ဒို့ဦးလေးဆရာကြီးခင်ဗျား
ကျနော်တို့ဆီမှာ ပိုးတွေကျရင် ဒီဆေးဖျန်းဆိုပြီး ဆိုင်ကပေးတဲ့ဆေးကို ဖျန်းကြပါတယ်။ အဲဒီဆေးကောင်းရင် ဒီဆေးကိုပဲ တစ်ရာသီ ၂ ကြိမ် ၃ ကြိမ်မက ဖျန်းကြပါတယ်။ နောက်နှစ်လည်း ဒီဆေးကိုပဲ ထပ်တလဲလဲသုံးလေ့ရှိကြပါတယ်။
ကျနော်သိချင်တာက အဲဒီဆေး AI ကို ပိုးတွေ၊ ဆေးယဥ်ပါးလာရင် အဲဒီ AI ပါတဲ့ နောက်ဆေး AI အတွဲကို ဖျန်းရင် ဆေးယဥ်ပါးနိုင်ပါသလား သိချင်ပါတယ်ဆိုပြီး အထက်ပါ မေးခွန်းကို အစိမ်းရောင်လမ်း၊ မေးဖြေကဏ္ဍမှာ တောင်သူတစ်ယောက် မေးလာလို့ အခြားတောင်သူမိတ်ဆွေများပါ၊ဗဟုသုတရစေခြင်းငှာ ဖြေကြားပေးလိုက်ပါတယ်ခင်ဗျာ။
၁။ ပိုးသတ်ဆေးယဥ်ပါးခြင်းဆိုတာဘာလဲ?
ပိုးမျိုးစိတ်တခုရဲ့ သာမန်အခြေအနေမှာ အခြားပိုးတွေသေစေနိုင်တဲ့ ဆေးအဆိပ်ကို ခုခံတွန်းလှန်နိုင်ခြင်းကို ဆေးယဥ်ပါးခြင်းလို့ ခေါ်နိုင်ပါတယ်။
၂။ ဘာကြောင့် ဆေးယဥ်ပါးစေတာလဲ?
ရှုထောင့်၂ မျိုးနဲ့ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာ သုံးသပ်ရရင်
- ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုသူများ၏ ချို့ယွင်းအားနည်းမှုကြောင့် ဆေးယဥ်ပါးခြင်း
- ဖျက်ပိုး၏ ဇီဝဖြစ်စဥ် အားထုတ်မှုအရ ဆေးယဥ်ပါးခြင်းဆိုပြီး ကွဲပြားပါတယ်။
ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုသူ၏လုပ် ဆောင်မှုအားနည်းချက်များ
မိမိစိုက်ခင်းတွင်ကျရောက်သော ဖျက်ပိုးအမျိုးအစား ခွဲခြားမသိဘဲ ကြုံရာဆေးအုပ်စုဖျန်းလိုက်ခြင်း။
ဆေးတစ်ပုံးတွင်ထည့်ရမည့် ဆေးနှုန်းထားမမှန်ခြင်း။
၁ ဧက ဖျန်းရမည့်ဆေးပမာဏ /ဆေးပုံးရေမမှန်ခြင်း။
ဖျက်ပိုးအလေ့အထ မလေ့လာဘဲ ဆေးဖျန်းချိန် မမှန်ခြင်း။
မိမိစိုက်ခင်းကို ပိုးမွှားကင်းထောက်မှု၊ စောင့်ကြပ်မှု၊ အားနည်းခြင်းကြောင့် ပိုးကောင်ကြီးမှ/မနိုင်မနင်းဖြစ်မှ ဆေးဖျန်းခြင်း။
ဆေးအုပ်စု(ai group)များကို သတိမမူဘဲ AI အုပ်စုတူ ဆေးများကို ထပ်တလဲလဲ ဖျန်းမိခြင်း။
ဓာတုဆေး တမျိုးတည်းကိုသာ ဖက်တွယ်အားထားခြင်းစတဲ့ အထက်ပါအချက်များကို သတိမမူဘဲ လုပ်ဆောင်မိခြင်းသည် ဖျက်ပိုးများ၊ ဆေးဒဏ်ခံနိုင်ပြီး ဆေးယဥ်ပါးကာ ဖျက်ပိုးဦးရေများလာစေပါတယ်။
