ပဲပုစွန်တွင်ကျရောက်တတ်သော ရောဂါများ

၁။ မှည့်ပြောက်စွန်းရောဂါ (Collectotrichum lindimuthianum)

အရွက်မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် အနက်ရောင် အပြောက်များ၊ အနီ စက်များ ထင်ရှား ပြတ်သားစွာတွေ့ရသည်။ အရွက်အောက်မျက်နှာပြင်တွင်ဒေါင့်ကွက်ပုံစံ ဖြစ်ကာ အမဲရောင်ပြောင်းသွားသည်။ ပင်စည်နှင့် သီးတောင့်များပေါ်တွင်လည်း၊ သံချေးရောင် အစက်ပြောက်များ၊ အနက်ရောင် အနာချိုင့်များတွေ့ရသည်။

ရာသီဥတု စိုစွတ်သောအခြေနေတွင် ပင်စည်၊ အသီးဒဏ်ရာပေါ်မှ ပန်းဆီရောင် မှိုစပိုးပါသောအရည်များ ထွက်တတ်သည်။

အေးပြီး စိုစွတ်သောရာသီတွင် မှည့်ပြောက်စွန်းရောဂါ ကျရောက်တတ်သည်ကို့ တွေ့ရသည်။

ကာကွယ်/ကုသရန် မှိုသတ်ဆေး

ကော့ပါး မှိုသတ်ဆေးများ၊ သိုင်အိုဖီနိတ်မီသိုင်း၊ ပရိုပီကိုနာဇိုး

၂။ သံချေးရောဂါ(Rust )

ပဲရွက်၏ အောက်မျက်နှာပြင်တွင် သံချေးရောင်အစက်ပြောက်များ တွေ့ရသည်။ ပင်စည်နှင့်အသီးတောင့်များသို့လည်း ကူးစက်နိုင်ပါသည်။

ရာသီဥတုစိုစွတ်နေချိန်တွင် ပဲပင်များတွင်လည်းကောင်း မြေကြီးပေါ်ရှိ အပင်ကြွင်းကျန်များတွင်လည်းကောင်း teolia sporeများအဖြစ် အသက်ရှင်သန်နိုင်သည်။ ထိုမှတဆင့် လေထဲသို့ urediosporeအဖြစ် တနေရာမှ တနေရာသို့ ပျံ့နှံ့ကူးစက်စေပါသည်။

နေ့အပူချိန်၂၅-၃၀ဒီဂရီ စင်တီဂရိတ်အတွင်း ပတ်ဝန်းကျင်လေထု စိုစွတ်ပါက ပဲသံချေးရောဂါ ကူးစက်လွယ်စေပါသည်။

ကာကွယ်/ကုသဆေး

သိုင်အိုဖိနိတ်မီသိုင်း၊ ဟက်ဇာကိုနာဇိုးလ်၊ အဇိုဇီစထရိုဘင်

၃။ ဖားဥမှိုရောဂါ(Powdery mildew)

ပဲရွက်အပေါ်မျက်နှာပြင်တွင် အဖြူရောင်၊ မီးခိုးရောင် ပေါင်ဒါမှုန့်ဖြူးထားသကဲ့သို့ အမှုန်များ ဖုံးအုပ်ထားသည်ကိုတွေ့ရသည်။

ပဲပင်စိပ်စိပ်စိုက်ခြင်း၊ အပင်အုံထူခြင်း၊ မြေကြီးစိုစွတ်ခြင်း၊ ညအချိန်အရွက်များစွတ်စိုနေခြင်းသည် ဖားဥမှိုရောဂါကျရောက်လွယ်စေပါသည်။

ရောဂါပြင်းထန်လာပါက အရွက်နုများကောက်ကွေးခြင်း ၊အရွက်ဝါပြီး ကြွေကျခြင်း၊ ပဲသီးတောင့်များ သေးကာ ပုံပျက်ခြင်းများ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

ကာကွယ်/ကုသဆေး

မန်ကိုဇက်၊ ဆာလဖာ ၈၀ ဒဗလူဒီဂျီ၊ ပရိုပီကိုနာဇိုးလ်၊ ပိုင်ရာကလိုစထရိုဘင်

၄။ ဘက်တီးရီးယားရွက်‌ပြောက်ရောဂါ (Bacterial leaf spot)

ပဲပုဇွန်အပါအဝင် ပဲမျိုးနွယ်အားလုံးနီးပါးတွင် ကျရောက်တတ်သော ဘက်တီးရီးယားရွက်ပြောက်ရောဂါ ၂ မျိုးရှိပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ -

Bacterial leaf blight (Xanthomonas campestris PV phaseoli) နှင့် Bacterial halo blight (Pseudomonas syringae pathovar phaseolicola)

ရောဂါ၂မျိုးလုံးသည် အရွက်၊ ပင်စည်၊ အသီးများတွင် ကျရောက်နိုင်ပါသည်။ မိုးသည်းထန်စွာရွာပြီး ရုတ်တရက်နေပူခြင်း၊ သို့မဟုတ် နေပူပြီး ရုတ်တရက်မိုးရွာခြင်းသည် ဘက်တီးရီးယားရောဂါကို ကျရောက်စေပါသည်။

