ဘာကနေးရောဂါ

ဘာကနေးရောဂါသည် မျိုးစေ့မှတစ်ဆင့်ကူးစက်သော မှိုရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ Fusarium moniliforme မှိုကြောင့်ဖြစ်သည်။ မှိုသည်အပင်တွင်းသို့ အမြစ်နှင့်အပင်ခြေတို့မှဝင်ရောက်သည်။ ထို့နောက် တစ်ပင်လုံးသို့ ပျံ့နှံ့ဝင်ရောက်သွားသည်။ ရောဂါတိုက်ခိုက်ခြင်းခံရသောအပင်သည် ပုံမှန်ထက်များစွာ ရှည်လျားခြင်း၊ အရောင်ဖျော့ခြင်း၊ အရွက်များသေးငယ်ခြင်း၊ ပင်ပွားအလွန်နည်းခြင်း၊ အဆန်မတည်ခြင်း (သို့မဟုတ်) တစ်ဝက်တစ်ပျက်သာအဆန်တည်ခြင်းစသည့် လက္ခဏာများ ဖြစ်ပေါ်သည်။

ဖြစ်ပွားသည့်အကြောင်းရင်းနှင့် ဖြစ်ပွားသည့်နေရာ

ဤရောဂါသည် ရောဂါကျမျိုးစေ့များစိုက်ပျိုးလျှင် ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ ရောဂါဖြစ်မှိုသည်အပင်ပေါ်တွင် (သို့မဟုတ်) မြေကြီးပေါ်တွင်ရှိနေလျှင်လည်း ရောဂါဖြစ်ပွားတတ်သည်။ ၎င်းသည် လေဖြင့်သော်လည်းကောင်း မှိုစပိုးများ (မှိုမျိုးစေ့) ပါဝင်နေသော ရေမှတစ်ဆင့်သော်လည်းကောင်း တစ်ပင်မှတစ်ပင်သို့ ကူးစက်ပြန့်ပွားတတ်သည်။ ဘာကနေးရောဂါသည် ရောဂါကျအပင်များ ရိတ်သိမ်းသည့်အခါတွင် မှိုစပိုးများက ရောဂါကင်းမျိုးစေ့များထံသို့ ရောက်ရှိခြင်းဖြင့်လည်းကောင်း မှိုပါဝင်သောရေတွင် စပါးမျိုးစေ့များကိုစိမ်ခြင်းအားဖြင့်လည်းကောင်း စိုက်ကွင်းလုပ်ငန်းများကြောင့်လည်း ကူးစက်ပျံ့နှံ့နိုင်သည်။

လက္ခံပင်ပြလက္ခဏာ

ပျိုးဘောင်၊ ပျိုးခင်းများတွင် ရောဂါကျပျိုးပင်များကို ကြည့်ရှုစစ်ဆေးသင့်ပါသည်။ ရောဂါကျပျိုးပင်များသည် အမြစ်ပေါ်တွင် အနာပြောက်များတွေ့ရပြီး ရွှေ့ပြောင်းစိုက်ပျိုးခြင်းမပြုမီ(သို့မဟုတ်)ရွှေ့ပြောင်းစိုက်ပျိုးပြီးမကြာမီ သေဆုံးတတ်သည်။ စိုက်ခင်းထဲတွင် ရောဂါကျအပင်များသည် မူမှန်အပင်ထက် လက္မများစွာရှည်လျားသေးသွယ်ကာ စိုက်ခင်းထဲတွင်ထင်ရှားစွာမြင်နိုင်သည်။ အရွက်များမှာအစိမ်းဖျော့နှင့် စိမ်းဝါရောင်ရှိကြသည်။

ရောဂါကျအပင်၏အောက်ခြေပိုင်းတွင် ရောဂါဖြစ်မှို၏ မှိုမျှင်ဖြူများပေါက်နေသည်ကိုတွေ့နိုင်သည်။ မြေကြီးနှင့်ဝေးသည့် အပေါ်ပိုင်းအဆစ်များတွင် အမြစ်များထွက်နေတတ်သည်။

ရောဂါကျအပင်အားလုံးသည် ထင်ရှားသောဘာကနေးလက္ခဏာ ပြလေ့မရှိပါ။ တစ်ခါတစ်ရံ အပင်ပုနေပြီး ပုံမှန်အပင်ကဲ့သို့ဖြစ်နေသည်။ ရောဂါကျရောက်မှုစောလျှင် ပျိုးပင်ငယ်အဆင့်တွင်ပင်သေဆုံးနိုင်ပြီး နောက်ပိုင်းမှရောဂါကျပါက ပင်ပွားနည်းပြီး အရွက်များခြောက်သွေ့သွားစေသည်။ ရောဂါကျအပင်သည် ကြီးရင့်သည် အထိရှင်သန်နေဦးမည်ဆိုပါက အဆန်တစ်ဝက်တစ်ပျက်တည်ခြင်း၊ မြုံခြင်း (သို့မဟုတ်) အဆန်လုံးဝမတည်ခြင်းတို့ ဖြစ်နိုင်သည်။

ရောဂါ၏ အရေးကြီးမှု

ရောဂါပြင်းထန်စွာဖြစ်ပွားလျှင် ၂၀% ပျက်စီးဆုံးရှုံးနိုင်သည်။ ဂျပန်နိုင်ငံတွင် ၂၀% မှ ၅၀% အထိဆုံးရှုံးမှုကိုတွေ့ခဲ့ရသည်။ အိန္ဒိယနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့တွင် အထွက်နှုန်း ၁၅% နှင့် ၃.၇% ဆုံးရှုံးကြောင်း မှတ်တမ်းများတွေ့ရသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်းများ

(၁) ရောဂါကင်းသော (ယခင်နှစ်ကရောဂါကျထားခြင်းမရှိသော) မျိုးစေ့ကိုစိုက်ပါ။

(၂) မျိုးစေ့ကိုဆားရည်စိမ်ပြီး ပေါ့သောအစေ့များကိုဖယ်ရှားပါ။

(၃) မျိုးစေ့မစိုက်မီ ဘီနိုမိုင်းလ် ၊ ဘီနိုမိုင်းလ် တီ တို့ဖြင့် အခြောက်လူးနယ်ပြီးမှစိုက်ပါ။ သို့မဟုတ် ၁း၁၀၀၀ မှိုသတ်ဆေးဖျော်ရည်တွင် မျိုးစေ့ကို (၁) နာရီကြာစိမ်ပြီးစိုက်ပါ။

(၄) သတိပြုရန်မှာ ဘီနိုမိုင်းလ်မှိုသတ်ဆေးကို ကြိမ်ဖန်များစွာအသုံးမပြုသင့်ပါ။ ရောဂါဖြစ်မှိုက ၎င်းမှိုသတ်ဆေးကိုခံနိုင်ရည်ရှိသွားနိုင်၍ဖြစ်သည်။ ရောဂါကို ဤမှိုသတ်ဆေးဖြင့်ကာကွယ်၍ မနိုင်တော့လျှင် ထရိုင်ဖလူမီဇိုးလ်၊ ပရိုပီကိုနာဇိုးလ်း၊ ပရိုကလိုရက်၊ သိုင်ရမ်နှင့် ဘီနိုမိုင်းလ်ပေါင်းစပ်ဆေး စသည်တို့ကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။

ဒေါက်တာ ခင်နှင်းယု

ကိုးကား - IRRI Rice Knowledge Bank

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...