ဖျက်ပိုး၏ မူလသဘာဝ အားထုတ်မှုအရ ဆေးယဥ်ပါးခြင်းရသည် အင်းဆက်ဖျက်ပိုးအပါအဝင် မည်သည့်သက်ရှိမဆို အန္တရာယ်နှင့်ကြုံတွေ့ပါက တနည်းတနည်းနဲ့ ခုခံတွန်းလှန်ကြစမြဲပါ။
အင်းဆက်ဖျက်ပိုးတွေမှာလည်း ပိုးသတ်ဆေးနဲ့တွေ့ဆုံတိုင်း သဘာဝဖြစ်စဥ်အရ ခုခံကာကွယ်ကြရပါတယ်။
၁။ အဆိပ်သင့်နေရာ ခုခံခြင်း (Target-site resistance)
ပိုးသတ်ဆေးအားလုံးနီးပါးသည် အာရုံကြောစနစ်(Nerves system)ကို ဖျက်ဆီးကြပါတယ်။
သို့သော် အာရုံကြောအစိတ်အပိုင်းအတွင်း ကလိုရင်း၊ ပိုတက်စီယံ၊ ကယ်လ်စီယံ၊ ဆိုဒီယံလမ်းကြောင်းများကို ဖျက်ဆီးသော ဆေးအဆိပ်များဖြစ်သည့်
- အင်ဇိုင်းအဆိပ်သင့်ဆေးအုပ်စုများ.
- ကြွက်သား အဆိပ်သင့်ဆေးအုပ်စုများ
- အက်ဆီတိုင်းခိုလင်းအက်စတာရေ့ကို အဆိပ်သင့်ဆေးအုပ်စုများ
- ဂလုတာမစ်အက်ဆီတစ်အက်ဆစ်ကို အဆိပ်သင့်ဆေးအုပ်စုများစသည်ဖြင့်
- အဆိပ်သင့်နေရာများ(Site of action)ကွဲပြားကြပါတယ်။
အဆိပ်သင့်နေရာတူ ဆေးအုပ်စု(အုပ်စုတူ ai) ၁ မျိုးတည်းကို ကြိမ်ရေများစွာ (၂ ကြိမ်ဆက်တိုက်ထက်ပိုခြင်း)အသုံးပြုပါက ဖျက်ပိုးကို ဆေးယဥ်စေပါတယ်။
(AI တူကို နောက်ထပ် AI အသစ်နဲ့ တွဲဖျန်းခြင်းသည်လည်း အကြိမ်ရေများလာရင် ဆေးယဥ်ပါးမှုကို ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။)
၂။ ဇီဝဖြစ်စဥ်အရ ခုခံခြင်း (Metabolic resistance)
အင်းဆက်ဖျက်ပိုးများ၏ ကိုယ်တွင်းဇီဝဖြစ်စဥ်အရ ပိုးသတ်ဆေးအဆိပ်များ Target siteမရောက်မီ အဆိပ်ချေဖျက်အင်ဇိုင်းထုတ်နိုင်ကြပါတယ်။
အင်းဆက်အမျိုးအစားအလိုက်လည်းကောင်း၊ ဆေးပမာဏ အနည်းအများအလိုက်လည်းကောင်း ထိရောက်မှုပမာဏ(ဆေးယဥ်ပါးမှု အနှေးအမြန်)ကွာတတ်ပါတယ်။
ဥပမာ။ ပန်းသီးအာလူးပျ(ငရုပ်ပွမှာကျတတ်)များပါတယ်။ သာမန်ပျတွေထက် ချေဖျက်အင်ဇိုင်းထုတ်နိုင်တဲ့အတွက် Neonicotenoideအုပ်စုကို ယဥ်ပါးစေပါတယ်။
၃။ အဆိပ်ထိုးဖောက်မှုကို ခုခံနိုင်ခြင်း (Penetration resistance)
အင်းဆက်ဖျက်ပိုးများရဲ့ အရေခွံပေါ်ရှိ ဖယောင်းလွှာဟာ ပိုးသတ်ဆေးအဆိပ် ထိုးဖောက်မဝင်နိုင်အောင် တားဆီးနိုင်ကြပါတယ်။
ဖျက်ပိုး၏ဘဝအဆင့် အနည်းအများပေါ်မူတည်ပြီး အရေခွံထူလာတတ်သဖြင့် ပိုးကောင်ငယ်စဥ်(ပ/ဒု အဆင့်)ဖယောင်းလွှာပါးချိန်ဆေးဖျန်းမှသာ ဆေးယဥ်ပါးမှုသက်သာပါမယ်။
