နှမ်းပင်ဖိုရောဂါ ဘာကြောင့်ဖြစ်ပြီး ဘယ်လိုကာကွယ်မလဲ..

ရောဂါအမည် - နှမ်းပင်ဖိုရောဂါ   (Sesame Phyllody)

ရောဂါဖြစ်စေ/သက်ရှိ - Phytoplasma

သဘာဝဖြစ်စဥ်

• နှမ်းဖို ဖိုင်တိုပလာစမာသက်ရှိဟာ ရောဂါဖြစ်စေတဲ့ အဏုဇီဝသက်ရှိများမှ မော်လီကျု(Mollicutes)အုပ်စုဝင်ဖြစ်ပြီး ဆဲလ်နံရံမပါတဲ့ ဘက်တီးရီးယား (Bacteria)အမျိုးအစား ဖြစ်ပါတယ်။
• ယခင်က (Mycoplasma like organisms)လို့  ခေါ်ဆိုခဲ့ကြပြီး ၁၉၉၂ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းကစလို့   “ဖိုင်တိုပလာစမာ” လို့ ပြောင်းလဲ အမည်ပေးခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။   အပင်အစာကြောစည်းနဲ့ အပင်ဖျက်ပိုးတွေရဲ့ ခန္ဓာအတွင်းမှာ ထာဝရကပ်ပါးအဖြစ် ပွားများတည်ရှိနေကြတာဖြစ်ပါတယ်။

ပင်ပြလက္ခဏာ

• စိုက်ပြီး ၇ ရက်မှ ၄၅ ရက်သားအတွင်း စတင်ကျရောက်တတ်ပြီး အရင်ဦးဆုံး သိသာစေတဲ့လက္ခဏာကတော့ ရွက်ကြောများ ထင်ရှားလာပြီး ရွက်သားထူလာကာ ပုံသဏ္ဍာန် ပြောင်းလာတာဖြစ်ပါတယ်။
• ဆစ်ကြားများ တိုခြင်း၊ အရွက်များ သေးငယ်ခြင်းနှင့် အပင်ပုခြင်း၊ အပင်ကြီးလာသောအခါ ပန်းခိုင်များသေး၍ အရွက်များလိမ်ကာ ဆစ်ကြားတိုလာခြင်းတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

ရောဂါဆိုးရွားတဲ့အဆင့်မှာတော့..

• ပန်းပွင့်ဖတ်များ အရွက်ကဲ့သို့ အစိမ်းရောင်ပုံပြောင်းခြင်း၊ မြုံခြင်း (Floral viresecence and phyllody)
• ပန်းခိုင် အစုလိုက်ဖြစ်ခြင်း (Floral prolife-ration)၊
• နှမ်းသီးတောင့် အက်ကွဲ၍ အပင်ပေါက်ခြင်း (Germination of seeds in cracked capsules)၊
• ပန်းပွင့်အစိတ်အပိုင်းများတွင် အနက်ရောင်အစေးများ ထွက်ခြင်း (Dark exudates on foliage parts)၊
• အဝါရောင် လိမ်တွန့်နေသော အရွက်များ ဆစ်ကြားတိုများမှ ထွက်ခြင်း (Short internodes with yellows, twisted reduced leaves)၊
• အပင်ထိပ်ပိုင်း ပုံသဏ္ဌာန်မမှန်ခြင်း (Shoot apex fasciation)၊
• အပင်ထိပ်ပိုင်းတွင် စုန်းတံမျက်စည်းပုံစံဖြစ်ခြင်း (Witches’ broom) စတာတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

ရောဂါကူးစက်ပျံ့နှံပုံ

• နှမ်းဖိုရောဂါဖြစ်စေသော ဖိုက်တိုပလာစမာ သက်ရှိဟာ တပင်မှတပင်၊ တနေရာမှတနေရာသို့ သစ်ရည်စုပ်ပိုးဖြုတ်ကနေတဆင့် ကူးစက်ပျံ့နှံ့ပါတယ်။
• Brown leaf hopper (Orosius albicinctus)ဆိုတဲ့ ဖြုတ်ညိုကနေ အဓိကကူးစက်တာဖြစ်ပြီး ဖိုက်တိုပလာစမာ သက်ရှိကတော့ ဖြုတ်ညိုပွားများချိန်ဖြစ်တဲ့ ဇွန်၊ ဇူလိုင်လတွေဆို အခြားလက်ခံသီးနှံပင်တွေမှာ ရှိနေတတ်ပါတယ်။
• ဖြုတ်ညိုဟာ ရောဂါလက်ခံပင်တွေကနေ ဖိုင်တိုပလာစမာသက်ရှိကို ရယူဖို့ဆိုရင် ၃−၄ ရက်အထိ စုပ်ယူစားသုံးဖို့ လိုအပ်ပြီး တခြားအပင်တွေမှာ ရောဂါပျံ့နှံ့စေဖို့ဆိုရင်တော့ အနည်း ဆုံး ၃၀ မိနစ်ခန့် စုပ်ယူစားသုံးနေဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။
• ရောဂါပျိုးချိန်ဟာ ဖြုတ်ပိုးမှာ ၁၅−၆၃ ရက်နဲ့ နှမ်းပင်မှာဆိုရင် ၁၃−၆၁ ရက်ထိ ကြာနိုင်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။

ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်း

• မျိုးစေ့ကို Imidacloprid(အင်ဒေါင်း) ဆေးလူးစိုက်ပျိုးပါ။
• ပဲစဥ်းငုံသီးနှံနှင့်နှမ်းကို ၆ တန်း × ၁ တန်း သီးညှပ်စိုက်ပါ။
• မြေပဲ၊ ဝါ၊ ပဲစိုက်ခင်းများအနီးမှာ နှမ်းစိုက်ခြင်းကို ရှောင်ပါ။
• ပေါင်းမြက်များကို အချိန်မီ ရှင်းလင်းပါ။
• ဆောင်းရာသီထက် နွေရာသီ(သို့)ပူအိုက်ရာသီတွင် ဖြုတ်ညိုများ ပွားနှုန်းမြင့်မားလို့ ဖြုတ်ကာကွယ်ဆေးကို အပင်တလသားအတွင်း ဖျန်းပေးဖို့လိုပါတယ်။

( စိုက်ပြီး ၁၀ ရက်သားမှ စ၍ ဖြုတ်ကာကွယ်ဆေး (Avetameprid/ Thiamethoxan./ Carbosulfan/BPMC(ဗိုက်တာဂရို..) ၇ - ၁၀ ရက်ခြား ပိုးအခြေအနေကြည့်ဖျန်းပါ)

• ရောဂါလက္ခဏာ စတင်တွေ့ရှိပါက လတ်တလောကုသရန် Tetracycline-HCL 500ppm( antibiotic) ၇ ရက်ခြား ၃ ကြိမ် ဖျန်းပေးပါ။

စေတနာများစွာဖြင့်

ပျံလွှား(ပုလဲ)

Ref   >>Dr Nann Kyu and SESAMUM :: MAJOR DISEASE :: PHYLLODY

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်