ငရုတ်ခင်းထဲက ဆိုးရွားတဲ့လှေးပိုးကို ဒီလိုကာကွယ်မယ်

တောင်သူဦးကြီးများ၏ ငရုတ်ခင်းတွင် ကျရောက်ဖျက်ဆီးလေ့ရှိသော လှေးပိုးသည် နှိမ်နှင်းရန်ခက်ခဲပြီး နှစ်စဉ် ငရုတ်အထွက်နှုန်းကို ဆိုးရွာစွာထိခိုက်စေတာကို တွေ့ရပါတယ်။ ငရုတ်တွင် ကျရောက်သော လှေးပိုးမျိုးစိတ်နှစ်မျိုးမှာ Scirtothrips dorsalis နှင့် Rhipiphorothrips cruentatus တို့ဖြစ်ပါတယ်။ Scirtothrips dorsalis အရွယ်ရောက်ကောင်သည် ကောက်ရိုးဝါရောင်ရှိပြီး အမသည် အရွက်နု၊ အဖူးနုများအတွင်း ပဲစေ့ပုံရှိသော အဖြူရောင်ဥများကိုဥပါတယ်။ သားပေါက်ရန်ကြာချိန်မှာ ၃-၈ ရက်ကြာပြီး အကောင်ပေါက်လာသော သားလောင်းများသည် သေးငယ်ပြီး အနီရောင်ခန္ဓာကိုယ်ရှိ၍ နောက်ပိုင်းတွင် အညိုရောင်ပြောင်းလာပါတယ်။ သားလောင်းများသည် ရုပ်ဖုံးဘဝသို့ရောက်သောအခါ အပင်ပေါ်မှပြုတ်ကျ၍ ၎င်းတို့၏ ဖွံဖြိုးမှုကို မြေကြီးထဲတွင် သို့မဟုတ် လက်ခံပင်အောက်ခြေရှိ အရွက်ဆွေးပုံများထဲတွင် ပြီးဆုံးပါသည်။ ရုပ်ဖုံး pupa ဘဝတွင် ၂-၅ ရက်ကြာပါတယ်။ Scirtothrips dorsalis သည် ငရုတ်အပါအဝင် သရက်၊ ရှောက်၊ စတော်ဘယ်ရီ၊ စပျစ်၊ ဝါ၊ လက်ဖက်၊ မြေပဲ၊ ဘလူးဘယ်ရီ၊ နှင်းဆီစသော လက်ခံပင်တော်တော်များတွင် ကျရောက်နိုင်ပါတယ်။ Rhipiphorothrips cruentatus အရွယ်ရောက်ကောင်မှာ သေးသွယ်ပြီး အညိုရင့်ရောင်ပျော့ပျောင်းသော ခန္ဓာကိုယ်ရှိ၍ အဝါရောင်အတောင်များရှိပြီး 1.4mm ရှည်လျားပါတယ်။

ဖျက်ဆီးခံရသော လက္ခဏာများ

သားလောင်းနှင့် အရွယ်ရောက်အကောင်းမျာသည် အရွက်နု၊ အဖူးများ၏ အောက်မျက်ပြင်တွင် နေထိုင်စားသောက်ကြပါတယ်။ အရွက်တစ်ရှူးများကိုထိုးဖောက်၍ အပင်ရည်များကို စုပ်ယူပါတယ်။ လှေးပိုးကျရောက်ခံရသော အရွက်မျာသည် ငွေရောင်အကွက်များဖြစ်ပေါ်လာပြီး အရွက်မျက်နှာပြင်ကျုံ့သွား၍ အရွက်များ အရောင်ပြောင်းလာပြီး လိပ်လာပါတယ်။ ဆိုးရွားစွာကျရောက်ပါက အရွက်များတွင် မူမမှန်သောပုံစံများတွေ့ရပြီး နောက်ပိုင်းတွင် အချိန်မတိုင်ခင် အရွက်ကြွေခြင်းများ ဖြစ်စေပါတယ်။ ပန်းပွင့်များတွင်ကျရောက်လျှင် ပွင့်ဖက်များခြောက်ပြီး ကြွေကျစေပါတယ်။ အဖူးများ ကြွပ်ဆတ်၍ ကြွေကျစေပါတယ်။ အပင်ငယ်စဥ်တွင် ကျရောက်ပါက ကြီးထွားမှုရပ်တန့်ခြင်း၊ ပန်းပွင့်ခြင်း၊ အသီးဖြစ်ပေါ်ခြင်းကို ထိခိုက်စေပါတယ် ။ငရုတ်သီးများတွင် ကျရောက်လျှင် အသီးမျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် အနာဖေးများ၊ ငွေရောင်အနာကွက်လေးများမြင်ရ၍ စျေးကွက်တွင် စျေးကောင်းမရခြင်း၊ ဈေးကွက်မဝင်ခြင်းများ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ တစ်နှစ်ပတ်လုံးကျရောက်သော်လည်း ခြောက်သွေ့သောလများနှင့် နိုက်ထရိုဂျင်မြေဩဇာ(ပုလဲ)များစွာကျွေးထားသော စိုက်ခင်းများတွင် ကျရောက်မှုအမြင့်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ လှေးပိုးတွေဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါများကို သယ်ဆောင်လာတတ်ပြီး ကိုက်ခံရသော ဒဏ်ရာမှတစ်ဆင့် မှိုရောဂါများလည်း ဝင်ရောက်လာနိုင်ပါတယ်။

