စပါးမြက်ပင်တိုရောဂါ

   ဤရောဂါသည် ဗိုင်းရပ်(စ်)ကြောင့်ဖြစ်ပြီး စပါးနှံထွက်မှုကို ဟန့်တားခြင်းဖြင့် စပါးအထွက်နှုန်း လျော့နည်းစေပါသည်။ ရောဂါကျစပါးပင်များသည် အလွန်အမင်းပုနေပြီး တစ်ပင်လုံး၏အရွယ်အစားသည် ရောဂါကင်း မူမှန်အပင်များထက် များစွာသေးငယ်သည်။

ဖြစ်ပွားသည့်အကြောင်းရင်းနှင့် ဖြစ်ပွားသည့်နေရာ 

   စပါးမြက်ပင်တိုရောဂါဖြစ်စေသော ဗိုင်းရပ်(စ်)သည် စပါးကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး ဆက်တိုက်စိုက်ပျိုးသောဒေသများတွင် ကျရောက်တတ်ပါသည်။ ဤဗိုင်းရပ်(စ်)သည် စပါးပင်တစ်ပင်မှတစ်ပင်သို့ အင်းဆက်သယ်ဆောင်ကောင်မှ တစ်ဆင့်ကူးစက်စေသည်။ စပါးဖြုတ်ညို၏ အကောင်ငယ်ဘဝနှင့် အကောင်ကြီးဘ၀ နှစ်ခုစလုံးသည် ဤဗိုင်းရပ်(စ်)၏ သယ်ဆောင်ကောင်များဖြစ်သည်။ ဖြုတ်ညိုများသည် ရောဂါကျနေသည့်အပင်မှ ဗိုင်းရပ်(စ်)ကိုရယူနိုင်ရန် (အတူပါလာစေရန်) အတွက် ၎င်းအပင်ပေါ်တွင်အနည်းဆုံး မိနစ် ၃၀ စားသောက်ရန် လိုအပ်သည်။  

   စပါးပင်၏ ကြီးထွားမှုအဆင့်တိုင်းတွင် ရောဂါဝင်ရောက်နိုင်ပြီး ပင်ပွားများထွက်ချိန်သည် ရောဂါ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်အနည်းဆုံးအချိန်ဖြစ်သည်။ အပင်တွင်းသို့ ဗိုင်းရပ်(စ်)ဝင်ရောက်ပြီး ၁၀-၁၂ ရက် အကြာတွင်မှ စပါးမြက်ပင်တိုရောဂါလက္ခဏာကို စတင်မြင်ရသည်။ ရောဂါကျရိုးပြတ်များနှင့် ယခင်ရာသီမှကျန်ရစ်ခဲ့သော အစေ့များမှ စောစီးစွာပေါက်လာသော အပင်များသည် ဤရောဂါကျရောက်မှုအတွက် မူရင်းအစများဖြစ်သည်။ ဤဗိုင်းရပ်(စ်)သည် ဖြုတ်ညို၏ ဥများမှတစ်ဆင့် မကူးစက်နိုင်ပေ။

ရောဂါအမျိုးအမည်ခွဲခြားဖေါ်ထုတ်ခြင်း / လက်ခံပင်ပြလက္ခဏာ

   ကောက်ပင်များပေါ်တွင် အောက်ပါလက္ခဏာများ ကြည့်ရှုစစ်ဆေးပြီး ဤရောဂါကို အမျိုးအစားခွဲခြားနိုင်သည်။

(၁) ရောဂါကျစပါးပင်များ အလွန်အမင်းပုနေသည်။

(၂) ပင်ပွားများစွာထွက်သည်။

(၃) အပင်သည် အပေါ်သို့ထောင်မတ်နေသည်။

(၄) မြက်ဖုတ်နှင့်သဏ္ဍန်တူပြီး ပင်ပွားများစွာထွက်သဖြင့် အပင်ဖွာနေသည်။

(၅) အရွက်များကစိမ်းဝါရောင်ရှိပြီး မူမှန်ပင်မှ အရွက်များထက် ကျဉ်း၍တိုသည်။

(၆) နိုက်ထရိုဂျင်မြေသြဇာကို နှုန်းထားအပြည့်ထည့်လျှင် အရွက်များဆက်တိုက်ဝါနေသည်။

(၇) သေးငယ်သော သံချေးရောင်အပြောက်များ၊ အကွက်များကို အရွက်ပေါ်တွင်မြင်ရသည်။ သံချေးရောင်အကွက်ကြီးများအဖြစ်လည်း ပေါင်းစပ်သွားတတ်သည်။

(၈) အရွက်များပေါ်တွင် အစိမ်းဖျော့ရောင် အစက်အပြောက်များလည်း တွေ့ရသည်။

(၉) ရောဂါကျအပင်များ အနှံမထွက်တော့ပါ။

   ဤရောဂါ၏ အပင်ပုခြင်းနှင့် ပင်ပွားအလွန်များခြင်းလက္ခဏာသည် တခြားဗိုင်းရပ်စ်ရောဂါများ ဖြစ်သော စပါးအဝါရောင်ပင်ပုနှင့် စပါးပင်ပုရောဂါများနှင့် မှားတတ်သည်။ စပါးမြက်ပင်တိုရောဂါဟုသေချာစေရန် မြက်ဖုတ်နှင့်တူပြီး ပင်ပွါးများစွာဖွာနေခြင်းနှင့် အရွက်ပေါ်တွင် သံချေးရောင်အပြောက်များကို ထင်ရှားစွာမြင်ရခြင်း စသည့်လက္ခဏာများဖြင့် ခွဲခြားနိုင်သည်။

