မုန်လာဥဝါသည် အအေးကြိုက်သောသီးနှံဖြစ်ပြီး၊ ၂ နှစ်ခံသီးနှံ နှစ်ချင်းစားသီးနှံအဖြစ် စိုက်ပျိုးကြသည်။ ဥကိုစားရပြီး၊ အပင်အမြင့် ၁၂-၁၈ လက်မနှင့် အကျယ် ၈-၁၂ လက်မရှိသည်။ မုန်လာဥဝါသည် ဂေါ်ဖီထုပ်(cabbage) နှင့် မုန်လာဥဖြူ (Turnip) တို့ကို မျိုးစပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုစပ်မျိုးသည် ဥကြီးပြီး၊ အရွက်အရသာ ခါးသက်သည်။ ဥအသားအဝါရောင်သည် အရသာချိုပြီး သစ်သီးဆီအနံ့ရှိသည်။ မိုးနှောင်းရာသီနှင့် ဆောင်းဦးပေါက်ရာသီတို့တွင် အေးသောရာသီတာရှည်ပါက ဒေသမရွေးစိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ မုန်လာဥဝါကို ချက်ပြုတ်ရာတွင် အာလူးအစား သုံးစွဲကြသည်။ ဥကိုလှီးဖြတ်ပြီး အရည်သောက်ဟင်းနှင့် ပြုတ်ချက်ဟင်းတို့တွင်ဖြစ်စေ၊ ဥအနုကို သုပ်စားရန်ဖြစ်စေ အသုံးပြုကြသည်။
စိုက်ပျိုးခြင်း
မိုးနှောင်း သို့မဟုတ် ဆောင်းဦးပေါက်ရာသီတွင် ပျိုးထောင်ပြီးစိုက်ပျိုးပါက နွေဦးပေါက်တွင် ဆွတ်ခူးနိုင်ပြီး၊ မအေးခဲမီ ရက် ၉၀-၁၀၀ ကြိုတင်စိုက်ပျိုးပါက မိုးရာသီတွင် ဆွတ်ခူးနိုင်သည်။ နွေးသောနွေရာသီရှိသည့်ဒေသတွင် မိုးနှောင်းရာသီတွင်ပေါ်သောသီးနှံသည် အရသာရှိပြီး ပိုမိုကောင်းမွန်သည်။
မြေဆီလွှာအပေါ်ယံတွင် မြေဆွေး ၂-၃ လက်မခန့် တင်ပေးရသည်။ ရေမဝပ်သောနေရာဖြစ်ရမည်။ ကျောက်ခဲနှင့် သီးနှံအကြွင်းအကျန်မရှိစေရ။ မျိုးစေ့ကို ၁/၂ လက်မနက်အောက်မြေတွင်မြှုပ်ပြီး အတန်းအတွင်း တစ်ပင်နှင့်တစ်ပင် ၂ လက်မခြား၍ တစ်တန်းနှင့်တစ်တန်း ၂၄ လက်မခြားပြီး စိုက်ပျိုးရသည်။ အပင်ပေါက်လာပြီး အရွက်စစ် (အစေ့ရွက်အထက်မှ ထွက်သောအရွက်) ထွက်လာသောအခါ တစ်ပင်နှင့်တစ်ပင် ၈ လက်မခြားချန်ပြီး ကျန်သောအပင်များကို နှုတ်ပယ်ပစ်ရသည်။
လက်ဖြင့် ပေါင်းမြက်ရှင်းလင်းပြီးလျှင် ၂-၃ လက်မထူအောင် ကောက်ရိုးဖုံးအုပ်ပေးရသည်။ သို့မှသာ မြေဆီလွှာအစိုဓာတ်ကိုထိန်းသိမ်းထားပြီး မြေဆီလွှာအေးနေမည်ဖြစ်သည်။ တစ်ပတ်လျှင် ရေတစ်လက်မခန့်ပေးရန် လိုနိုင်သည်။ ရေကို ပူပြင်းခြောက်သွေ့သောရာသီတွင် အထူးဂရုစိုက်ရသည်။ ဓာတ်မြေသြဇာတွင် နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ်နည်းပြီး ပိုတက်စီယမ်များသော ၅-၁၀-၁၀ အချိုးကျွေးရသည်။
ပိုးမွှားရောဂါ
