ဒီရေတောများ၏ ထူးခြားချက်များနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိကတွေ့ရသည့်အမျိုးအစားများ

ဒီရေအမြင့်ဆုံးနဲ့ အနိမ့်ဆုံးအကြားပေါက်ရောက်တဲ့ အပင်တွေအားလုံးကို ဒီရေတောတွေလို့ခေါ်ပါတယ်။ နေ့စဉ် ဒီရေအတက်အကျရှိတဲ့ ဒေသတွေမှာ ပေါက်ရောက်ရှင်သန်နေတဲ့ အမြဲစိမ်းသစ်တောတွေဖြစ်ပါတယ်။

ဒီရေတောတွေဟာ ပင်လယ်ဒီရေအတက်အကျအောက်မှာ ရှင်သန်နိုင်ပါတယ်။ ဒီရေရောက်ရှိမှုအပေါ်အခြေခံပြီး သစ်မျိုးတွေကွဲပြားခြားနားပေါက်ရောက်တတ်ကြပြီး ဒီရေရဲ့သဘာဝဟာ ဒီရေတောတွေအတွက် အဓိကအခြေခံအချက်ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ အဓိကတွေ့ရှိရတဲ့ ဒီရေတောအမျိုးအစား (၂) မျိုးရှိပါတယ်။

(၁) မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒီရေတော (Delta Mangrove) နဲ့ (၂) ပင်လယ်ကမ်းခြေဒီရေတော (Coastal Mangrove) တို့ဖြစ်ပါတယ်။ 

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒီရေတော (Delta Mangrove)

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အဓိကမြစ်ကြီးဖြစ်တဲ့ ဧရာဝတီမြစ်ကသယ်ယူလာတဲ့ နုန်းမြေတွေဟာ ပင်လယ်ပြင်နဲ့ထိတွေ့တဲ့ မြစ်ဝနေရာတွေမှာ ပို့ချရာကနေ ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဒီရေတောတွေဖြစ်ပါတယ်။

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒီရေတောတွေကို ဧရာဝတီတိုင်း မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ လပွတ္တာ၊ ဘိုကလေး၊ မော်လမြိုင်ကျွန်း၊ ဖျာပုံ၊ ဒေးဒရဲတို့မှာ အများဆုံးတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ မုတ္တမပင်လယ်ကွေ့ဒေသတွေဖြစ်တဲ့ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲ ခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ မွန်ပြည်နယ်တို့မှာလည်း တွေ့ရပါတယ်။

ရခိုင်ပြည်နယ် ရမ်းဗြဲမြို့နယ်နဲ့ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး ပုလောက်မြို့နယ် ပြင်ဘုကြီးဒေသတို့မှာတော့ Small delta mangrove အဖြစ်တွေ့ရှိရပါတယ်။ 

ပင်လယ်ကမ်းခြေဒီရေတော(Coastal mangrove)

ပင်လယ်ကမ်းခြေဒီရေတော (Coastal mangrove) တွေကိုတော့ ရခိုင်ပြည်နယ်နဲ့ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး အနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတမ်း၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတို့မှာ တွေ့ရှိရပါတယ်။ 

ကမ္ဘာရဲ့ ၄၂ ရာခိုင်နှုန်းသောဒီရေတောတွေကို အာရှတိုက်မှာတွေ့ရပြီး ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းကိုတော့ အာဖရိကနိုင်ငံတွေမှာတွေ့ရပါတယ်။ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုတော့ အမေရိကားမြောက်ပိုင်းနဲ့အလယ်ပိုင်းတို့မှာတွေ့ရပြီး ၁၂ ရာခိုင်နှုန်းကိုတော့ ဩစတြေးလျနဲ့ကျွန်းဆွယ်တွေမှာတွေ့ရပါတယ်။ တောင်အမေရိကမှာတော့ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းသော ဒီရေတောတွေကို တွေ့ရတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

ဒီရေတောဆိုတာ ပင်လယ်ပြင်နဲ့ကုန်းမြေအကြား လူသားတွေအတွက်သဘာဝတရားကပေးခဲ့တဲ့ တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်တဲ့လက်ဆောင်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒီရေတောက ဘာတွေထူးခြားတဲ့သဘာဝတွေရှိလဲ..

ဒီရေတောအပင်တွေဟာ မိခင်အပင်ကြီးပေါ်မှာ အပင်လောင်းတပါတည်းထွက်ပေါ်တဲ့ ပင်ထက်မျိုးပေါက်တဲ့ သစ်စေ့သဘာဝ ရှိပါတယ်။ ပင်လယ်ရေငန်မှာရှင်သန်နိုင်ပါတယ်။ ပြီးတော့ သူ့မှာ လေရှူမြစ်တွေ ရှိပါ‌သေးတယ်။ 

လေရှူမြစ်တွေဟာ အမြစ်ပိုင်းအစာစုပ်ယူဖို့လိုအပ်တဲ့လေဖိအားအတွက် အောက်ဆီဂျင်စုပ်ယူထားခြင်းသာမက အပင်အတွက် အစာချက်လုပ်ခြင်းလုပ်ငန်းကိုပါ ဆောင်ရွက်ပေးပါတယ်။ 

ဒီရေတောများ၏ထူးခြားသောသဘာဝများ

ဒီရေရောက်ရှိမှုအပေါ်အခြေခံပြီး ဒီရေတောသစ်မျိုးတွေ ကွဲပြားခြားနားစွာပေါက်ရောက်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီရေရဲ့သဘာဝဟာ ဒီရေတောတွေအတွက် အဓိက အခြေခံအချက်ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီရေတောတွေရဲ့ ထူးခြားတဲ့သဘာဝတွေက ဒီလိုပါ။ ဒီရေတောတွေဟာ...

• (၁)  ပင်လယ်ဒီရေအတက်အကျအောက်မှာ ရှင်သန်နိုင်ပါတယ်။
• (၂) တောင်ပေါ်တောတွေနဲ့ မတူထူးခြားကွဲပြားတဲ့သဘာဝတွေရှိပါတယ်။
• (၃) ရေအောက်မှာ ရှင်သန်နိုင်ဖို့လေရှူမြစ်တွေရှိပါတယ်။
• (၄) ပင်ထက်မျိုးပေါက်တဲ့ သဘာဝရှိပါတယ်။
• (၅) ဆားအငန်ဓါတ်ရှိတဲ့ပင်လယ်ရေငန်မှာ ရှင်သန်နိုင်ပါတယ်။

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။ 

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်