သစ်ပင်တွေပျိုးထောင်တဲ့အခါမှာ အခြေခံအကျဆုံး အပိုင်း(၂)ခုရှိပါတယ်။ အဲ့ဒါကတော့ ကျွန်တော်တို့တွေ နိစ္စဓူဝသုံးနှုန်းနေကြတဲ့ "ရေခံမြေခံ"ဆိုတဲ့စကားလုံးပါဘဲ။
#ရေခံဆိုတာ...
ထုံးဓါတ်လွန်ကဲနေတဲ့ ရေ၊ သံဓါတ်လွန်ကဲနေတဲ့ ရေ၊ အငန်ဓာတ်လွန်ကဲနေတဲ့ ရေ၊ အချဉ်ကဲနေတဲ့ ရေမျိုးတွေက ပျိုးပင်ငယ်တွေကို ဒုက္ခအကြီးအကျယ်ပေးတတ်ပါတယ်။ လှီပိန်သေးငယ်စေတာ၊ ကြွပ်ဆတ်မာကျော ခြောက်သယောင်းစေတာ၊ ပျိုးသမျှအပင်တွေ သေကြေစေနိုင်တာအထိ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။
လောင်းတဲ့ရေမှာပါဝင်တဲ့ လွန်ကဲဓါတ်သတ္တိအချိုးအဆအလျောက် ပျိုးပင်ငယ်တွေအပေါ် သက်ရောက်စေနိုင်ပါတယ်။ ပျိုးထောင်သူ အများစုဟာ ကိုယ့်မှာရှိနေတဲ့ ရေအရင်းအမြစ်ကို စစ်ဆေးဖို့၊ ဒါမှမဟုတ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ သိပ်စိတ်မဝင်စားကြပါဘူး။ ကျနော်လည်း ရေအရင်းအမြစ် ကောင်းတာ မကောင်းတာ သိပ်ဂရုမစိုက်ခဲ့ဘူး။ ကျွန်တော်ရဲ့ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုသက်တမ်းနဲ့ ပျိုးထောင်သက်ကြာလာတာနဲ့အမျှ အခုတော့ ကောင်းကောင်းသဘောပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။
ရေခံမကောင်းရင် ပျိုးထောင်တဲ့အပင်အရေအတွက် ပမာဏကို ရည်မှန်းချက်ရာခိုင်နှုန်းပြည့်မီအောင် မရနိုင်ပါဘူး။ ဒါ့အပြင် ပျိုးပင်အရည်အသွေးပိုင်းလည်း ညံ့ဖျင်းနေပါလိမ့်မယ်။ ဒါက ပျိုးထောင်မှုအပိုင်းကိုသာ ရည်ရွယ်ပြောနေတာပါ။ တကယ့်စိုက်ခင်းတွေမှာလည်း ရေအရင်းအမြစ်အရည်အသွေးညံ့ဖျင်းနေရင်၊ ဒါမှမဟုတ် ဓါတ်သတ္တိတချို့လွန်ကဲနေရင် ဒီလိုအကျိုးသက်ရောက်မှုကို ခံစားရမှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။
သစ်ပင်တွေကို ရေလောင်းတိုင်း ကောင်းပါသလား...?
