မြေညံ့ကိုပြောင်းပေးပြီး သီးနှံဖြစ်ထွန်းစေမယ့် ဇီဝမြေသြဇာ (သို့) အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို အပိုင်း(၁၃)

ရေရှည်တည်တံ့သော စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာ(အေအမ်အက်ဖ်) မှို၏ ဂေဟစနစ်ဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍများ  (အပိုင်း ၃)

အပေါ်မြေလွှာတွင် အေအမ်မှိုမျိုးကွဲများစွာ ပွားများသည်သာမက မြေနက်ဆင်း အမြစ်မွှေးရှည်အပင်များကိုပါ မှီခိုအကျိုးပြုသည့် အောက်မြေလွှာအေအမ်မှိုမျိုးများကိုလည်း ၂၁ ရာစုတွင် လေ့လာနေကြပြီ ဖြစ်သည် ။ 

လေ့လာမှုများအရ ‌အေအမ်မှိုများသည် မြေစိုင်ခဲဖွဲ့စည်းမှု၊ တည်မြဲမှု၊ ရေရှည်တည်တံ့သောကာကွယ်မှုကို ဖြစ်စေကြောင်း ဆက်လက်တွေ့ရှိနေကြပြီ ဖြစ်သည်၊ 

မြေနက်ဆင်း အမြစ်မွှေးရှည်အပင်များကို အလှည့်ကျနှင့် သီးညှပ်စိုက်ပျိုးရေးတွင် ထည့်သွင်းစိုက်ခြင်းဖြင့် အောက်မြေလွှာ မှိုမျိုးကွဲများ တိုးလာပါမည်။ ထပ်ဆင့်အကျိုးအဖြစ် မြေစိုင်ခဲဖွဲ့စည်းမှု ကောင်းလာစေသည်။

ဒါကလည်း အာဘာစကူလာ မိုက်ကိုရိုက်ဇာမှို၏ သဟဇီဝန ပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်ထဲက တခုဖြစ်သည်။ ဆက်လက်၍ အေအမ်မှိုမျိုးကွဲများ၏ ဂေဟစနစ်အတွက် ဆက်နွှယ်မှုလုပ်ငန်းများ ကျယ်ပြန့်လာခြင်းဖြစ်သည်။

ဤပြောင်းလဲမှုများသည် အေအမ်အက်ဖ်မှို ပညာပေးလုပ်ငန်းတွင် အသုံးဝင်သလို တပိုင်တနိုင် စိုက်ပျိုးရေးတောင်သူများလည်း ကိုယ်တိုင်နားလည်စေရန် ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

၃ - အောက်မြေလွှာ အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာ မှိုကွန်မြူနတီ၏ ဆောင်ရွက်ချက်များ

(က) အောက်မြေလွှာတွင် အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာမှိုများ၏ မှိုမျှင်များကြောင့် မြေစိုင်ခဲဖွဲ့စည်းမှု တည်မြဲမှုက မြေထဲရှိ အော်ဂဲနစ်များကို အကာအကွယ် ဖြစ်စေခြင်း

• အပေါ်မြေလွှာနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါကမူ အောက်မြေလွှာသည် မှိုမျှင်ကွန်ရက်ကိုဟန့်တားပြီး အော်ဂဲနစ်မက်တာ အစိုင်အခဲစုစည်းမှုဖြစ်ချိန် ရှည်လျားပါသည်။ 
• အောက်မြေလွှာတွင် အေအမ်အက်ဖ်မှိုများ၏မှိုမျှင်များကြောင့် မြေစိုင်ခဲဖွဲ့စည်းမှု တည်မြဲမှုသည် မြေကြီးအော်ဂဲနစ်ပစ္စည်းများ၏ တသီးတခြားဖြစ်မှုနှင့် ရေရှည်တည်တံ့သော ကာကွယ်မှုကို ဖြစ်စေသည်။

(ခ)အောက်မြေလွှာ အာဘာစကူလာမိုက်ကိုရိုက်ဇာမှိုများသည် သက်မဲ့စားဘက်တီးရီးယားများနှင့်မှိုများနှင့်ယှဉ်ပြိုင်ပြီး ဒီကွန်ပိုစေးရှင်း ဖြစ်စဉ်ကို လျော့နည်းစေသည့် ဆောင်ရွက်မှု 

• အောက်မြေလွှာကာဖွန်ဖမ်းယူရေးလုပ်ငန်းတွင် အေအမ်အက်ဖ်မှိုများသည် မိမိတို့အတွက် ရေနှင့်အာဟာရဓာတ်ဖြည့်ဆည်းမှုရရန် အခြားသက်ရှိတို့အတွက် ရေနှင့်အာဟာရဓာတ်ဖြည့်ဆည်းမှုကို လျော့နည်းစေသည်။ အေအမ်အက်ဖ်မှိုများအတွက် နေရာယှဉ်ပြိုင်မှု အားကောင်းလာသည်။

(ဂ)အောက်မြေလွှာတွင် အေအမ်အက်ဖ် မှိုမျှင်များက ချွဲရေများထုတ်၍ ကာဖွန်တိုးလာသည့် အကျိုးပြုမှု 

