လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်းတို့ကို ပျောက်ကင်းစေ၏။
- (၄) မိဿလင်ကို ရေသင့်ရုံနှင့် ကျို၍သောက်သော် ပင်လယ်အူလျှောက်နာဖြစ်ခြင်း၊ ဝမ်းဗိုက်ထိုးအောင့်၍ ဝမ်းသောက်ခြင်းများ ပျောက်၏။
- (၅) မိဿလင်ကို နံနံစေ့နှင့် ရေထည့်ကျိုပြီး တစ်ဝက်မျှအကျန်တွင် တစ်ခွက်စာကြွေဇွန်းကြီး ၂ ဇွန်းမျှ သောက်သော် ဝမ်းလျှောရောဂါ ပျောက်၏။
- (၆) မိဿလင်အစိုကို ထုခြေ၍ အိုးသစ်တွင်ထည့်ကာ ပေါင်းတိုက်ရေယူပြီး နံနက်ည ကြွေဇွန်းကြီး ၂ ဇွန်းကျ မှန်မှန်သောက်က အတွင်းလိပ်ခေါင်း ပျောက်ကင်းစေနိုင်၏။
- (၇) မြွေကိုက်သော် ၎င်းအရည်ကို မကြာခဏ တိုက်ပေး၍ ကိုက်သော ဒဏ်ရာကို လိမ်းပေးရ၏။
- (၈) ထိခိုက်ဒဏ်ရာနှင့် အကိုက်အခဲ အကြောထုံးနာတို့အတွက် မိဿလင်ဥကို ကြိတ်၍ ကြပ်စည်းရ၏။
- (၉) အသက်ကြီးသောသူများတွင် ဖြစ်ပေါ်တတ်သည့် ဒူးခေါင်းရောင်ခြင်း၊ အဆစ်အမျက်ရောင်ခြင်း၊ ခြေမျက်စိရောင်ခြင်းများအတွက် မိဿလင်မြစ်ဥကို ထုထောင်း၍ ကြပ်စည်းပေးလျှင် ပျောက်၏။
( မြန်မာ့ဆေးဝါးပင်များစာအုပ်တွင် ပါဝင်သော ဆောင်းပါးကောင်းများထဲမှာ တစ်ပုဒ်ကိုကောက်နုတ်ဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်ပါသည်)
အခုလိုမျိုး အပင်တွေရဲ့ ဆေးဖက်ဝင်ပုံအကြောင်းကို ‘ ကကြီးကနေ အ အထိ’ သိချင်ရင်တော့ ' မြန်မာ့ဆေးဝါးပင်များ ' စာအုပ်ကို အစိမ်းရောင်လမ်းရဲ့ ဈေးတန်းကြီးကဏ္ဍမှာရှိတဲ့ ဗွေဆော်ဦးစာအုပ်ဆိုင်မှာ အော်ဒါတင်နိုင်သလို ဈေးတန်းကြီး fb page chat box မှာအမည်၊ နေရပ်လိပ်စာ၊ ဖုန်းနံပါတ်လေးပေးပြီး လာရောက်ဝယ်ယူနိုင်ပါတယ်ရှင့်
ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။