ပျပိုးနှင့် ဖလီးလ်ကျိုင်းကောင်တို့သည် အရွက်ကိုဖျက်ဆီးတတ်ပြီး အမြစ်မက်ဂေါ့လောက်ကောင်သည် အမြစ်ကိုဖျက်ဆီးတတ်သည်။ ရေပန်းပြင်းပြင်းနှင့်ဖြစ်စေ ပိုးသတ်ဆေးနှင့်ဖြစ်စေ ပျနှင့်ကျိုင်းတို့ကို ပက်ဖျန်းနှိမ်နင်းနိုင်သည်။ မက်ဂေါ့လောက်ကောင်ကို မြေအောင်းပိုးသတ်ဆေးနှင့် နှိမ်နင်းရသည်။ ရောဂါကို သီးလှည့်စိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် ကာကွယ်နိုင်သည်။
ရိတ်သိမ်းခြင်း
ဥအရွယ် အချင်း ၃-၅ လက်မရှိလျှင် တစ်နည်းအားဖြင့် အစေ့စိုက်ပြီး ရက် ၉၀ ခန့်ရှိလျှင် အပင်ကိုဆွဲနုတ်၍ ရိတ်သိမ်းရသည်။ မိုးနှောင်းစိုက်သီးနှံမှ ဥများသည် အေးခဲမှုအနည်းငယ်ကြုံကြိုက်လျှင် ပိုမို၍အရသာချိုသည်။ ထိုသီးနှံသည် အေးခဲမှုကိုခံနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် လိုသလောက်နှုတ်သိမ်းပြီး ကျန်သည်ကို မြေတွင်မနှုတ်ဘဲ ချန်ထားနိုင်သည်။ သိုလှောင်ရန်အတွက် ဥပေါ်တွင် ရိုးတံ ၁ လက်မခန့်ချန်ထားပြီး ကျန်သောအရွက်များကို ဖြတ်တောက်ပစ်ရသည်။ အပူချိန် ၃၅ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်နှင့် ရေငွေ့(အစိုဓာတ်) များသောနေရာတွင် ဥများကိုထားပါက ၂-၄ လခန့်အထိ အထားခံသည်။ ဆောင်းရာသီတွင် အပင်များကိုကောက်ရိုးဖြင့် ၆-၈ လက်မအထူဖုံးအုပ်ပေးပါက မြေကွက်တွင် ထားနိုင်သည်။
မျိုးများ
လော်ရန်ရှင်း(Laurentian) မျိုးသည် အသက်ရက် ၉၅ ရှိပြီး ဥအပေါ်ပိုင်းပခုံးသည် ခရမ်းရင့်ရောင်ရှိသည်။ ကျန်သောနေရာသည် အဝါဖျော့ရောင်ရှိသည်။ အရသာချိုပြီး အသားနူးညံ့သည်။ မရီးယမ်းမျိုး(Marian) သည် အသက်ရက် ၉၀ ရှိပြီး ဥအပေါ်ပိုင်းပခုံးသည် ခရမ်းနုရောင်ရှိသည်။ တာရှည်အထားခံပြီး ကလပ်ရု(Clubroot) ရောဂါဒဏ်ခံနိုင်သည်။ ပါပယ်တော့ (Purple Top) မျိုးသည် အသက်ရက် ၉၀ ရှိပြီး အလွန်ကြီးသော အဝါရောင်ဥရှိသည်။ အသားနူးညံ့ပြီး ချက်ပြုတ်လိုက်သောအခါ လိမ္မော်ရောင်သို့ ပြောင်းလဲသွားသည်။
နည်းပညာများကို ဒေါက်တာချစ်၏ စားဖို့ စိုက်စို့ ဈေးကွက်တိုးချဲ့ဗျို့ အတွဲ(၁) စာအုပ်မှ ကောက်နုတ်ဖော်ပြပါသည်။
ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကိုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။
ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ
Aqua ဘူစတာ
Aqua ကယ်လဆီယမ်