စပါးဖုံးလုံးချိန်မှာ သတိမူသင့်တဲ့ ဆစ်ပိုး

အင်္ဂလိပ်အမည် - Rice Stem Borer
သိပ္ပံအမည် - Scirpophaga incertulas

စပါးဆစ်ပိုး လို့ ဆိုလိုက်တာနဲ့ ဘယ်လိုအကောင်မျိုးလဲ?

ဘယ်အချိန် ကျတတ်သလဲ? ဘယ်လောက် ဆိုးရွားသလဲ ? ဆိုတာတောင်သူတွေ သိပြီးသားပါ။

ဘာလို့လဲ ဆိုတော့ နှစ်စဉ် နှစ်တိုင်းလိုလို ဒီပိုးကောင်တွေနဲ့ နပန်းလုံးနေရတာကိုး။

ဆိုတော့ စပါးဆစ်ပိုးဘယ်နှစ်မျိုးရှိသလဲ???

၁။ အဝါရောင်ဆစ်ပိုး (Yellow stem borer)
၂။ အစင်းပါ ဆစ်ပိုး (Striped stemborer)
၃။ ခေါင်းမဲ ဆစ်ပိုး (Black headed striped stemborer)
၄။ ပန်းရောင် ဆစ်ပိုး( Pinked stemborer)
၅။ အဖြူရောင်ဆစ်ပိုး(White stemborer)
၆။ ရွှေရောင်ပန်းပွား ဆစ်ပိုး(Golden fringed stemborer)

မြန်မာနိုင်ငံ အပါအဝင် အာရှ/အရှေ့တောင်အာရှမှာ အများဆုံးကျရောက်ဖျက်ဆီးတာက အဝါရောင်ဆစ်ပိုများ ဖြစ်ပါတယ်။

စပါးဆစ်ပိုး..ဘာကြောင့်ဆိုးလာသလဲ???

၂၀၀၈-နာဂစ် နောက်ဆက်တွဲ ဆိုကျိုးအနေနဲ့ ဧရာဝတီတိုင်းက ဆစ်ပိုးတွေ အညာမြေကို ခရီးနှင်စေပါတယ်။

ဆစ်ပိုးဖလံတွေဟာ၂၀၁၀ လောက် မှာ တစ်နိုင်ငံလုံးပျံ့နှံ့ခဲ့ပြီး စပါးပြီး စပါးသီးထပ်စိုက်တဲ့ ဒေသတွေမှာ နှိမ်နင်းလို့ မနိုင်အောင် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။

ရွှေဘို ဘေးကြားစပါးခင်းတွေမှာဆိုလည်း ပျိုးခင်းကတည်းက ဆစ်ပိုးပါလာပြီး စိုက်ခင်းလည်းရောက်ရော ကောက်ပင် မလှန်နိုင်ဘဲကောက်ရိုးတွေ ရေမျောနေသလို ဖြစ်ရပါတယ်။

တောင်သူတွေမှာ ဆစိပိုးကျနေမှန်းသတိမထားမိတော့ ပင်စည်ထဲဝင်ပြီး အူတိုင်ကို ထိုးဖောက်စားတော့ ခေါင်နှံတွေ အဖြူထွက်လာမှ ဆစ်ပိုးကျမှန်းသိရပါတယ်။

ဆေးဖျန်း လို့လည်းမဖြစ်၊ ဖျန်းပြန်တော့လည်း ပိုးမနိုင်

စပါးပင်က သခင်မချစ်သမျှတော့ တံစဉ်လွတ်ခဲ့ရတဲ့ နှစ်တွေ ရှိခဲ့တယ်။

စပါးဆစ်ပိုး စတင်ကျရောက်နေမှန်း ဘယ်လိုသိနိုင်မလဲ?

စပါးပျိုးခင်းမှာ ဖြစ်စေ ကြဲသားခင်း ၂၀ရက် - တစ်လသားမှာဖြစ်စေ စပါးပင်ရဲ့ အလယ်ရွက် တစ်ရွက်ရွက်မှာ တစ်ရွက်တည်းဖြူခြောက်နေရင် အဲဒီစပါးခင်း ဆစ်ပိုးရောက်နေပါပြီ။
နောက်တခါ စပါးရွက်ရဲ့ထိပ်ပိုင်း ၃ပုံ ၁ပုံလောက် အရွက်ပြားပေါ်မှာ ဥမြုံတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ (ဥမြုံပေါ်မှာ.အဖြူဖျော့ရောင်၊ အဝါရောင်အမွေးလေးတွေဖုံးထားပါတယ်)

စပါးပင် ဘယ်အရွယ်မှာ ဆစ်ပိုးကျတတ်သလဲ?