ရောဂါ၏ အရေးကြီးမှု

   ဤရောဂါသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဖြစ်ပွားလေ့မရှိပါ။ စပါးစိုက်ဒေသတွင် ဖြုတ်ညိုများ ကျရောက်မှုပြင်းထန်မှသာ ဤရောဂါလည်း ပြင်းထန်စွာကျရောက်ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်းများ

(၁) ဗိုင်းရပ်စ်သယ်ဆောင်ကောင်ဖြစ်သော ဖြုတ်ညိုကို ကာကွယ်နှိမ်နင်းရမည်။

(၂) ၎င်းကိုနှိမ်နင်းရန် အင်းဆက်ပိုးသတ်ဆေးဖြန်းရမည်။

(၃) ဖြုတ်ညိုဖျက်ဆီးမှုဒါဏ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိသော စပါးမျိုးများကို စိုက်ပျိုးရမည်။

(၄) ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးမူရင်းများ လျော့နည်းသွားစေရန် ရိတ်သိမ်းပြီးချိန်တွင် ရောဂါကျရိုးပြတ်များကို ထယ်နက်နက်ထိုးပြီး မြေမြှုပ်ပစ်ရမည်။

ဒေါက်တာ ခင်နှင်းယု

Source; IRRI Rice Knowledge Bank

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ဦးကြီးတို့ရဲ့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ပဲ ဖြစ်သင့်တာပေါ့။ ဒါပေမဲ့ စပါးခင်းထဲ ရွှေခရုရောက်လာပြီဆိုရင်တော့ မြေကြီးက ရွှေသီးဖို့ကို အနှောင့်အယှက် ကောင်းကောင်းကြီးပေးပါလိမ့်မယ်။ မြန်မာ့မျိုးရင်းခရုမဟုတ်တဲ့ တောင်အမေရိကမျိုးစိတ်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံကို ကျူးကျော်လာတဲ့ မျိုးစိတ်ဖြစ်တာကြောင့် အကောင်ပွားနှုန်းကလည်း အဆမတန် မြင့်တက်လာပါတယ်။ ခရုအမ တစ်ကောင်က တစ်ခါ ဥ မယ်ဆိုရင် ဥအရေအတွက် ၁၀၀ ကနေ ၁၀၀၀ အထိ အတွဲလိုက်ဥကြပြီး တစ်နှစ်မှာ ၃ ကြိမ်အထိ မျိုးပွားနိုင်ပါတယ်။ စပါးခင်းတွေမှာ ရွှေခရုကျပြီဆိုရင် ပန်းရောင် ဥ တွေ ကို စပါးပင်တွေမှာ တွေ့ရနိုင်ပါတယ်။ ဒီရွှေခရုတွေကို ရှင်းပစ်ဖို့အတွက်ကတော့ မာလာမြိုင်ရဲ့ ခရုဘုရင် ရှိနေပါပြီ။ ခရုဘုရင်က စားသေအစွမ်းနဲ့ အဆိပ်ငွေ့အာနိသင်ရှိတာကြောင့် ရွှေခရုတွေကို အထိရောက်ဆုံး ရှင်းပေးနိုင်မှာပါ။ အစွမ်းရှိပစ္စည်းဖြစ်တဲ့ Niclosamide -olamine 83.1% WP ပါဝင်ပြီး Chloronitrophenol ဆေးအုပ်စုထဲ ပါဝင်ပါတယ်။ ရေဖျော်ဆေးမှုန့်အမျိုးအစားဖြစ်လို့ ရေ ၂၀ လီတာဝင်တဲ့ဆေးဖျန်းပုံး တစ်ပုံးမှာ ၄၀ ကနေ ၅၀ ဂရမ်အထိ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ နှုန်းထားကိုတော့ တစ်ဧကမှာ ၁၅၀ ကနေ ၂၀၀ ဂရမ်နဲ့ တွက်ချက်ပေးထားပါတယ်။ သတိပြုရမှာတော့ ဆေးဖျန်းပြီးနောက်ပိုင်း စပါးခင်းအတွင်းမှာရှိတဲ့ ရေကို ၅ စင်တီမီတာနဲ့ ၃ ရက်ထားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဆေးဖျန်းပြီး ၅၂ ရက်ကြာမှ ရိတ်သိမ်းသင့်ပါတယ်။ ခရုဘုရင်နဲ့ဆို စပါးခင်းကို ဒုက္ခပေးတဲ့ ရွှေခရုတွေကို ရှင်းလင်းနိုင်ပြီး မြေကြီးက ရွှေသီးနိုင်ပြီပေါ့ဗျာ။

Read more

Facebook Page သို့သွားရန်