လူတချို့ဟာ သစ်ပင်တွေကိုရေလောင်းတိုင်း ကောင်းတယ်လို့ထင်ကြပါသေးတယ်။ သစ်ပင်တွေဟာ အလင်းရောင်၊ ရေ၊ မြေ၊ လေ၊ အာဟာရနဲ့ တခြားသော အပင်အကျိုးပြု အဏုဇီဝတွေနဲ့ ဆက်စပ်အသက်ရှင်နေတာ မှန်ပေမယ့် ရေကိုလည်း သူတို့လိုအပ်သလောက် ပမာဏကိုသာ လောင်းပေးသင့်တာပါ။
တချို့က မနက်၊ နေ့လည်၊ ညနေ၊ ည အဆက်မပြတ် ရေလောင်းပေးနေတာမျိုး တွေ့မြင်ရဖူးပါတယ်။ ကြာတော့ သစ်ပင်တွေခမျာ ရေမွန်းသေကုန်ကြပါတော့တယ်။ သစ်ပင်ရဲ့အမြစ်က မြေဆီလွှာထဲမှာရှိတဲ့လေနဲ့ အသက်ရှူသေးတယ်ဆိုတာ သူတို့မှမသိကြပဲကိုး။ ဒါ့အပြင် သစ်ပင်တွေဟာ နေအေးချိန်၊ ညနေပိုင်းက စလို့ အာရုဏ်လာချိန်အထိ အရွက်ကဖြစ်စေ၊ အမြစ်ကဖြစ်စေ၊ ပင်စည်အကိုင်းအခတ်တွေကဖြစ်စေ အသက်ရှူခြင်းအလုပ်ကိုလုပ်ဆောင်ပါတယ်။ အဲ့ဒီအချိန်မှာ မလိုအပ်တဲ့ရေပမာဏကို ပေးထားမိရင် သူတို့အတွက် အခက်အခဲကြီးကြီးမားမား ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုနဲ့ကြာလာတဲ့အခါ ရောဂါဝင်လာပြီး၊ အပင်သေသည်အထိ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။
ဒီလိုဆိုရင်... ရေထဲမှာပေါက်နေတဲ့အပင်မျိုးတွေနဲ့ ဒီရေတောလိုအပင်မျိုးတွေကရော...?
ဒါကိုရှင်းရရင်တော့ အပင်မျိုးစိတ်တွေ မတူညီကြခြင်းကြောင့်၊ "သူတို့သဘာဝနဲ့ သူတို့ပါပဲ"လို့ ပြောရမှာပါ။
#မြေခံဆိုတာ...
အပင်တစ်ခုကြီးထွားရှင်သန်ဖို့အတွက် ရေခံတင်အရေးပါတာမဟုတ်ဘူး။ အပင်တွေပျိုးထောင်တဲ့အခါမှာ မြေခံကလည်း သိပ်ကိုအရေးကြီးပါတယ်။
သစ်ပင်အမျိုးအစားအလိုက် မြေခံအကြိုက်မတူနိုင်ပါဘူး။ စေးတဲ့မြေ၊ ဖွယ်တဲ့မြေ၊ ပျော့တဲ့မြေ၊ မာတဲ့မြေ၊ ချဉ်တဲ့မြေ၊ ငန်တဲ့မြေ၊ သပ္ပနံပေါင်းစုံမြေ စတဲ့ မြေအမျိုးအစားပေါင်း များစွာရှိတဲ့အနက်၊ အပင်တွေပျိုးထောင်ဖို့အတွက် ယေဘုယျအကျဆုံးမြေကတော့ မစေးလွန်း၊ မဖွယ်လွန်၊း ချဉ်ငန်ကိန်းသင့်တင့်တဲ့ မြေအမျိုးအစားပါဘဲ။
ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ပျိုးအိတ်ကို ခွဲပြီး ပျိုးပင်ကို ချလိုက်တဲ့အခါ မြေလုံးမကွဲသွားဖို့ အင်မတန်အရေးကြီးပါတယ်။ မြေလုံးကွဲရင် စိုက်ခင်းမှာ ပျိုးပင်ချစိုက်တဲ့အခါ အမြစ်မွှားတွေပြတ်မယ်။ အထနှေးမယ်။ ပျိုးပင်အမြစ်ကနေတဆင့် အနာတရဖြစ် ရောဂါဝင်မယ်။ နောက်ဆုံးတော့ အပင်သေပါမယ်။ ဒါကြောင့် မြေခံကောင်း အခန့်သင့်ရဖို့ဆိုတာ မလွယ်ပါဘူး။ မြေကောင်းရဖို့ မလွယ်ရင် မြေကို ပြုပြင်စပ်ဟပ်ပေးရပါသေးတယ်။ ဒီလို သဟဇာတဖြစ်တဲ့မြေမျိုးကို အရည်အသွေးကောင်းတဲ့ ရေခံမျိုး နဲ့ ပေါင်းစပ်ပျိုးထောင်မှသာလျှင် အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်း အရည်အသွေးကောင်းတဲ့ ပျိုးပင်တွေရရှိနိုင်ပါတယ်။ တွေ့ကရာမြေနဲ့ ပျိုးထောင်ထားတဲ့ ပျိုးပင်တစ်ပင်နဲ့ မြေခံကောင်းကောင်းကို အခြေခံပျိုးထောင်ထားတဲ့ ပျိုးပင်တစ်ပင်ရဲ့ အပင်အရည်အသွေးချင်းက မြင်ရုံနဲ့ သိသာပါတယ်။
စေးလွန်းတဲ့မြေခံမှာပျိုးထောင်ရင် အစေ့အညှောင့်ကန်ထွက်ဖို့ ခက်ရုံသာမက ထွက်လာတဲ့ပျိုးပင်ခမျာ သေကသေ၊ နာကနာနဲ့ နောက်ဆုံးတော့ ရေနည်းရင်ခါးကြပ်၊ ရေများရင်ခါးရိ ရောဂါမျိုးစုံဝင်ပြီး သေပွဲဝင်ရရှာပါတယ်။ ဖွယ်လွန်းတဲ့မြေမှာတော့ ရေမကြာမကြာငတ်သလို အာဟာရပြတ်သေတတ်ပါသေးတယ်။ အာဟာရချို့တဲ့ရင် ပိုးမွှားနဲ့ ရောဂါမျိုးစုံကလည်း ဖိစီးနှိပ်စက်တတ်ပါသေးတယ်။
ဒါကြောင့် ပျိုးခင်းတစ်ခုမှာ ရေခံကောင်း မြေခံကောင်းဖို့ သိပ်ကိုပဓာနကျပါတယ်။ ရေခံမြေခံကောင်းပါလျှက်နဲ့ သဟဇာတ ဖြစ်အောင် ပြုစုစောင့်ရှောက်မှုမရှိရင်လည်း ပျိုးထောင်ခြင်းလုပ်ငန်းက အောင်မြင်လိမ့်မယ်မဟုတ်ပါဘူး။ ဒီဆောင်းပါးလေးက ကျွန်တော့်ရဲ့ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံလေးတွေနဲ့ ရေးသားတင်ပြထားတာပါ။ ဒီစာစုလေးမှာ အချက်အလက် ကိန်းဂဏန်းပမာဏတွေကို အဓိကညွှန်းမနေဘဲ တွေးတောဆင်ခြင်မှုအပိုင်းကို ဦးစားပေးချင်တာဖြစ်လို့ တိတိပပဖော်ပြတာမျိုးတွေ မလုပ်နိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုယ့်ဒေသကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေအလိုက် ရေခံမြေခံကောင်းကောင်းဖန်တီးပြီး ပျိုးထောင်စေချင်ရုံဆန္ဒနဲ့သာ တိုက်တွန်းလိုက်ရပါတယ်။
တတ်ယောင်ကားနဲ့ လုပ်မစားကြပါနဲ့။ ပျိုးပင်ဆိုတာ ပျိုးထောင်ပြုစုစောင့်ရှောက်ပြီး အရွယ်ရောက်လို့ မရောင်းရရင် ကိုယ့်အိတ်ကပ်ထဲကပိုက်ဆံကို တရိရိနှုတ်ယူသွားတတ်တယ်ဆိုတာ ပျိုးသမားစစ်စစ်တွေသိပါတယ်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် စိုက်ပျိုးလိုသူတွေအပေါ် စေတနာထားတတ်ကြပါစေ။
ပျိုးပင်ထုတ်လုပ်ရောင်းချသူတွေရဲ့စိတ်ဓါတ်လည်း ရေခံမြေခံကောင်းကောင်းပေါ်ရှင်သန်ကြီးထွား အောင်မြင်ကြပါစေ . . .။
ကိုဇင်-အဓိပတိပစ္စယော(ABM)
ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ
Aqua ဘူစတာ
Aqua ကယ်လဆီယမ်