ငရုတ်ကိုင်းဖျားခြောက်ရောဂါ( Chilli Dieback)

ငရုတ်ပင်မှာ ကျရောက်လေ့ရှိတဲ့ရောဂါတွေထဲကမှ ငရုတ်ကိုင်းဖျားခြောက်ရောဂါဟာ အရွက်နဲ့အကိုင်းတွေအပြင် အပွင့်၊အသီးတွေကိုပါ အဓိကပျက်ဆီးစေတာပါ။ ဒါ့ကြောင့် ဒီရောဂါဆိုးရွားစွာကျရောက်လာရင် အထွက်နှုန်းကို ထိခိုက်စေနိုင်တာမို့ ကြိုတင်ကာကွယ်လို့ရအောင် ဖော်ပြပေးလိုက်ရပါတယ်ဗျ။

ရောဂါသံသရာ

ငရုတ်ကိုင်းဖျားခြောက်ရောဂါကိုဖြစ်စေတဲ့ သက်ရှိမှိုက မျိုးစေ့ဆောင်မှိုရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး မျိုးစေ့များမှတစ်ဆင့် ကူးစက်ပြန့်နှံ့ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အခြားသောဟင်းသီး၊ ဟင်းရွက်အပင်တွေမှာလည်း ဒီရောဂါကျရောက်တတ်ပေမယ့် ငရုတ်မှာတော့ အဆိုးဝါးဆုံးကျရောက်တာကို တွေ့ရပါတယ်ဗျ။ မသန့်သောမျိုးစေ့တွေနဲ့ အခြားသောပင်ကြွင်းပင်ကျန်တွေမှာ ရောဂါခိုးအောင်းနေတတ်ပါတယ်။ ရာသီဉတုအခြေနေပေးတဲ့အခါ ရေ၊လေ၊မိုးရေစက်တွေနဲ့အတူ ရောဂါပြန့်နှံစေပြီး ငရုတ်ပန်းပွင့်ချိန်နဲ့ အသီးသီးချိန်မှာ ဒီမှိုရောဂါကျရောက်လေ့ရှိပါတယ်။

ရောဂါလက္ခဏာများ

-ငရုတ်အပွင့်များမှ စ၍ရောဂါလက္ခဏာစပြလေ့ရှိပါတယ်။ အပွင့်များငိုက်ကျလာကာ တဖြည်းဖြည်းခြောက်၍ ကြွေကျသွားတတ်ပါတယ်။

-ထို့နောက် ၎င်းရောဂါက အပွင့်များမှတဆင့် ပွင့်ညှာကိုကူးကာ ပွင့်ညှာများရှုံ့တွ၍ ခြောက်သွားစေပါတယ် ။ ထိုမှတဆင့် အကိုင်းတွေဆီဆက်လက်ကူးသွားပြီး ကိုင်းဖျားများခြောက်ခြင်း၊ကိုင်းဆုံကိုင်းခွများခြောက်ခြင်း တွေကို တွေ့ရတတ်ပါတယ်ဗျ။ တချို့အပင်တွေမှာဆို ပင်စည်တွေပါခြောက်သွားတတ်ပါတယ်။

-အကိုင်းတွေမှတစ်ဆင့် အသီးတွေအထိ ကူးလေ့ရှိပြီး ရင့်မှည့်တဲ့အသီးတွေပေါ်မှာ သေးငယ်တဲ့ရေစိုနာကွက်များ၊ ဝါညိုရောင်အနာကွက်များ ဖြစ်ပေါ်နေတတ်ပါတယ်။

-တချို့သောအရွက်တွေပေါ်မှာလည်း ညိုမည်းရောင်အစက်ပြောက်တွေပေါ်လာပြီး ရောဂါလက္ခဏာပြလေ့ရှိပါတယ်။

-ရောဂါဆိုးရွားလာရင်တော့ အသီးတွေရွံ့တွပြီး ခြောက်သွားကာ ကြွေကျလေ့ရှိပါတယ်။ဒါ့ကြောင့် အသီးအရည်အသွေးညံ့ကာ အထွက်နှုန်းကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်ဗျ။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်းများ

မျိုးစေ့ဆောင်မှိုရောဂါတွေကိုတော့ မဖြစ်ခင် ကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းကသာ အထိရောက်ဆုံးနည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။

-ရောဂါကင်းတဲ့ မျိုးကောင်းမျို့သန့်တွေကို ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးပါ။

-မျိုးစေ့များကိုသင့်တော်သော မှိုသတ်ဆေးများဖြင့် လူးနှယ်ပြီးမှ စိုက်ပျိုးပါ။ (eg, Thiram, Captan 4g/kg)

-ပင်ကြွင်းပင်ကျန်တွေနဲ့ ဆိုးဆိုးရွားရွားရောဂါကျရောက်နေတဲ့ အပင်တွေဆို နှုတ်ပစ်ပြီး မီးရှို့ပစ်ပါ။

-ရေမဝပ်အောင်နဲ့ လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင် ဂရုစိုက်ပေးပါ။ ပေါင်းမြက်များကို ရှင်းပေးပါ။

-အပွင့်မပွင့်ခင်နဲ့ အသီးသီးချိန်မှာ ဘော်ဒိုမစ်ချာဆေးရည်ကြိုဖျန်းပေးနိုင်ပါတယ်။ ထို့ပြင် ရောဂါကျရောက်လာပါက ကလိုရိုသာလိုနေး၊မန်ကိုဇက်၊ဘီနိုမိုင်း စသော မှိုသတ်ဆေးများကိုလည်း အညွန်းစာအတိုင်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

ထွန်းရာဇာ

Ref; https://www.kisansuvidha.com/chilli-fruit-rot-die-back/

https://vikaspedia.in/agriculture/crop-production/integrated-pest-managment/ipm-for-spice-crops/ipm-strategies-for-chilli/chilli-description-of-plant-diseases

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...