ကျွဲ၊ နွား၊ သိုး၊ ဆိတ်များတွင် ဖြစ်တတ်တဲ့ အကျိတ်နာရောဂါ

ကျွဲ၊ နွား၊ သိုး၊ ဆိတ်တွေမှာ အဖု၊ အကျိတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါ ၃ ခုအကြောင်း တင်ပြလိုပါတယ်။ 

ရောဂါပိုး

ရောဂါသုံးမျိုးစလုံးဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကြောင့်ဖြစ်ပွားတဲ့ ရောဂါတွေဖြစ်ပြီး Capripoxvirus (CPPV) လို့ခေါ်တဲ့ တူညီတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်အုပ်စုထဲက ဆင်းသက်လာတဲ့ မတူညီတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ် ၃ မျိုးကြောင့် ဖြစ်ပွားရတာပါ။ 

လူသိအများဆုံးက ကျွဲ၊ နွား တွေမှာအတွေ့ရများလာတဲ့ အကျိတ်နာရောဂါ (Lumpy Skin Disease - LSD) ပါ။ Lumpy skin disease virus (LSDV) ကြောင့် ဖြစ်ပွားပါတယ်။ 

အလားတူ သိုးတွေမှာ အကျိတ်နာဖြစ်စေတဲ့ ရောဂါကိုတော့ သိုးကျောက်ရောဂါ (Sheep pox - SP) လို့ခေါ်ပြီး၊ Sheeppox virus (SPPV) ကြောင့် ဖြစ်ပွားပါတယ်။ 

ဆိတ်တွေမှာ အကျိတ်နာဖြစ်စေတဲ့ရောဂါကိုတော့ ဆိတ်ကျောက်ရောဂါ (Goat pox - GP) လို့ခေါ်ပြီး Goatpox virus (GTPV) လို့ ခေါ်ပါတယ်။ 

CPPV ဗိုင်းရပ်စ် ၃ မျိုးစလုံးဟာ စားမြုံပြန်သတ္တဝါတွေမှာသာ ကူးစက်ဖြစ်ပွားပြီး လူကိုကူးစက်ခြင်း လုံးဝမရှိပါဘူး။ 

ဗိုင်းရပ်စ် ၃ မျိုးထဲမှာ LSDV ဟာ ကျွဲနဲ့ နွားမှာပဲ ရောဂါဖြစ်ပွားစေပါတယ်။ 

SPPV နဲ့ GTPV ဗိုင်းရပ်စ် နှစ်မျိုးကတော့ သိုး နဲ့ ဆိတ် နှစ်မျိုးစလုံးမှာ တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။ 

ရောဂါလက္ခဏာ

CPPV ဗိုင်းရပ်စ် ၃ မျိုးစလုံးဟာ တိရစ္ဆာန်တွေရဲ့ အရေပြားပေါ်မှာ အဖု၊ အကျိတ်တွေ ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။ အကျိတ်တွေဟာ အချင်း ၂ - ၅ စင်တီမီတာ လောက်အထိ ကြီးမားပါတယ်။ အရေပြားမှာသာမက ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းပိုင်း နံရံတွေမှာလည်း အကျိတ်ဖုတွေ၊ အနာတွေ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါတယ်။ 

ကိုယ်အလေးချိန် ကျဆင်းခြင်း၊ နို့ထုတ်လုပ်မှု ကျဆင်းခြင်း၊ ဖျားနာခြင်း၊ မှိုင်တွေခြင်း၊ မျက်လုံးနဲ့ နှာခေါင်းကနေ အရည်တွေ ကျဆင်းခြင်း၊ သွားရည်ကျခြင်း၊ အချို့ ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းတွေမှာ အရည်စုပြီး ရေဖျဉ်းစွဲခြင်း၊ ခြေထောက်နာခြင်း၊ သေဆုံးခြင်းတွေ ဖြစ်ပေါ်တတ်ပါတယ်။ 

SP နဲ့ GP ဟာ သိုး၊ ဆိတ်တွေမှာ ရောဂါဖြစ်နှုန်း ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ရှိပြီး၊ ဖြစ်တဲ့ကောင်ရေစုစုပေါင်းရဲ့ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ သေဆုံးနိုင်ချေ ရှိပါတယ်။ 

LSD ကတော့ ရောဂါဖြစ်နှုန်း ၉ - ၂၆ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိပြီး သေဆုံးနှုန်းက ၀.၅ - ၂ ရာခိုင်နှုန်း ခန့် ရှိပါတယ်။ 