ကာကွယ်နှိမ်နှင်းနည်း

- ခံနိုင်ရည်ရှိသောမျိုးများကို ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးပါ။

- လှေးပိုးကျရောက်မှုကို သိရှိနိုင်ရန် အဝါရောင်စေးကပ်ထောင်ချောက်များကို ပိုးကျသောအပင်များအနီးတွင် ချိတ်ဆွဲထားပါ။

- လှေးပိုးပွားများမှုကိုစစ်ဆေးရန် ငရုတ်ပျိုးပင်းများပေါ် ရေဖျန်းပေးပါ။

- လှေးပိုးသားလောင်းနှင့် အရွယ်ရောင်ကောင်များကို ငရုတ်ကိုင်းကို ရိုက်ခြင်း၊ အရွက်များ၊ အပွင့်များကို လှုပ်ပေးခြင်းဖြင့် ကင်းထောက်စစ်ဆေးပါ။

- ငရုတ်ခင်းနှင့် ကပ်ရပ်တွင် လှေးပိုးကိုခံနိုင်ရည်မဲ့သော အပင်များစိုက်ပျိုးခြင်းကို ရှောင်ရှားပါ။

- လှေးပိုးသားလောင်းများ အပေါ်ယံမြေကြီးသို့ ရောက်လာပြီး နေထိသေစေရန် ထယ်ထိုးထွန်မှောက်ပေးပါ။

- ဆိုးရွားစွာပိုးကျသောအပင်များ၊ အရွက်များကို ဖယ်ရှားပါ။

- ငရုတ်ခင်းကို ရေပုံမှန်သွင်းပေးပါ။

- ပူပြင်းခြောက်သွေ့သောရာသီတွင် လှေးပိုးပေါက်ဖွားမှု မြင့်မားသောကြောင့် ရေမကြာခဏ သွင်းပေးပါ။ နိုက်ထရိုဂျင်မြေဩဇာ များစွာကျွေးခြင်းက အပင်များလှေးပိုးကျရောက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး ပိုမိုကျရောက်နိုင်သောကြောင့် နိုက်ထရိုဂျင်မြေဩဇာပိုလျှံစွာကျွေးခြင်းရှောင်ရှားပါ။

- စိုက်ခင်းအတွင်းနှင့် ပတ်လည်တွင်ရှိသော ပေါင်းများကို ရှင်းလင်းပါ။ လှေးများခိုအောင်းနေနိုင်ပါတယ်။

- ငရုတ်နှင့် ကြက်သွန်နီ ရောနှောစိုက်ပျိုးခြင်းရှောင်ရှားပါ။

- လှေးပိုးများ ပျံနှံ့ခြင်းကို ကာကွယ်ရန် လေကာပင်များစိုက်ပျိုးထားပါ။

- စိုက်ခင်းတွင် မိတ်ဆွေပိုးများကိုထိန်းသိမ်းရန် ပိုးသတ်ဆေးအလွန်အကျွံအသုံးပြုခြင်းရှောင်ရှားပါ။

ဓာတုနည်းဖြင့်ကာကွယ်နှိမ်နှင်းမည်ဆိုပါက

- အီမီဒါကလိုပရစ် 70% WS ၁၂ ဂရမ်ကို မျိုးစေ့ ၁ kg နှင့် လူးနယ်စိုက်ပျိုးပါ။

- အီမီဒါကလိုပရစ်၊ ဒိုင်မီသိုရိတ်၊ အီမာမက်တင်ဘန်ဇိုရိတ်၊ ဖစ်ပရိုနေး စသော အဆိပ်ပစ္စည်းတမျိုးမျိုးပါဝင်သော ဆေးများကို ဆေးထုပ်တွင်ပါဝင်သောအညွှန်းအတိုင်း တလှည့်စီ သုံးပေးပါ။ ပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးတည်း အသုံးပြုခြင်းရှောင်ရှားပါ။

Reference

https://plantix.net/en/library/plant-diseases/600136/chilli-thrips

https://agritech.tnau.ac.in/crop_protection/chilli/chilli_1.html

http://ipm.ucanr.edu/PMG/PESTNOTES/pn7429.html

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...