ပဲတီစိမ်းတွင်ကျရောက်တတ်သော ရောဂါများကို ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း(၂)

၅။ မက်ခရိုဖိုမီနာ ရွက်ခြောက်ရောဂါ (Macrophomina Blight: Macrophominaphaseolina)

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ရောဂါလက္ခဏာများသည် ပင်စည်၏အောက်ခြေတွင် ဖောင်းကြွနေသော အဖြူရောင်သစ်ပုပ်နာများအဖြစ် (၄) ပတ်သား ပဲပင်များတွင် ပေါ်လာကြသည်။

• ၎င်းတို့သည် တဖြည်းဖြည်းကြီးမားလာကာ အပေါ်ဖက်သို့ပျံ့နှံ့ကာ ဖောင်းကြွသော အညိုရောင်အစင်း ကြောင်းများသို့ ပြောင်းသွားကြသည်။

• ပဲပင်များ ပုသွားကြကာ အရွက်များသည် အစိမ်းရင့်ရောင်ဖြစ်ကာ ပြောက်ကြားဖြစ်လာပြီး အရွယ်သေးသွားကြသည်။

• ပဲပင်များပေါ်မှ ပုံမှန်ပဲရွက်များ ရုတ်တရက်ကြွေကျပြီး ခြောက်သွားကြသည်။

• ပန်းပွင့်ခြင်းနှင့် ပဲသီးတောင့်သီးခြင်းကို အကြီးအကျယ်အလျာ့နည်းစေသည်။

• ရောဂါကျပဲပင်များကို ပင်စည်မြစ်ဆက်နေရာမှအောက်သို့ ဒေါင်လိုက်ခွဲကြည့်ပါက အတွင်းပိုင်းတစ်ရှူးများ အနီရောင် ပျက်သွားခြင်းကို မြင်တွေ့နိုင်ပြီးအတွင်းပိုင်းအမြစ်တစ်ရှူးများအဖြူရောင်ဖြစ်လာကြသည်။

• ဤရောဂါသည်မျိုးစေ့၊ မြေကြီး၊ ရောဂါကျအပင်အစိတ်အပိုင်းများနှင့် လက်ခံပင်များတွင် အသက်ရှင်နေ ထိုင်နိုင် သည်။

• အပူချိန်မြင့်မားလေလေ ရောဂါဆိုးဝါးမှုမြင့်မားလေလေဖြစ်သည်။

• ဤမှိုသည် မြေကြီး၏အပေါ်ယံလွှာတွင် အသက်ရှင်နေထိုင်နိုင်ပြီး ပင်စည်မှတစ်ဆင့် အပင်ထဲသို့ဝင်ရောက်သည်။ 

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

• နွေရာသီတွင်ထယ်ရေးနက်နက်ထိုးပါ။

• သီးလှည့်စိုက်ပါ။

• တစ်ဧကလျှင်မြေဆွေး (၅)တန်ထည့်ပေးခြင်းသည်ရောဂါကျရောက်ကိုလျော့နည်းစေသည်။

• အပင်အကြွင်းအကျန်များကိုမြေကြီးထဲမြှုပ်ပစ်ခြင်းဖြင့်ရောဂါကျအပင်များကိုဖျက်ဆီးပါ။

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကိုပိုးသတ်ဆေးဘူး(သို့မဟုတ်)အိတ်ပါအညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။

   - ကာဘင်ဒါဇင် (Carbendazim)

   - သိုင်ရမ် (Thitram)

၆။ အဝါရောင်မိုစိတ်ရောဂါ (Yellow Mosaic –Mungbean Yellow Mosaic Virus)

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ကနဦးတွင် အရွယ်ငယ်များတွင် ပြန့်ကျဲနေသောအဝါရောင်အစက်များ ပေါ်လာကြသည်။ အစက်များသည် တဖြည်း ဖြည်းအရွယ်အစားကြီးမားလာကြကာ အချို့အရွက်များ လုံး၀ဝါသွားကြသည်။

• ရောဂါကျအရွက်များတွင်လည်း ဆဲလ်သေလက္ခဏာများကိုတွေ့ရသည်။

• ရောဂါကျအပင်များ ပုသွားကြကာ ရင့်မှည့်မှုနောက်ကျကာ ပန်းနှင့်ပဲသီးတောင့်အနည်းငယ်သာ ထုတ်လုပ်သည်။

• ရောဂါကျပဲပင်များ၏ ပဲသီးတောင့်များ အရွယ်အစားသေးသွားကြကာ အဝါရောင်ပြောင်းသွားပြောင်းသွားကြသည်။

• ဤရောဂါကိုယင်ဖြူ (Bemisia tabaci) က သယ်ဆောင်ဖြန့်ဖြူးခြင်းဖြစ်သည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

• ကန်သင်းဘေးတွင် နှံစားပြောင်းစိုက်ပါ။

• တစ်ဧကလျှင် အဝါရောင်ကော်ထောင်ချောက် ၅ခု တပ်ဆင်ပါ။

• (၄၅) ရက်သားအထက်ရှိသော ရောဂါကျပဲပင်များကိုနှုတ်ပစ်ပါ၊၊

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါ အညွှန်းစာအတိုင်းအသုံးပြုပါ။

       - ဒိုင်မီသိုအိတ် (Dimethoate)

