မြေညံ့ကိုပြောင်းပေးပြီး သီးနှံဖြစ်ထွန်းစေမယ့် ဇီဝမြေသြဇာ (သို့) အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို အပိုင်း(၁၇)

တပိုင်တနိုင်စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာနည်းများဖြင့် ဇီဝမြေသြဇာအရင်းအမြစ်အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာအကျိုးပြု သဟဇီဝန ဖြစ်စဉ်ကိုတိုးစေခြင်း

သဘာဝဇာတိသား အေအမ်အက်ဖ်မှို မျိုးစများ စုဆောင်းရန် အခြေခံကျသော ကွင်းအချက်အလက်များ မှတ်တမ်းပြုခြင်း

ကွင်းတည်နေရာ- မြန်မာနိုင်ငံ၊ ပြင်ဦးလွင်မြို့ ဒိုးကွင်ကော်ဖီခြံ (မြ ၂၀၁၆)

စိုက်စနစ် မှတ်တမ်းများကောက်ယူခြင်းနှင့် သုတေသနအကျဉ်းချုပ်

ကွင်းတည်နေရာ မြန်မာနိုင်ငံ ပြင်ဦးလွင်မြို့ ဒိုးကွင်ကော်ဖီခြံပတ်ဝန်းကျင်တွင် ကော်ဖီခြံများသာ ရှိသည်။

လက်ခံပင် - ကော်ဖီ (coffea arabicola )၊ အေအမ်အက်ဖ်၏ ထာဝရလက်ခံပင်

အေအမ်အက်မှို- Glomus manihot(1),Glomus etunicatum,Glomus fasciculatum,Glomus intraradices

ပျိုးပင်အဆင့်တွင် ကြိုတင်ထိုးသွင်းခြင်းဖြင့် ဆီလျော်အတွဲညီသော လက်ခံပင်/အေအမ်အက်ဖ်မှို / စိုက်ပျိုးမြေ/ မျိုးစအတွဲ အသုံးပြုထားသည့် အခင်းဖြစ်သည်။

စိုက်ပျိုးမြေသည် ပီအိပ်ချ် ၅.၅၄ ရှိပြီး ဖော့စပရပ်ပါဝင်မှုနည်းသော (၁ ဟက်တာလျှင် ၃၇.၅၂ ကီလိုဂရမ်) မြေကို ၄ ဆ : နွားချေး ၁ ဆ ရောသည်။ အခြေခံဖော့စပရပ်အဖြစ် ကျောက်မှုန့်မြေသြဇာကို ၁ ဟက်တာလျှင် ၆၀ ကီလိုဂရမ် ထည့်ခဲ့သည်။

ပျိုးမြေတွင် မြေအခြေခံမှိုမျိုးစ ၁၀ဝ ဂရမ် (ပျိုးမြေ၏ ၅%) ကို မြေထဲတွင် ၅ စင်တီမီတာအနက် စိုက်ကျင်းဖော်ပြီး ထည့်ပါသည်။ မှိုမျိုးစထည့်ပြီးမှ အပေါ်ကနေ မြေအနည်းငယ် (၁၀ဝ) ဂရမ် ထည့်ပါသည်။ ၎င်းအပေါ်မှ ကော်ဖီမျိုးစေ့ကို စိုက်ပါသည် (ပုံ ၈.၁)။

ပျိုးသက်(၅)လသားနှင့် (၈)လသားတွင် အပင်ခြောက်အလေးချိန် ၊ ဖော့စပရပ်၊ နိုက်ထရိုဂျင်၊ ပိုတက်စီယမ်၊ ဇင့်၊ ဖဲရပ်စ်နှင့် ကယ်လစီယမ် စုပ်ယူမှုကို တိုင်းတာသည်။

အရေးကြီးသော အေအမ်အက်မှို၏ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ ပြင်ပမှိုမျှင်များ၊ စပိုးများဖြစ်ပေါ်မှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားထားပါသည်။

မှိုမျိုးထိုးသွင်းပြီး ၄၅ ရက်မှ ၆၀ ရက်ထိ ပြင်ပမှိုမျှင်များ ကောင်းစွာကြီးထွားပြီး မှိုစပိုးများ ထုတ်သဖြင့် မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို ကွန်မြူနတီကို မထိခိုက်အောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ သိုဖြစ်၍ ၎င်းကြီးထွားကာလအတွင်း ပေါင်းသင်မြေဆွခြင်း မပြုလုပ်ပါ။

သဘာဝဇာတိသား အေအမ်အက်ဖ်မှိုများကို ဒေသခံမျိုးစအဖြစ် ပြန်လည်စုဆောင်းရန် ဆောင်ရွက်မှု

