သီးနှံကာကွယ်ရေးအတွက် R ၆လုံး

ပိုး ရောဂါ ကျလာလို့ ဆေးသုံးတော့မယ်ဆိုရင် ပထမဦးစွာ မှန်မှန်ကန်ကန် (Right) စဉ်းစားရမယ့် အချက် ၆ချက်ရှိပါတယ်။

၁။ Right Type - ဆေးအမျိုးအစားမှန်ရမယ်

အပင်မှာကျရောက်တဲ့ ပိုး သို့မဟုတ် ရောဂါဖြစ်စေတဲ့သက်ရှိကို သေချာခွဲခြားရပါမယ်။ စုပ်စားပိုးလား အရွက်စားပိုးလား ပင်စည်ထိုးပိုးလား ခွဲခြားရပါမယ်။ ရောဂါဆိုရင်လည်း မှိုရောဂါလား ဘက်တီးရီးယားရောဂါလား ဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါလားခွဲခြားရပါမယ်။ မှိုရောဂါဆိုရင်တောင်ဘယ်အုပ်စုကလဲ မှိုကိုအုပ်စုခွဲရပါမယ်။ ဒါကို အများစုမလုပ်နိုင်ပါဘူး။ မှန်မှန်ကန်ကန် ခွဲခြားနိုင်မှ ဆေးရွေးချယ်တဲ့အခါ မှန်ကန်မှာပါ။ နှောင်းပင်နာကျလိုရောဂါမျိုးကို Propiconazole လိုဆေးကမနိုင်ပါဘူး။ နာမည်ကြီးတဲ့ဆေးတိုင်း ဈေးကြီးတဲ့ဆေးတိုင်း ထိရောက်တဲ့ ကာကွယ်နှိမ်နင်းမှုကိုမပေးပါဘူး။ မှိုသတ်ဆေးတွေမှာ ဆေးထုတ်အများစုက ရွက်ပြောက် ရွက်ခြောက်နိုင်တယ်ဆိုတယ်။ ဒါပေမယ့် အပင်ရောဂါအများစုက ရွက်ပြောက် ရွက်ခြောက်တွေများတယ်မဟုတ်လား။ ဒီတော့ ရောဂါဖြစ်တိုင်း ဒီဆေးသုံးရမလိုဖြစ်နေတယ်။ ရွက်ပြောက်ဖြစ်ရင်တောင် သေချာရောဂါဖြစ်စေ သက်ရှိကို သေချာခွဲဖို့လိုပါတယ်။ ယင်ဖြူကျနေတာကို ထိသေတစ်မျိုးမျိုး သုံးနှိမ်နင်းတာလဲ အချည်းနှီးပါပဲ။ ပိုး ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ သက်ရှိကို မှန်မှန်ကန်ကန်ခွဲနိုင်မှ ထိရောက်တဲ့ ကာကွယ်နှိမ်နင်းမှုကိုရမှာပါ။

၂။ Right Time - သုံးတဲ့အချိန်မှန်ရမယ်

ဆေးအုပ်စုတွေမှာ တစ်ချို့က မှိုရဲ့ အစောပိုင်းကိုပဲဟန့်တားတယ် တစ်ချို့က နောက်ပိုင်းအဆင့်ကိုဟန့်တားတယ်။ ဥပမာ Azoxystrobin လိုမျိုးဆေး ပင်လုံးမပြန့်တဲ့ Mancozeb လိုဆေးကို ရောဂါကျွမ်းမှ သုံးရင်အလကားပဲ။ သူတို့က မှိုရဲ့ ဇီဝကမ္မအစောပိုင်းကိုသာ ဟန့်တားတဲ့အတွက် ရောဂါကျဖို့ အလားအလာရှိရင် သူ့တို့ ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့သုံးနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် Difenocozole လိုမျိုးဆေးကျ နောက်ရောဂါအနည်းငယ်ဆိုးလာရင် ကုသဆေးအနေနဲ့ သုံးရပါတယ်။ ထိသေအများစုက အစောပိုင်းဟန့်တားတာမို့ အစောပိုင်း ကာကွယ်တဲ့အနေနဲ့ သုံးနိုင်ပါတယ်။ ပင်လုံးပြန့် အချို့ကလည်း ကုသတဲ့အနေနဲ့သုံးလို့ရပါတယ်။ အာ့ကျ ဘာမှစဉ်းစားမနေနဲ့ ပင်လုံးပြန့်ပဲသုံးမှာပေါ့လို့ဆိုရင်လည်း သူ့မှာအားနည်းချက်က မြန်မြန်ဆေးယဉ်လွယ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်သုံးတဲ့ဆေးအကြောင်းလည်း ကောင်းကောင်းသိဖို့လိုတာပေါ့။ ဆေးတွေမှာ ဆေးဖျန်းပြီး မစားရမယ့်ကာလရှိပါတယ်။ တစ်ချို့က တစ်လ တစ်ချို့က ၂ပတ် တစ်ချို့ biopesticide တွေဆို ၂ရက်ထိရှိပါတယ်။ ရောင်းခါနီးမှ သက်တမ်းကြာတဲ့ ဆေးမျိုးသုံးရင်တော့ စားသုံးသူမှာ ပြဿနာဖြစ်တာပေါ့။

၃။ Right Amount - သုံးတဲ့ပမာဏမှန်ရမယ်

အာ့တာလည်းအရေးကြီးပါတယ်။ ဆေးနှုန်းထားများတာပဲဖြစ်ဖြစ် နည်းတာပဲဖြစ်ဖြစ် ဆေးယဉ်တာကို အားပေးပါတယ်။ ပိုးကိုသေစေချင်တာနဲ့ ဆေးနှုန်းထားပိုလိုက်ရင်လည်း နောင်ကျ အဲ့လိုနှုန်းထားမဖျန်းရင်မနိုင်တော့ဘူး။ လျော့ဖြန်းရင်လည်း မကြိုက်တာကို နည်းနည်းစီကျွေး ယဉ်ပါးလာအောင်လုပ်သလိုပါပဲ။ ဒါမို့ဆေးနှုန်းထားမှန်မှန်ကန်ကန် ရွေးဖို့လိုပါတယ်။

