ဒေသကြက်မွေးမြူရေးကို စိတ်ဝင်စားသူများပေမယ့် ‘‘ဘာအစာ ကျွေးရမလဲ မသိဘူး’’ ဆိုသူတွေအတွက် ရည်ရွယ်ပြီး ရန်ကုန်တိုင်း၊ သန်လျင်မြို့နယ်၊ မြန်မာအားမာန်ရှင် ကြက်မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းကို ဆက်သွယ်မေးမြန်း၍ ရေးသားခြင်းဖြစ်ပါတယ်။
ဒေသကြက်အတွက် သုတေသနပြု စီမံထုတ်လုပ်ထားတဲ့ကြက်စာ မရှိသေးပါဘူး။ အိမ်ခြံဝန်းတွေမှာ ကျွေးချင်ရာ ချကျွေးထားလည်း အချိန်တန်မသေလို့ စျေးကွက်တင်ပို့ပြီး၊ အမြတ်ရစေတာ အကြမ်းခံတဲ့ မြန်မာ့ဒေသကြက်ပါ။ ဒီလိုဈေးကွက်ကောင်း အကြမ်းခံတဲ့ ဒေသကြက်ကို နားလည်ပြီး မွေးတတ်မယ်ဆိုရင် အင်မတန်အကျိုးအမြတ်များမှာပါ။
ဒေသကြက်မွေးမြူရေးမှာ အရေးအကြီးဆုံးက မွေးမြူပုံနဲ့ အစာကျွေးနည်းစနစ်ပါ။ ဒါတွေမတတ်ရင် အရှုံးနဲ့ရင်ဆိုင်ရမှာပါ။
မွေးမြူရေးအစာမှာ ဥစားကြက်အစာ၊ အသားတိုးကြက်အစာဆိုပြီး (၂) မျိုးရှိပါတယ်။ မြန်မာ့အိမ်မွေးကြက်သဘာဝနဲ့ မတူညီပါဘူး။ မြန်မာ့အိမ်မွေးကြက်တွေကတော့ အစာကျွေးလို့ မြန်မြန်အသားတိုး၊ မြန်မြန်ကြီးတာမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ဥစားကြက်အစာကျွေးတိုင်းလည်း ဥအများကြီးမတင်သလို၊ ဥနှုန်းများတဲ့ ဥစားကြက်မျိုးဆိုတိုင်းလည်း တွေ့ကရာအစာ ကျွေးလို့မရပါဘူး။ (ဥနှုန်း နည်း၊ ဥရက်မမှန် ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။)
ဒေသကြက်မွေးတဲ့အခါ ဘာအစာကျွေးကျွေးရပေမယ့်၊ ကျွေးနေကြအစာကိုသာ မပြောင်းမလဲပဲ ကျွေးပါ။ ဒီလိုပုံမှန်အတိုင်း မပြောင်းလဲတဲ့အစာကို ကျွေးပေးမှသာ သူ့သက်တမ်းနဲ့သူ့မျိုးအလိုက် ရှိရမယ့်အလေးချိန် ရှိလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ ဘာမှထွေထွေထူးထူး မဟုတ်ပေမယ့် သတိပြုရမယ့်အချက်ပါ။ ဒေသကြက်စစ်စစ်တွေရဲ့ သဘာဝတည်ဆောက်ပုံက အဲ့ဒီလိုပါ။ ဒါလေး နားလည်သွားမယ်ဆို ဒေသကြက်မွေးပြီး စီးပွားဖြစ်နိုင်ပါပြီ။
ငယ်စဉ်အခါက အဟာရပြည့် စပ်စာတွေကျွေးပြီးမှ ကြက်ကြီးလာလို့ အစာဖိုးလည်းထိလာရော ဆန်ကွဲရောကျွေးတာ၊ တခြားအစာအသစ် ပြောင်းကျွေးတာမျိုး မလုပ်သင့်ပါဘူး။ ဒီလို အစာရုတ်တရတ်အပြောင်းအလဲကြောင့် ကြက်ကိုယ်ထဲက အာဟာရစုပ်ယူစနစ်ကို ထိခိုက်သွားနိုင်လို့ပါ။ အဲဒီအခါ အလေးချိန်ကျသွားနိုင်ပါတယ်။ အချွဲထ၊ မျက်လုံးပိတ်၊ မျက်ရည်စို၊ မျက်လုံးမှာ အဝါအဖတ်တွေပိတ် စတဲ့ ရောဂါလက္ခဏာတွေ ပြလာပြီး ကြက် သေဆုံးသည်အထိ ဖြစ်သွားတတ်ပါတယ်။