• အောက်မြေလွှာ ကာဖွန်ဖမ်းယူရေးလုပ်ငန်းတွင်အာဟာရဓာတ် ဖြည့်ဆည်းမှုအတွက် အေအမ်အက်ဖ်မှိုများသည် အမြစ်အဖွဲ့အစည်းမှ ကွာဝေးသောမြေထိ မှိုမျှင်မှ မြေအော်ဂဲနစ်ကွန်ပေါင်းများကို ထုတ်ပေးသည်။ 
• သို့ဖြစ်၍ အေအမ်အက်ဖ်မှိုများ၏ ပြင်ပမှိုမျှင်များသည် ပူးတွဲမြေအော်ဂဲနစ်ပစ္စည်းရှိ ကာဖွန်လမ်းကြောင်းအတွက် အရေးကြီးသော လမ်းကြောင်းပတ်ဝေး (pathway) ဖြစ်သည်။

(ဃ) အောက်မြေလွှာကာဖွန်မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းတွင် မြေသားဖွဲ့စည်းမှုအတွက် အေအမ်အက်ဖ် မှိုများသည် တည်ငြိမ်မှုမြင့်မားသော မင်နရယ်များဖြင့် စုစည်းထားသော အော်ဂဲနစ်မက်တာ အစိတ်အပိုင်းများကို ဖွဲ့စည်းမှု

• အောက်မြေလွှာတွင်အမြစ်ထုသည် မြေနက်အထိ ထိုးဖောက်နေပါလျှင် ၇၀% သော ကာဖွန်ကို အမြစ်များမှ ထုတ်သည်။ အပင်၏ ကွဲပြားသော အမြစ်အဖွဲ့အစည်းနှင့် မိုက်ကိုရိုက်ဇာမျိုးကွဲများသည် အောက်မြေလွှာအော်ဂဲနစ်ပစ္စည်း၏ အဓိကအရင်းအမြစ်ဖြစ်သည်။ 

အောက်မြေလွှာရှိ အေအမ်အက်ဖ်မှိုများနှင့် ပြောင်းမြစ်များ၏ သဟဇီဝနဖြစ်စဉ် လေ့လာစမ်းသပ်တွေ့ရှိချက်များ

၁။ ဖြည်းဖြည်းပျော်လွယ်သောကျောက်မှုန့်ဖော့စဖိတ်မြေသြဇာနှင့် နွားချေးဆွေးကို သဘာဝမြေတွင်စိုက်ပျိုးထားသော ပြောင်းပင်များတွင် ထည့်ခြင်းဖြင့် သဘာဝအောက်မြေလွှာရှိ အေအမ်အက်ဖ်မှိုများ၏ ဖော့စပရပ်စုပ်ယူဖလှယ်မှု အားကောင်းစေသော အကျိုးပြုမှု

• ဖြည်းဖြည်းပျော်လွယ်သော ကျောက်မှုန့်ဖော့စဖိတ်မြေသြဇာနှင့် နွားချေးဆွေးကို ရောသုံးသော ပြောင်းပင်များ၏ ဖော့စပရပ်ရရှိမှုနှင့်  ဒြပ်ခြောက်အလေးချိန်သည် စူပါဖော့စဖိတ်မြေသြဇာသာ ထည့်သော ပြောင်းပင်များထက် ပိုမိုခိုင်မာစွာ မြင့်မားသလို အောက်မြေလွှာရှိ အေအမ်အက်ဖ်မှို များနှင့် ပြောင်းမြစ်များ၏ သဟဇီဝနဖြစ်စဉ်ကိုလည်း ပိုကောင်းစေပါသည်။ 

၂။  မြေနက်ဆင်း အမြစ်မွှေးရှည်အပင်များကို အလှည့်ကျနှင့် သီးညှပ်စိုက်ပျိုးရေးတွင် ထည့်သွင်းစိုက်ခြင်းဖြင့် အောက်မြေလွှာမှိုမျိုးကွဲများ တိုးလာပြီး ထပ်ဆင့်အကျိုးအဖြစ် မြေစိုင်ခဲဖွဲ့စည်းမှု ကောင်းလာသည့် အကျိုးပြုမှု   

ပြောင်းနှင့် ပဲပုတ်သီးညှပ်စနစ်တွင် ပြောင်းပင်၌ အမျိုးမျိုးကွဲပြားသော အေအမ်အက်ဖ်မှို မှိုမျိုးကွဲ ကျဆင်းသော်လည်း ၎င်းမျိုးကွဲများ၏ စုဖွဲ့အကျိုးပြုမှုများလာသည်။ ပဲပုတ်တွင်မူ အမျိုးမျိုးကွဲပြားသော အေအမ်အက်ဖ်မှို မှိုမျိုးကွဲ များလာသလို စုဖွဲ့မှုလည်း ပိုမြင့်လာသည်။ 

ကိုးကား

Alsunuse B T.B et al. Effects of arbuscular mycorrhizal fungi on growth and phosphorus uptake of maize (Zea mays L.) at different levels of soil phosphorus and soil moisture Vol. 7(3), pp. 22-33, May 2021 DOI: 10.5897/JODA2020.0063

Sosa-Hernández MA, Leifheit EF, Ingraffia R and Rillig MC Subsoil Arbuscular Mycorrhizal Fungi for Sustainability and Climate-Smart Agriculture: A Solution Right Under Our Feet? Front. Microbiol. 10:744 (2019). doi: 10.3389/fmicb.2019.00744

Zhang R et al. Response of the arbuscular mycorrhizal fungi diversity and community in maize and soybean rhizosphere soil and roots to intercropping systems with different nitrogen application rates. Science of The Total Environment.Volume 740, 20 October 2020, 139810.

ဒေါ်မြမြ၊ ပါမောက္ခ (ငြိမ်း)၊ ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။ 

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်