အစိမ်းရောင်လမ်း - ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို လျော့နည်းသက်သာစေသည့်အချက်များ (အပိုင်း

ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းကြောင့် မြေဆီလွှာအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုဖြစ်စေသည့်အချက်များကို အပိုင်း (၁) တွင်ဖော်ပြပေးခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ယခုအပိုင်း (၂) တွင်မူ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို လျော့နည်းသက်သာစေသည့်အချက်များအကြောင်း ဆက်လက်ဆွေးနွေးသွားမည်ဖြစ်သည်။

ပင်ကြွင်းပင်ကျန်စီမံခန့်ခွဲခြင်းနှင့် မထွန်မယက်စိုက်ပျိုးခြင်း

သီးနှံဂေဟစနစ်သည် ပြန်လည်ဖြည့်တင်းပေးသောအရင်းအမြစ်အနေဖြင့် သီးနှံပင်ကြွင်းပင်ကျန်အပေါ်တွင် မှီတင်းနေသည်။ သီးနှံပင်ကြွင်းပင်ကျန်စီမံခန့်ခွဲမှုသည် မြေကြီး၏ ကျန်းမာရေး၊ သီးနှံ၏ ထုတ်လုပ်မှု၊ ဖန်လုံအိမ်ဓါတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်ခြင်းအပေါ်တွင် သိသာသော သက်ရောက်မှုရှိသည်။ မထွန်မယက်စိုက်ပျိုးခြင်းသည် သီးနှံပင်ကြွင်းပင်ကျန် အနည်းဆုံး ၃၀% ကိုထည့်သွင်းပြီး မြေကြီးကိုထွန်ယက်ထိခိုက်ခြင်းမရှိဘဲ စိုက်ပျိုးခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ မထွန်မယက်စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် သီးနှံပင်ကြွင်းပင်ကျန်ဖုံးအုပ်စိုက်ပျိုးခြင်းသည် မြေကြီး၏ တည်ဆောက်ပုံနှင့် မြေကြီး၏ အော်ဂဲနစ်ကာဗွန်ပမာဏကို တိုးမြင့်စေသည်။ မြေတိုက်စားမှုကို လျော့နည်းစေသည်။ မြေရေထိန်းသိမ်းနိုင်စွမ်းအားကို ကောင်းမွန်စေပြီး အပူချိန်အတက်အကျဖြစ်မှုကို လျော့နည်းစေသည်။ မြေ၏အရည်အသွေးနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ထိန်းချုပ်ပေးသည့် စွမ်းအားများကို တိုးမြင့်စေသည်။

သီးနှံသစ်တော ရောနှောစိုက်ပျိုးခြင်း

သီးနှံသစ်တော ရောနှောစိုက်ပျိုးခြင်းဆိုသည်မှာ သစ်ပင်၊ သီးနှံ၊ ချုံနွယ်နှင့် တိရစ္ဆာန်မွေးမြူရေးတို့ပါဝင်သော မြေအသုံးချခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ သီးနှံသစ်တော ရောနှောစိုက်ပျိုးခြင်းတွင် ပုံမှန်အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်းပါဝင်မှုနှင့် ဇီဝဆိုင်ရာလုပ်ဆောင်မှုတို့ပါဝင်သည်။ ရေနှင့် အာဟာရဆုံးရှုံးမှုကို လျော့နည်းစေသည်။ မြေနှင့်ရေ တိုက်စားခြင်းကိုလည်း ထိန်းချုပ်ပေးနိုင်သည်။ ထို့အပြင် သီးပင်စိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် သီးနှံအဝန်းအဝိုင်းရာသီ ဥတုကို ပြောင်းလဲစေပြီး သီးနှံနှင့် တိရစ္ဆာန်ဖိစီးမှုကို လျှော့ချစေပြီး အထွက်နှုန်းကို သိသိသာသာ တိုးမြင့်စေသည်။ ရေသွင်းစိုက်ပျိုးသည့် သီးနှံဂေဟစနစ်တွင် ပေါ့ပလာပင်ကို အခြေပြုသော သီးနှံသစ်တောရောနှောစိုက်ခင်းသည် မြေပျက်စီးမှုကို ကာကွယ်တားဆီးပေးပြီး တည်မြဲသော ရေရှည်ဇီဝစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့် လွယ်လင့်တကူလုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်သော မြေအသုံးချမှုနည်းလမ်း တစ်ခုဖြစ်သည်။ လေထုထဲမှ ကာဗွန်ဖယ်ထုတ်သည့် ပမာဏသည် အပင်၏မြေအသုံးချမှု၊ အသုံးပြုသော မျိုး၊ နေရာရွေးချယ်ခြင်း၊ စီမံခန့်ခွဲသည့် နည်းလမ်းနှင့် အခြားအချက်များအပေါ်မူတည်၍ ပေါ့ပလာကို အခြေပြုသော စိုက်ခင်းစနစ်တွင် ကာဗွန်ပမာဏများစွာ တွေ့ရှိရသည်။