စပါးပင် ရက်၂၀-၃၀ ရက်သား အရွယ်မှာ စတင်ကျရောက်တတ်လို့ မိမိစပါးခင်းကို ၃ ရက်တစ်ကြိမ် ကွင်းဆင်းစစ်ဆေးပါ။ (အရွက်တွေပေါ် ဥမြုံ ရှိမရှိ၊ အရွက် ဖြူခြောက်ရှိမရှိ)
ပျိုးခင်းမှ ပါလာသောဆစ်ပိုးကို စိုက်ခင်းသို့ပါလာပါက နှိမ်နင်းရခက်တတ်ပါတယ်။
စပါးပင် ဖုံးလုံးချိန် ဆစ်ပိုးကျရောက်ပါက အနှံသန္ဓေ မအောင်ဘဲ နှံဖြူတွေ ထွက်လာပါတယ်။

ဆစ်ပိုးမကျရောက်အောင်ဘယ်လိုကြိုတင်ကာကွယ်မလဲ??

လယ်ထဲက အပင်အကြွင်းအကျန်တွေကို ထယ်မှောက်ပါ (သို့မဟုတ်) ရေသွင်းပြီး ထွန်ထယ်ဝင်ပါ။
ပျိုးပင် အရွက်ဖျားရှိ ဥမြုံများကို ရှာဖွေဖျက်ဆီးပါ။
ပျိုးစည်းများကို မစိုက်မီ တံစဉ်ဖြင့် ထိပ်ဖြတ်ပြီးမှ စိုက်ပါ။
ကောက်ကွက်မစိပ်လွန်းအောင် (သို့မဟုတ်) အပင်မထူအောင်ဂရုစိုက်ပါ။
စပါးအပြီး စပါးသီးနှံ ထပ်ကာထပ်ကာ စိုက်ခြင်းမပြုပါနှင့်။
ဆစ်ပိုးဒဏ်ခံနိုင်သော စပါးမျိုးများကို စိုက်ပါ။
သက်တမ်းတို၊ အရပ်ပု စပါးမျိုးစိုက်ပါ။ (ဥပမာ-IR-20/IR-26)

ဆစ်ပိုးကျရောက်ပါက ဘယ်လို နှိမ်နင်းရမလဲ

၁။ ဇီဝနည်းဖြင့် ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း

Telenomus spp (တီလီနိုမက်စ်)၊ Tetrastichus spp (တထြာစတီခက်စ်) ၊ Trichogramma spp (ထရိုင်ခိုဂရမ်မား) စတဲ့ ကပ်ပါးနကျယ်များမွေးမြူ၍ ကပ်ပါးပြုခြင်း။
ဆစ်ပိုးဥများကို သားရဲကောင်များလွှတ်၍ ဖျက်ဆီးစေခြင်း။ (ဥပမာ ချို ရှည်နှံကောင်များ၊ အရွယ်ရောက်ပြီး ပင့်ကူများ....)

၂။ ဓာတု ပိုးသတ်ဆေးဖြင့် ကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်း။

ဖစ်ပရိုနေးလ်
ကလိုရမ် ထရာနိလီပရိုး
ဘီတီ
ပရိုဖီနိုဖော့+လမ်ဘဒါ
အီမာမက်တင်+သိုင်ယာမီသိုဇင်
ကာဘိုဆာလဖန်
ကာတက်ဟိုက်ဒြိုကလိုရိုဒ်

ဖော်ပြပါ ဆေးအုပ်စုများမှ တမျိုးမျိုးကို အညွှန်းပါအတိုင်း စနစ်တကျအသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

အထူးသတိပြုရမည့်အချက်များ

စပါးဆစ်ပိုးသည် ရွက်ဖုံးမှတဆင့် အဆစ်ထဲသို့ ဝင်ရောက်ပြီး အူတိုင်အတွင်းသားကို စားသောက်ဖျက်ဆီးပါတယ်။

တဖြည်းဖြည်း အပင်ခြေအထိရောက်နိုင်ပါတယ်။ အကယ်၍ ဆစ်ပိုးကျရောက်သောစပါးခင်းကို ရေမထုတ်ဘဲ ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းပါက ထိရောက်မှု မရှိတာတွေ့ရပါတယ်။

(ပိုးသတ်ဆေးဖျန်းလျှင် ရေထုတ်ပြီးမှ ဖျန်းပါ)

စပါးဖုံးလုံးချိန် ဆစ်ပိုးကျရောက်ပါက စပါးအထွက်နှုန်း ဆုံးရှုံးနိုင်ပါသဖြင့် ကြိုတင်ကာကွယ်ဆေး ဖျန်းထားဖို့လိုပါတယ်။

(စပါး၂ လသားအရွယ်မှာ၊ ဆစ်ပိုး ဥကန်းဆေး Profenofos/Acetamepridဖျန်းပေးပါ။ ဆေးဖျန်းသည့်အခါတိုင်း စွဲကပ်ပျံ့နှံ့ဆေး အသုံးပြုပါ။) ဆစ်ပိုးကာကွယ်ဆေးဖျန်းလျှင် အပင်ခြေပိုင်းအထိ ဆေးရောက်အောင် ဖျန်းပေးပါ။

စေတနာများစွာဖြင့်

ဒို့ဦးလေး

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...