       - အင်မီဒါကလိုပရစ်ဒ် (Imidacloprid)

       - တမာဆီ (Neem Oil)

၇။ ဖားဥမှိုရောဂါ (Powdery Mildew : Erysiphe polygoni)

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ပဲပင်၏မည်သည့်အရွယ်တွင်မဆိုရောဂါကျရောက်သည်။

• ရောဂါစကျသည်နှင့်အရွက်များပေါ်တွင်အဖြူရောင်ပေါင်ဒါအမှုန့်များကိုတွေ့ရသည်။

• သေးငယ်သောအဖြူရောင်ပေါင်ဒါအကွက်ကလေးများအရွက်များပေါ်တွင်ပထမဦးစွာပေါ်လာသည်။

• ရောဂါကျရောက်နေသောအရွက်များသည်ခရမ်းရောင်သို့ပြောင်းသွားပြီးနောင်တွင်သေသွားသည်။

• ရောဂါကျရောက်မှုပြင်းထန်ပါကပင်စည်များ၊ ရွက်နုများနှင့်ပဲသီးတောင့်များတွင်အဖြူရောင်ပေါင်ဒါမှုန့်ဖြင့်ဖုံးအုပ်ထားသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါအညွှန်းစာအတိုင်း အသုံးပြုပါ။

        -ကာဘင်ဒါဇင်  (Carbendazim)

        -တမာစေ့ခွံစစ်ကျရည် (Neem Seed Kernel Extract)

        -ယူကလစ်ရွက်စစ်ကျရည်  (Eucalyptus Leaf Extract)

၈။ မြစ်ပုပ်နှင့်ရွက်ခြောက်ရောဂါ (Root Rot and Leaf Blight :Rhizoctoniasolani)

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ရောဂါလက္ခဏာများသည် ပုံသဏ္ဍာန်အမျိုးမျိုးဖြင့်သေးငယ်ပြီး ရေစိုနာကွက်ရှိကာ စိမ်းဖျော့ရောင်ရှိသောဒဏ်ရာများကို ပဲရွက်များပေါ်တွင်ဖြစ်ပေါ်လာသည်။

• ရွက်အိုများပေါ်တွင် ဖြစ်ပေါ်လာသော အစက်အပြောက်များသည် တဖြည်းဖြည်းနှင့် အရေအတွက်ရောအရွယ်အစားပါ ကြီးလာပြီး နီညိုရောင်ပဲရွက်များအဖြစ်ပြောင်းလာကာ ရွက်နုများသို့ ကူးစက်သွားသည်။

• မှိုမျှင်များကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသော ပန်းရောင်ပင့်ကူအိမ်တွင် မြောက်မြားစွာသော အဖြူရောင်ဖျော့တော့ခြင်းကို  တွေ့ ရသည်။

• တိုက်ခိုက်ခံရသောပဲရွက်များ ကြွေကျသွားသည်။ ပဲကိုင်းအရေအတွက်နည်းလာသည့် အကျိုးရလဒ်အဖြစ် ပဲအထွက် သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

• မျိုးစေ့အား ထရိုင်ဂိုဒါးမားမှို (Trichoderma)ဖြင့် ဆေးဘူး၊ ဆေးအိတ်ပါအညွှန်းစာအတိုင်း လူးနယ်စိုက်ပျိုးပါ။

• ဇင်ဖော့စ်ဖိတ် (Zinc phosphate) အား ထောက်ခံနှုန်းထားအတိုင်း မြေခံထည့်ပါ။

• တမာကြိတ်ဖတ်အား ထောက်ခံနှုန်းထားအတိုင်း မြေခံထည့်ပါ။

• မြေဆွေး သို့မဟုတ် သဲနှင့်အတူ ထရိုင်ဂိုဒါးမားမှို(Trichoderma)ကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါ အညွှန်းစာ အတိုင်း မြေကြီးတွင်ထည့်ပါ။

• အောက်ပါပိုးသတ်ဆေးကို ပိုးသတ်ဆေးဘူး၊ ပိုးသတ်ဆေးအိတ်ပါအညွှန်းအတိုင်း အသုံးပြုပါ။

     - ကာဘင်ဒါဇင် (Carbendazim) 

၉။ သံချေးမှိုရောဂါ (Rust: Uromyces phaseoli)

ရောဂါလက္ခဏာများ

• ရောဂါလက္ခဏာသည် အများအားဖြင့် အရွက်၏အောက်ဖက်မျက်နှာပြင်ဖက်တွင် နီညိုရောင်စက်ဝိုင်းကွက်များ အဖြစ် ပေါ်လာပြီး ပဲသီးတောင့်များတွင် အကျနည်းပြီး ပင်စည်များတွင်ပြန့်ကျဲကျဲရှိသည်။

• အရွက်များတွင် ဆိုးရွားစွာကျပါက ပဲရွက်၏မျက်နှာပြင်နှစ်ဖက်စလုံးတွင် သံချေးမှိုစုများဖြင့် အပြည့်ဖုံးထားသည်။

• အရွက်များတွန့်ရှုံ့ပြီး အရွက်များကြွေကျခြင်းကြောင့် အထွက်လျော့နည်းစေသည်။

ဒေါက်တာကိုကို (စိုက်ပျိုးရေး)

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်