ပြင်ဦးလွင် ပွေးတောင် ကော်ဖီသုတေသနခြံတွင် အေအမ်အက်ဖ် မှိုမျိုးကွဲအမျိုးမျိုးကို ကော်ဖီပျိုးပင်များတွင် ထိုးသွင်းခြင်းဖြင့် ပျိုးပင်များ၏ ကြီးထွားမှုနှင့် အာဟာရဓာတ်စုပ်ယူမှု တိုးတက်လာခြင်းသုတေသနကို မြင့်နှင့်အဖွဲ့က ၂၀ဝ၂ ခုနှစ်တွင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

၎င်းအခင်းမှ ၂၀ဝ၃ ခုနှစ် ကွင်းအခြေအနေတွင် ထိရောက်အကျိုးရှိပြီး စီးပွားဖြစ်ထုတ်ထားသော မှိုမျိုးစကို ပြန်လည် စုဆောင်း၊ဆက်လက်အသုံးပြုသည့် သုတေသန ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လွန်ခဲ့သော ၁၀ စုနှစ်ကျော်ကာလက အေအမ်အက်ဖ်မှိို၏ အပင်ကြီးထွားစေခြင်း၊ မြေကျန်းမာစေခြင်း၊ သက်ရှိသက်မဲ့ ဖိနှိပ်မှုဒဏ် တွန်းလှန်ခြင်းများ၊ ပဲပင် ပင်စည်နာရောဂါများကို သုတေသနများစွာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ကွင်းအချက်အလက်များမှတ်တမ်းပြုထားသည့် မှိုမျိုးထိုးသွင်းကော်ဖီခြံမှ သဘာဝဇာတိသား အေအမ်အက်ဖ်မှိုမျိုးစများ ပြန်လည် စုဆောင်းပြီး ဆက်လက်ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့သော သုတေသန

သုတေသန (၁) -သဘာဝဇာတိသား အေအမ်အက်ဖ်မှိုမျိုးများအနက် မြန်မာနိုင်ငံ ရာသီဥတုနှင့် ကိုက်ညီပြီး အကျိုးပြုမှု အားကောင်း သော ဒေသခံမှို ၂ မျိုးကို စမ်းသပ်တွေ့ရှိခြင်း

မိုက်ကိုရိုက်ဇာအပေါ်မှီခိုမှု (Relative mycorrhizal dependency, RMD) အခြေခံသော တွေ့ရှိချက်များ

(က) သဘာဝဇာတိသား အေအမ်အက်ဖ်မှိုမျိုးများအနက် မြန်မာနိုင်ငံရာသီဥတုနှင့် ကိုက်ညီပြီး အကျိုးပြုမှုအားကောင်းသော ဒေသခံမှို ၂ မျိုးကို စမ်းသပ်တွေ့ရှိသည်၊
(ခ) မှို ၂ မျိုးကို ရောသုံးပါက ပဲပင်မှ မိုက်ကိုရိုက်ဇာအပေါ် မှီခိုမှု ပိုကောင်းလာသည်၊
(ဂ) ပဲတီစိမ်းပင်များ၏ ချားကိုးပင်စည်ပုတ်ဖြစ်ပွားမှုအညွှန်း အနည်းဆုံးဖြစ်ကြောင်း ဆက်လက်တွေ့ရှိသည်။

သုတေသန (၂) အေအမ်အက်ဖ်မှိုအမျိုးမျိုး၏ ပဲတီစိမ်း ရေဆင်း-၁၁ ပင်များ၏ ချားကိုးပင်စည်ပုတ် (charcoal rot) ရောဂါအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှု (ဝင်းနှင့် မြ၂၀ဝ၈)

တွေ့ရှိချက်များ

(က) အေအမ်အက်ဖ်မှို ၂ မျိုးအရောသည် ပဲတီစိမ်း ရေဆင်း-၁၁ ပင်များ၏ ချားကိုးပင်စည်ပုတ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုအညွှန်း အနည်းဆုံးဖြစ်သည်။
(ခ) မှိုမျိုးထိုးသွင်းကော်ဖီခြံမှ သဘာဝဇာတိသား အေအမ်အက်ဖ်မှို မျိုးစများပြန်လည်စုဆောင်းအသုံးပြုရာတွင် ဒေသခံ မှိုမျိုးစိတ်အတွဲ (Glomus fasciculatum and G. intraradices) သည် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည် ။

ကိုးကား

မြမြ ဒေါ် အပူပိုင်းဒေသစိုက်ပျိုးရေးတွင် အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို အသုံးချခြင်း (၂၀၁၆)

Oruru M B andNjeru E M Upscaling Arbuscular Mycorrhizal Symbiosis and Related Agroecosystems Services in Smallholder Farming Systems. BioMed Research International Volume 2016, Article ID4376240,12pages doi.org/10.1155/2016/4376240

ဒေါ်မြမြ၊ ပါမောက္ခ (ငြိမ်း)၊ ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...