Bacterial halo blight သည် အပူချိန်နိမ့်ပြီး အေးသော ဆောင်းရာသီမျိုးတွင် ပိုမိုကျရောက်သည်။ အရွက်ပေါ်တွင် အညိုစက် သို့မဟုတ် စိမ်းဝါဖျော့ရောင်ရှိသော ပွေးကွက်ကဲ့‌သို့ အဝိုင်းပုံအကွက်များတွေ့ရသည်။ ရောဂါပြင်းထန်ပါက တရွက်လုံးဝါပြီး အပင်သေသည်အထိဖြစ်နိုင်ပါသည်။

Common bacterial leaf blight သည် ပူနွေးသောရာသီဥတု ဆောင်းနှောင်းကာလတွင် ဖြစ်တတ်သည်။

အရွက်ပေါ်တွင် haloအကွက်မတွေ့ရဘဲ အညိုရောင်၊ အမဲရောင်အကွက်များ ပုံစံမမှန်သော အမဲစက်များ တွေ့ရတတ်သည်။

ရောဂါပြင်းထန်လာပါက အရွက်များခြောက်စေပါသည်။

ဘက်တီးရီးယားများသည် အပင်တစ်သျှူးအတွင်း တိုက်ရိုက်မဝင်ရောက်နိုင်ပါ။ စတိုမာတာများ၊ ရောဂါဒဏ်ရာများ၊ ပိုးကိုက်ရာများနှင့် နေလောင်ဒဏ်ရာများမှတဆင့် ကူးစက်တတ်ပါသည်။

ကာကွယ်/ကုသဆေး

ကော့ပါး အုပ်စုများ၊ ဘစ်စမာသိုင်ယာဇိုး၊ အောက်ဇိုလင်းနစ် အက်ဆစ်၊ ဖို့စတိုင်း AL

၅။ ပဲမိုဇိတ်ဗိုင်းရပ်(Bean mosaic virus)

ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခံရသော ပဲရွက်များတွင် ပုံမှန်မဟုတ်သော အရောင်အသွေး၊ ပုံသဏ္ဌာန် တွေ့မြင်နိုင်ပါသည်။ အဝါရောင်မိုဇိတ်နှင့်မတူသော ရောင်မညီ ကွက်ကြား ပုံစံတွေ့ရပါသည်။

အာဟာရမညီမျှခြင်း၊ ပေါင်းသတ်ဆေးထိထားသောဒဏ်ရာများ၊ အခြားဗိုင်းရပ်ရောဂါများကြောင့်လည်း ရောဂါဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။

Bean mosaic virus ရောဂါသည် လှေး thrips များမှတဆင့် တစ်ပင်မှတစ်ပင် ကူးစက်စေနိုင်ပါသည်။

ကာကွယ်ဆေး

အဆီတာမီပရစ်၊ ကလိုဖန်နပိုင်ယာ၊ ဖစ်ပရိုနေး၊ စပီနိုဆက်

၆။ ကြပ်ခိုးမှိုရောဂါ (Macrophomina phaseolina)

အပူချိန်မြင့်မားပြီး အစိုဓာတ်ခမ်းခြောက်သော ရာသီဥတုအခြေနေမျိုးတွင် ရောဂါကျရောက်တတ်သည်။ အပင်စဉ်တွင် ပင်စည်ပုပ်ခြင်း၊ အမြစ်ပုပ်ခြင်း ဖြစ်တတ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် အရွက်စစ်ထွက်ချိန် မြေကြီးနှင့်ထိစပ်ရာ ပင်စည်နေရာတွင် နီညိုရောင်ဒဏ်ရာ အစက်အပြောက်ဖြစ်ကာ အပင်ညှိုးသေသည်အထိဖြစ်နိုင်ပါသည်။

အပွင့်အသီးဝင်ချိန်တွင် ရေငတ်လက္ခဏာမျိုး အပင်ညှိုးကာ အရွက်ဝါပြီး အပင်သေစေနိုင်ပါသည်။

ပင်စည်၊ အသီးများပေါ်တွင်လည်း အမဲရောင်အနက်စက်များတွေ့ရတတ်သည်။

ကာကွယ်/ကုသဆေး

မြေဆောင်ရောဂါဖြစ်သဖြင့် မျိုးစေ့လူးဆေး အသုံးပြုခြင်းသည်သာ အထိ‌ရောက်ဆုံးကာကွယ်နည်းဖြစ်ပါသည်။

သီရန်၊ ကာဘောက်ဇင်၊ မက်တလက်ဇီး လူးနယ်စိုက်သင့်ပါသည်။

မှိုသတ်ဆေးအနေဖြင့် အဇိုဇီစထရိုဘင်၊ ဖို့စတိုင်းအလူမီနီယံ၊ သိုင်အိုဖနိတ်မီသိုင်းတို့ကို အသုံးပြုပါ။

ဆောင်းပါးရှင်ဆရာမှ အစိမ်းရောင်လမ်းဆော့ဝဲသို့ ပေးပို့ထားသော အစိမ်းရောင်လမ်း၏ မူပိုင်ဆောင်းပါးဖြစ်သဖြင့် ဆောင်းပါးများ၊ သတင်းများ ကူးယူဖော်ပြလိုပါက “အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်ဟု” ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...