၄။ Right place - ဆေးသုံးတဲ့နေရာမှန်ရမယ်

တစ်ချို့ ရေကြောကပြန့်တဲ့ဆေးတွေကို အောက်ရွက်တွေဖျန်းမှ အပင်အပေါ်ပြန့်ပါတယ်။ အဲ့လိုဆေးမျိုး အပင်အပေါ်ပိုင်းမှာ ဖျန်းရင်တစ်ပင်လုံးမပြန့်ပါဘူး။ အစာကြောက ပြန့်တဲ့ဆေးတွေက တစ်ပင်လုံးပြန့်နိုင်ပါတယ်။ မျိုးစေ့လူးနယ်မလား တန်းကြားထည့်မှာလား။ အနာကို သုတ်မှာလား။ အစရှိသဖြင့် ထိရောက်တဲ့နည်းကို သုံးစွဲရပါမယ်။

၅။ Right Environment - ရာသီဥတုအခြေအနေကောင်းရမယ်

ဆေးဖျန်းပြီး မိုးရွာလာရင်တော့ သုံးတဲ့ဆေးက ဘယ်ထိရောက်တော့မှာလဲ။ ပင်လုံးပြန့်တွေအတွက်တောင် အပင်ထဲစိမ့်ဝင် ပျံ့နှံ့ဖို့အနည်းဆုံး ၃နာရီလောက်တော့ ကြာသင့်ပါတယ်။ ဆေးစက်က ပင်တွင်းသေချာပြန့်နှံ့ဖို့ ဆေးစက်က မြန်မြန်ခြောက်သွားလို့ မရပါဘူး။ ဒီတော့ နေပူချိန်မှာ ဆေးမဖျန်းသင့်ပါဘူး။ လေအရမ်းတိုက်နေရင်လည်း ဆေးက ပတ်ဝန်းကျင်ကိုပြန့်လွင့်တာမို့ ဂရုစိုက်သင့်ပါတယ်။

၆။ Right Education - ဆေးတွေအကြောင်း ချင့်ချိန် စဉ်းစားနိုင်တဲ့ အသိဉာဏ်ရှိရမယ်

ဆေးအကြောင်းသေချာသိနေမှ ဆေးကိုသုံးသင့်တယ်။ ဓာတုဆေးတွေက သုံးတတ်ရင်ဆေးဖြစ်တယ်။ မသုံးတတ်တော့ ဘေးဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ်တွေနိုင်ငံမှာ တောင်သူမသိတာကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး လုပ်စားသူတွေကလည်းများသား။ တစ်ခါက ကွင်းဆင်းတော့ ရောဂါက Cercospora လေ။ ကွင်းဆင်းဆေးရောင်းတဲ့သူက ထိသေတစ်မျိုး အကြွေးပေးတယ်။ ကျွန်တော်က ဒါမဖျန်းနဲ့ပြောပေမယ့် ဆေးညွှန်းပေမယ့် သူက အကြွေးရတာပဲ ယူတယ်။ ရောဂါက ETL လွန်မှ ဆေးရောင်းတဲ့သူက ကိုယ်ညွှန်းတဲ့ဆေးပေးတယ်။ အဲဒီအချိန်ကျ ဆေးသုံးလဲ အလကားပဲလေ။ တောင်သူအတွက် ကျန်ခဲ့တာ အကြွေးတွေပါ။ တစ်ချို့နေရာကျ ဘက်တီးရီးယားကျနေပါတယ်ဆိုတာတောင် မန်ကိုဇက်သုံးတဲ့နေရာရှိပါတယ်။ ဒီတော့ ဓာတုဆေးတွေအကြောင်း သေချာမသိပဲ ကိုင်တွယ်ခြင်းက ပတ်ဝန်းကျင် စားသုံးသူ ဆေးဖျန်းသူကိုယ်တိုင်ကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ပိုးမွှားရောဂါ ပြဿနာဖြစ်လာရင် တောင်သူက ဆေးကလွဲပြီး အခြားဟာစဉ်းစားမိမှာမဟုတ်ဘူး။ အခြားနည်းတွေဟာ ကာကွယ်မှသာ ထိရောက်တယ်။ မှို ပိုးသတ်ဆေးတွေ လုံးဝမသုံးရဘူးပြောသူဟာလည်း အစွန်းရောက်သလို ဒါကိုချည်း သုံးရမယ်ဆိုတာလည်း အစွန်းရောက်ပါတယ်။ ရောဂါ ပိုးမွှားကို သေချာစစ်ဆေးကာ မှန်မှန်ကန်ကန် သုံးစွဲနည်း ၆ ချက်နဲ့ လုပ်ကိုင်ရင် ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် စားသုံးသူကိုအန္တရာယ်နည်းစေပါတယ်။ ဒါကြောင့် တောင်သူကို အမှန်တကယ် ကူညီမယ့် စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်တွေလည်း လိုပါတယ်။ ဓာတုဆေးတွေအကြောင်းလည်း သေချာလေ့လာသင့်ပါတယ်။

မောင်သူ့ထက်နိုင်

ဆရာမဒေါ်မြင့်မြင့်မေ၏ R၆လုံးမှ သီးနှံကာကွယ်ရေးသို့ဆွဲယူရေးသားသည်။

FSWG Facebook page မှ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...