မြေအသုံးချမှုပြောင်းလဲခြင်း

မြေအသုံးချမှုပြောင်းလဲခြင်းသည်လည်း ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသော ကာဗွန်ပမာဏအပေါ်တွင် များစွာ လွှမ်းမိုးလျက်ရှိသည်။ ဥပမာ- အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် ၁၈၈၀ မှ ၂၀၁၀ ခုနှစ်အတွင်း စားကျက်မြေ၊ ချုံပုတ်မြေနှင့် သစ်တောမြေများ သိသိသာသာ ဆုံးရှုံးလာပြီး သီးနှံစိုက်ဧရိယာနှင့် မြို့ပြချဲ့ထွင်မှုများ တိုးမြင့်လာခဲ့သည်။ သစ်တောဧရိယာသည် ၁၈၈၀ တွင် သန်းပေါင်း ၈၉ ဟတ်တာမှ ၂၀၁၀ တွင် ၆၃ ဟတ်တာသန်းပေါင်းထိလျော့ကျခဲ့သဖြင့် ၂၆ သန်းပေါင်းဟတ်တာထိ ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။ စားကျက်/ ချုံပုတ်မြေများသည် ၄၅ ဟတ်တာသန်းပေါင်းမှ ၂၅ ဟတ်တာသန်းပေါင်းသို့ လျော့နည်းသွားသဖြင့် ဟတ်တာသန်းပေါင်း ၂၀ ခန့် လျော့နည်းခဲ့ရသည်။ တစ်ဖက်အားဖြင့် စိုက်ပျိုးမြေဧရိယာသည် ၁၈၈၀ တွင် ၉၂ ဟတ်တာသန်းပေါင်းမှ ၂၀၁၀ တွင် ၁၄၀ ဟတ်တာသန်းပေါင်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သဖြင့် ၄၈ ဟတ်တာသန်းပေါင်း တိုးမြင့်လာခဲ့သည်။ ဤပြောင်းလဲမှုများသည် လူသားတို့၏ တိုးတက်ဖွံဖြိုးမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော အကျိုးဆက်ဖြစ်ပြီး လူဦးရေ သိန်းနှစ်ထောင် မှ ၂၀ ရာစုတွင် သိန်း တစ်သောင်းနှစ်ထောင်သို့ ၆၀၀ ရာခိုင်နှုန်းတိုးမြင့်လာခဲ့သည်။ ၎င်းသည် စီးပွားရေးတိုးချဲ့လာမှု၏ ပြယုဒ်တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ မြေအသုံးချုမှုပြောင်းလဲခြင်းသည် လူတို့ပြုလုပ်သော ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်ခြင်းတွင် အများဆုံးပါဝင်ပြီး ဂေဟစနစ်တွင် ကာဗွန်ပမာဏကို လွှမ်းမိုးခြင်းကြောင့် ဤအသွင်ကူးပြောင်းခြင်းသည် လေထုထဲသို့ ကာဗွန်ပမာဏများစွာ ထုတ်လွှတ်ပေးလျက်ရှိသည်။ အသိသာဆုံး နည်းလမ်းမှာ လူဦးရေတိုးမြင့်လာခြင်းကြောင့် အစာလိုအပ်မှုကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ရန်အတွက် သစ်တောများ ရှင်းလင်း၍ စိုက်ပျိုးလာကြသဖြင့် သစ်တောပျက်စီးခြင်းနှင့် ပြုန်းတီးခြင်းများဖြစ်ကာ ပတ်ဝန်းကျင်ပေါ်မှာ ဖိစီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ သစ်တောပျက်စီးခြင်းနှင့် ပြုန်းတီးခြင်းများကြောင့် အပင်တွင် ကာဗွန်ထိန်းသိမ်းမှုနှင့် သိုလှောင်မှုကို လျော့နည်းစေပြီး ကမ္ဘာ့ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်ခြင်း၏ ၁၄ ရာခိုင်နှုန်းကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ သစ်တောများကို စိုက်ခင်းမြေများသို့ ပြောင်းလဲခြင်းသည် မြေတွင်းအာဟာရနှင့် အော်ဂဲနစ်ကာဗွန်ပမာဏကို လျော့နည်းစေသည်။ အထူးသဖြင့် အပူပိုင်းဒေသများတွင် ပို၍ အဖြစ်များသည်။ ၎င်းမြေများကို ကာဗွန်လက်ခံသောမြေများအဖြစ်သို့ပြောင်းလဲခြင်းသည် နောင်အနာဂတ်မြေအသုံးချမှု ပြောင်းလဲမှုစနစ်အတွက် မရှိမဖြစ်အ‌ရေးပါသော မြေအသုံးချမှုစီမံခန့်ခွဲမှုစနစ် တစ်ခုဖြစ်ပါကြောင်း လေ့လာဖော်ပြအပ်ပါသည်။