ကူးစက်ဖြစ်ပွားနှုန်းနဲ့ သေနှုန်းနည်းတယ်ဆိုပေမယ့် စီးပွားရေးအရ ထိခိုက်မှုကတော့ ကြီးမားပါတယ်။ သေဆုံးမှုအပြင် နို့၊ အသား၊ မျိုး ထုတ်လုပ်မှုတွေ ကျဆင်းသွားခြင်း၊ ဆေးကုသရခြင်း၊ ကြိုတင်ကာကွယ်ရခြင်း၊ ကုန်သွယ်ရေး အတားအဆီးဖြစ်ခြင်းတွေကြောင့် ဆုံးရှုံးနစ်နာမှု ကြီးပါတယ်။ ရောဂါဖြစ်ပြီး မသေဘဲ ရှင်ကျန်ခဲ့မယ်ဆိုရင်လည်း တိရစ္ဆာန်တွေရဲ့ အသား၊ သားရေ၊ သိုးမွေးတွေရဲ့ အရည်အသွေး ကျဆင်းပြီး ရောင်းတန်းမဝင်တော့ပါဘူး။ 

ကူးစက်ပုံ 

ဒီရောဂါတွေရဲ့ ကူးစက်ပုံ လမ်းကြောင်းတွေကို ပြည့်ပြည့်စုံစုံ မသိရှိရသေးပါဘူး။ LSD ကတော့ သွေးစုပ်တဲ့ အင်းဆက်တွေ (ယင်ကောင်စသည်) ကနေတဆင့် ရောဂါကူးစက်နိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိထားကြပြီး ဖြစ်ပါတယ်။  ဒါကြောင့် ခြင်၊ ယင်ပေါတဲ့ ‌ကာလမှာ ရောဂါကို ပိုတွေ့ရလေ့ရှိပါတယ်။ 

နောက်တစ်ပိုင်းမှာ ကုသနည်းနဲ့ ကြိုတင်ကာကွယ်နည်းကို ပြောပြပေးသွားပါ့မယ်။

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။ 

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ဦးကြီးတို့ရဲ့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ပဲ ဖြစ်သင့်တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ စပါးခင်းထဲ ရွှေခရုရောက်လာပြီဆိုရင်တော့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ကို အနှောင့်အယှက် ကောင်းကောင်းကြီးပေးပါလိမ့်မယ်။ မြန်မာ့မျိုးရင်းခရုမဟုတ်တဲ့ တောင်အမေရိကမျိုးစိတ်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို ကျူးကျော်လာတဲ့ မျိုးစိတ်ဖြစ်တာကြောင့် အကောင်ပွားနှုန်းကလည်း အဆမတန် မြင့်တက်လာပါတယ်။ ခရုအမ တစ်ကောင်က တစ်ခါ ဥ မယ်ဆိုရင် ဥအရေအတွက် ၁၀၀ ကနေ ၁၀၀၀ အထိ အတွဲလိုက်ဥကြပြီး တစ်နှစ်မှာ ၃ ကြိမ်အထိ မျိုးပွားနိုင်ပါတယ်။ စပါးခင်းတွေမှာ ရွှေခရုကျပြီဆိုရင် ပန်းရောင် ဥ တွေ ကို စပါးပင်တွေမှာ တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီရွှေခရုတွေကို ရှင်းပစ်ဖို့အတွက်ကတော့ မာလာမြိုင်ရဲ့ ခရုဘုရင် ရှိနေပါပြီ။ ခရုဘုရင်က စားသေအစွမ်းနဲ့ အဆိပ်ငွေ့အာနိသင်ရှိတာကြောင့် ရွှေခရုတွေကို အထိရောက်ဆုံး ရှင်းပေးနိုင်မှာပါ။ အစွမ်းရှိပစ္စည်းဖြစ်တဲ့ Niclosamide -olamine 83.1% WP ပါဝင်ပြီး Chloronitrophenol ဆေးအုပ်စုထဲ ပါဝင်ပါတယ်။ ရေဖျော်ဆေးမှုန့်အမျိုးအစားဖြစ်လို့ ရေ ၂၀ လီတာဝင်တဲ့ဆေးဖျန်းပုံး တစ်ပုံးမှာ ၄၀ ကနေ ၅၀ ဂရမ်အထိ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ နှုန်းထားကိုတော့ တစ်ဧကမှာ ၁၅၀ ကနေ ၂၀၀ ဂရမ်နဲ့ တွက်ချက်ပေးထားပါတယ်။ သတိပြုရမှာတော့ ဆေးဖျန်းပြီးနောက်ပိုင်း စပါးခင်းအတွင်းမှာရှိတဲ့ ရေကို ၅ စင်တီမီတာနဲ့ ၃ ရက်ထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဆေးဖျန်းပြီး ၅၂ ရက်ကြာမှ ရိတ်သိမ်းသင့်ပါတယ်။ ခရုဘုရင်နဲ့ဆို စပါးခင်းကို ဒုက္ခပေးတဲ့ ရွှေခရုတွေကို ရှင်းလင်းနိုင်ပြီး မြေကြီးက ရွှေသီးနိုင်ပြီပေါ့ဗျာ။

Read more

Facebook Page သို့သွားရန်