၄။ ဖျက်ပိုး၏အလေ့အထအရ ခုခံနိုင်ခြင်း (Behavioural resistance)
ဖျက်ပိုးများရဲ့ အလေ့အထအရ ဆေးဒဏ်ခံနိုင်စေပါတယ်။
အချို့ပိုးတွေဟာ အရွက်အောက်မှာ ကျက်စားသဖြင့် အရွက်ပေါ်ဆေးဖျန်းပါက ဆေးယဥ်စေပါတယ်။
ငမြောင်တောင်ကဲ့သို့ နေ့မှာ အပင်ခြေရင်းပုန်းနေချိန် အပင်ပေါ်ဆေးဖျန်းပါက ဆေးယဥ်စေပါတယ်။
စပါးဖြုတ်ညိုတွေဟာ အပင်ခြေရင်းမှာ ကျက်စားတာကြောင့် အပင်အပေါ်ပိုင်းဖျန်းနေပါက ဆေးယဥ်ပါးစေပါတယ်။
အကြံပြုတင်ပြခြင်း
သီးနှံတစ်မျိုးတည်းကို နှစ်စဥ်စိုက်ပျိုးခြင်း၊
ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲခြင်း၊
ဓာတုဆေးတမျိုးတည်းကိုသာ ဖျက်ပိုးကာကွယ်နှိမ်နင်းနေခြင်း၊
ဆေးအုပ်စုAIများကို နားလည်သဘောပေါက်မှု၊ လိုက်နာကျင့်သုံးမှုအားနည်းခြင်းစသည့် အကြောင်းများကြောင့် သီးနှံအားလုံးနီးပါး ဖျက်ပိုးမနိုင်မနင်းဖြစ်ကာ မဆုံးရှုံးသင့်ဘဲ ဆုံးရှုံးနစ်နာနေကြရပါတယ်။
- ပိုင်ရီသရွိုက်အုပ်စုဆေးများ
- ဖော့စဖိတ်ပါသောဆေးအုပ်စုများ
- ကလိုရင်းပါသောအုပ်စုဆေးများ
- ကာဘာမိတ်အုပ်စုဆေးများ
- နီယိုနီကိုတီနွိုက်ဆေးအုပ်စုများ
- ဖီနိုင်းပိုင်ရာဇိုးအုပ်စုများစသော ဆေးအုပ်စုကြီး ၆ မျိုးလောက်ကိုတော့ အကြမ်းအားဖြင့်သိထားသင့်ပါတယ်။
သို့မှသာ ဆေးအုပ်စုများကို လှည့်သုံးနိုင်မှာပါ။
ဆေးအုပ်စု လှည့်သုံးခြင်းမှာ ဓာတုဆေး၁ ကြိမ် ဖျန်းပြီးရင် သဘာဝ အော်ဂင်းနစ် (တမာ၊ ဆေးရွက်ကြီး၊ ဆပ်ပြာ) ၁ ကြိမ် ကြားဝင်သင့်ပါတယ်။
သို့ဖြစ်ပါ၍...
ဆေးယဥ်ပါးမှုကို အကောင်းဆုံးကာကွယ်နိုင်ဖို့ဆိုရင်
*ဆေးအုပ်စုတွေကို လှည့်သုံး/ပြောင်းသုံး/ပေါင်းသုံးပေး အဲဒါ အကောင်းဆုံးဆေးဆိုတဲ့ဆောင်ပုဒ်နဲ့ ကိုက်ညီပြီး တောင်သူများအကျိုးရှိ ထိရောက်မှာဖြစ်ပါကြောင်း စေတနာကောင်းဖြင့် ရေးသားတင်ပြအပ်ပါတယ်။
ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။
မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ
ဆွေးနွေးချက်များ
-
{{ comment.user.name }} - {{ formatDate(comment.created_at) }}
{{ question.title }}