ဇယား - ၁၈၈၀ မှ ၂၀၁၀ အတွင်း အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် မြေအသုံးချမှုပြောင်းလဲပုံစံ (ဧရိယာကို သန်းပေါင်း ဟတ်တာဖြင့် ဖော်ပြသည်။)

ဘိုင်အိုချာနှင့် အခြားမြေပြုပြင်ပစ္စည်းများ

ဘိုင်အိုချာသည် ပင်ကြွင်းပင်ကျန်ဆွေးမြည့်ခြင်းမှ နိုက်ထရပ်အောက်ဆိုဒ်နှင့် မီသိန်းမထွက်လုနီးပါး အင်ဇိုင်းများ၏ အကူအညီဖြင့် ပရိုတင်းများကို အမိုင်နိုအက်ဆစ်အဖြစ်သို့ ဖြိုခွဲပြီး ဇီဝစွမ်းအင်များ မွေးဖွားပေးခြင်းအားဖြင့် မြေကြီးမှ နိုက်ထရပ်အောက်ဆိုဒ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို လျှော့ချကာ စိုက်ပျိုးရေးထုတ်ကုန်များကို တိုးမြင့်စေပါသည်။ ၎င်းဘိုင်အိုချာအသုံးပြုစနစ်သည် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုလျှော့ချရာမှာ ကူညီလုပ်ဆောင်ပေးသည်။ ၂၀၁၃ တွင် ပူရာကာရက်သာနှင့် အပေါင်းပါ (Purakayastha et al. 2013) သုတေသနပညာရှင် များက ဘိုင်အိုချာကာဗွန် တည်ငြိမ်မှု၏ ၁၅ ပတ်တာ (weeks) လေ့လာစူးစမ်းမှုအရ ပြောင်းဘိုင်အိုချာတွင် ၂.၃၄ ရာခိုင်နှုန်းကာဗွန်ဆုံးရှုံးမှုရှိပြီး စပါးဘိုင်အိုချာတွင် ၄.၄၉ ရာခိုင်နှုန်းကာဗွန်ဆုံးရှုံးမှုရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ပြောင်းဘိုင်အိုချာသည် လေထုထဲမှ ကာဗွန်ဖယ်ထုတ်ခြင်းအတွက်ရေရှည် အလားအလာကောင်းသော ဘိုင်အိုချာတစ်မျိုးဖြစ်ပါကြောင်း လေ့လာဖော်ပြအပ်ပါသည်။

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...