ရော်ဘာရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်သည့် သီးပုပ်ရွက်ကြွေ၊ ရွက်ပုပ်ရောဂါ (Phytophthora leaf fall)

ရော်ဘာပျိုးခင်းအပြင်၊ အပင်ကြီးများ၌လည်း ကျရောက်သဖြင့်ရော်ဘာ အစေးထွက်နှုန်း ၅% မှ ၅၀% အထိ ကျဆင်းတက်ပါသည်။

၁။ ရောဂါဖြစ်တတ်သော ရာသီဥတု အခြေအနေ

တစ်နေ့ကိုနေရောင်ခြည် (၃) နာရီထက်နည်းခြင်း။ အပူချိန် (၂၈ံ) ထက်နည်းခြင်း။ မိုးရေချိန်တစ်နေ့ကို ( ၀.၁ )လက်မထက် များခြင်း။ စိုထိုင်းဆ၈၀%ထက်များခြင်း။ ဤအခြေအနေမျိုး (၄) ရက်ဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားလျှင် Phytophthora leaf fall ရောဂါပြင်းထန်စွာ ကျရောက်မည်ဟု ခန့်မှန်းနိုင်ပါသည်။ ဤရောဂါသည် မုတ်သုန်ရာသီဥတုအစ ဇွန်၊ ဇူလိုင် မှအစပြု၍ ကျရောက်တတ်ပါသည်။

၂။ လက္ခဏာ (Symptom)

ပျိုးပင်၏ ထိပ်ပိုင်းမှစ၍ ကျတက်ပါသည်။ အရွက်နုများသည် တွန့်လိပ်၊ အနားများညှိုးခြောက်၊ အညှာပါကြွေကျလာပါသည်။ ပျိုးပင်၏ ထိပ်ပိုင်း၌ အရွက်မရှိဘဲ၊ အောက်ပိုင်း၌ အရွက်ရင့် များကိုသာတွေ့ရတတ်ပါသည်။ ရောဂါပြင်းထန်စွာ ကျရောက်ပါက အရွက်ရင့်များပါကြွေကျပြီး ပျိုးပင်သည် အရွက်သစ် ထပ်မံမထွက်နိုင်၍ ထိပ်ဖျားခြောက်လာပြီး (die back) ဖြစ်၍သေဆုံးသွား ပါသည်။

အပင်ကြီးများ၌ အရွက်ရင့်များတွင်ရောဂါကျနေပြီးရောဂါရသော အရွက်များသည် ရွက်ညှာနှင့် တွဲ၍ကြွေကျပြီး အရွက်ရိုးတံ၌ ရေနာကွက် ဖြစ်နေသည်ကိုတွေ့ရပြီး ၎င်းရေနာကွက်နေရာမှရော်ဘာ အစေးခဲစိမ့်နေပါသည်။ ရေနာကွက်သည် အညိုရင့်မှ အမည်းရောင်ရေစိုနာဖြစ်လာပြီး ရွက်ညှာရင်းများ၌ ပို၍တွေ့ရတတ်ပါသည်။ ရေစိုနာကွက်များကို ရွက်ပြား၊ ရွက်လည်ကြောရိုး နှင့် အခြားနေရာများ၌လည်းတွေ့ရှိ ရပါသည်။ ရောဂါရ၍ကြွေသော အရွက်၏ ရွက်ညှာ(Petiole)ကို လှုပ်ကြည့်ပါက ရွက်ညှာများ အလွယ်တကူကြွေကျသည်ကိုတွေ့ရှိရပြီးမှ ရွက်ညှာရင်း၌ရော်ဘာအစေးခဲ မရှိသည်ကိုတွေ့ရှိ ရပါသည်။

လေတိုက်၍ကြွေကျသော အရွက်၏ ရွက်ညှာကို လှုပ်ကြည့်ပါက ရွက်မွှာများ အလွယ်တကူ မပြုတ်သည်ကိုတွေ့ရှိရပြီး ရွက်ညှာရင်း၌ရော်ဘာစေးခဲ ရှိသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။ ရောဂါပြင်းပြင်းထန်ထန် ကျရောက်ထားသော အချို့အကိုင်းများသည် ပုံမှန်အရွက် ပြန်ထွက်ချိန်၌ အရွက်ပြန်မထွက်ဘဲ ကိုင်းများခြောက် သွားသည်ကိုတွေ့ရှိ ရပါသည်။

၃။ ပျံ့နှံ့ပုံ

Phytophthora မှိုရောဂါသည် စိုက်ခင်းထဲရှိမြေကြီးအတွင်း၌ ခိုအောင်းပွားများနေပြီးနောင်နှစ် မုတ်သုံရာသီရောက်သည့် အချိန်တွင် မိုး၊ ရေ၊ လေတို့နှင့်အတူရော်ဘာပင်ကို ရောဂါကျရောက်စေ သည်။ ရောဂါသည် အသီး၊ အရွက်၊ ရွက်ရိုးတံ၊ ကိုင်းနု၊ ကိုင်းစိမ်းတို့ဆီသို့ တစ်ဖြည်းဖြည်းရောက်ရှိ သွားသည်။

၄။ ရောဂါဖြစ်စေသော သက်ရှိ (Pathogen)

Phytophthorapalmivora - မလေးရှား

Phyrophrhora botryosae -မြန်မာ

Phytophthora meadii - သီရိလင်္ကာ၊ အိန္ဒိယ

၅။ ကာကွယ်နှိမ်နှင်းနည်း (Control)

မိုးရာသီကုန်တွင် အပင်၏ အကိုင်းအခက်၊ အသီးပုပ်၊ အခေါက်ဆွေးများကို မီးရှို့ဖျက်ဆီးပါ။ ခံနိုင်ရည်ရှိသော မျိုးကိုရွေးချယ် စိုက်ပျိုးပါ။ Copper ပါသောမှိုသတ်ဆေး (Funguran 0.2 %) ဖျန်းနိုင်ပါသည်။

နှစ်ရှည်ပင်များ သုတေသနနှင့် နည်းပညာဖွံဖြိုးရေးဌာန (မော်လမြိုင်)

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...