ကြက်သွန်ဖြူ လည် ဘာ​ကြောင့် လိမ်ရသလဲ?

​ကြက်သွန်နီ လည်လိမ်​ရောဂါအ​ကြောင်း သိပြီး​​သားဖြစ်​ပေမယ့်ကြက်သွန်ဖြူအရွက် ကွင်းထိုးလည်လိမ်ရခြင်းအ​ကြောင်း သိသူနည်းကြပါလိမ့်မယ်။

ဘာ​ကြောင့်လဲဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကြက်သွန်နီကိုနေရာအနှံ့စိုက်ကြတာရယ် ​ရောဂါဖြစ်တာ များလာတာကြောင့်ရယ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အဓိက အ​ကြောင်းရင်းက​တော့ ကြက်သွန်ဖြူ စိုက်ဧက အလွန်နည်းတာ​ကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။

ကြက်သွန်ဖြူလည်လိမ်ရခြင်း အ​ကြောင်းရင်းတွေကတော့ 

• ဇင့်ချို့တဲ့ခြင်း
• ရွက်ထွင်း/လှေးကျ​ရောက်ခြင်း
• ရောဂါ(မှို/ဘက်တီးရီးယား/ဗိုင်းရပ်/နီမတုတ်) ကျ​ရောက်ခြင်း
• မိုးရွာသွန်းမှုများခြင်း/ရာသီဥတုနဲ့ အပင်ဇီဝကမ္မ​ဖောက်ပြန်ခြင်းစတဲ့ အ​ကြောင်းရင်းများစွာထဲက၊ ​တောင်သူများ သတိမထားမိ​သေးတဲ့ အ​ကြောင်းအရာတခုကို ကောက်နုတ်​ဖော်ပြချင်ပါတယ်။

ကြက်သွန်ဖြူ မွှား(Garlic mite) Aceria tulipae (Keifer)(Acari: Eriophyoidea) Aceria tulipae ကို tulip လို့ အလွယ်​ခေါ်ကြပါတယ်။ ကြက်သွန်ဖြူ​ရော ကြက်သွန်နီမှာပါ ကျ​ရောက်ဖျက်ဆီးနိုင်ပါတယ်။

မွှားရဲ့ဘဝဖြစ်စဉ်နဲ့အရွယ်အစား

အခြား​သော မွှားပင့်ကူနီ(broad mite) မွှားဖြူများနဲ့မတူဘဲ အလွန်​သေးငယ်ပြီး အဖြူ​အကြည်ရောင် မုံလာဥဖြူသဏ္ဌာန်ရှိလို့(Carrot mite)​လည်း ​ခေါ်ကြပါတယ်။

​ခြေ​ထောက် ၄​ ချောင်းပါရှိပြီး ဦး​ခေါင်းအနီးမှာ စုပြုံ​ပေါက်တာ​တွေ့ရပါတယ်။ မိုက်ခရိုစကုပ်နဲ့ ကြည့်မှာမြင်နိုင်တဲ့အရွယ်ဖြစ်ပါတယ်။ အ​ကောင်ကြီးမှာ အရှည် ၂၀၀-၂၅၀ မိုက်ခရွန်နဲ့ အကျယ် ၃၂-၅၅ မိုက်ခရွန်ခန့်သာရှိပါတယ်။

စား​သောက်ဖျက်ဆီးပုံ

ကြက်သွန်နီ ဥထိပ် အမြစ်​အောက်​တွေမှာ ​နေထိုင်စား​သောက်ပြီး သူ့​ကြောင့်ထိပ်ပုပ်​ရောဂါ၊ ဘက်တီးရီးယား၊ ဖျူ​ဆေရိယန်ရောဂါ​တွေကို ဖြစ်​စေတတ်ပါတယ်။ ကြက်သွန်ဖြူမှာ ကြက်သွန်ဥမွှာလေး​တွေရဲ့ အခွံကြားထဲမှာ ရှိ​နေတတ်ပါတယ်။

သို​လှောင်စဉ်နဲ့ လူ​တွေ စား​သောက်စဉ်မှာ ကြက်သွန်ဖြူဥမှာ အညို​ပြောက်​လေး​တွေ ​တွေ့ရတတ်ပါတယ်။

စိုက်ခင်းထဲမှာ​တော့ အရွက်​ကြောတ​လျေှာက်နဲ့ အရွက်အကြား​တွေထဲမှာ ​နေထိုင်စား​သောက်ဖျက်ဆီးပါတယ်။

များ​သောအားဖြင့် စိုက်ပြီး ၂၀-၃၀ရက်သား အရွက်၃-၄ ရွက်အရွယ်မှာ စတင်​တွေ့ရတတ်ပါတယ်။

​ဖေ​ဖော်ဝါရီနဲ့ မတ်လအတွင်း မွှားကျ​ရောက်မှု အပြင်းထန်ဆုံးကာလို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ စိုက်ပျိုး​ရေးတက္ကသိုလ်၊ ဇီဝ​ဗေဒဌာန၏ သု​တေသန ​ဆောင်းပါးမှာဖော်ပြထားပါတယ်။

အပင်ပြလက္ခဏာ

ကြက်သွန်အရွက်​တွေရဲ့ တတိယ​မြောက်အရွက်မှာ အ​ပေါ်​ထောင်မတက်နိုင်​တော့ဘဲ စက်ဝိုင်းပုံအောက်ပြန်လိမ်ပြီး အခြားအရွက်နဲ့ ကွင်းထိုးလိမ်​နေပါတယ်။ ဝက်မြီးပုံ အရွက်လို့လည်း ​ခေါ်ကြပါတယ်။ အနီးစပ်ဆုံး မြင်လွယ်​အောင်​ပြောရရင် ကွင်းထိုးဂမုန်းရွက် လိမ်သလိုပါပဲ။ အချိန်မီမနှိမ်နင်းနိုင်ရင် Allesivirus ကြက်သွန်ဖြူ ဗိုင်းရပ်​ရောဂါဖြစ်​စေပြီး၊ အထွက်နှုန်း ၃၂%  အထိ ဆုံးရှုံးနိုင်ပါတယ်။

ဖြစ်တတ်​သော ရာသီဥတု

ဆောင်းကြက်သွန်ဖြူစိုက်ခင်း​များ၊ ​တပို့တွဲ၊​ တ​ပေါင်းလ  ​နေ့ပူ/ညချမ်း အချိန်အခါမျိုး၊ ၁၅°-၃၅°ဆဲစိယပ်ထိ အပူချိန်မြင့်တဲ့အချိန်မျိုးများနဲ့ နောက်ကျစိုက်ခင်းများတွင် ကျ​ရောက်နိုင်ပါတယ်။

အရွက်အ​ရောင် စိမ်းရာမှ ဝါလာခြင်း၊ အရွက်အဖျားတွန့်လိမ်လာခြင်း၊ အရွက်အချို့ ကွင်းထိုးလိမ်ခြင်းမျိုး ဖြစ်ချိန်တွင် အား​ဆေးဖျန်းမိရင် ပိုးဆိုးရွားလာတတ်ပါတယ်။

​မြေသြဇာ​ကျွေး၊ ပိုး​ဆေး/မှို​ဆေးဖျန်းလို့ လည်း မထူးခြားဘူးဆိုရင် အဲဒီ ကြက်သွန်ဖြူခင်း မွှားကျ​ရောက်​နေပါပြီ.

ဘယ်လိုကာကွယ်နှိမ်နင်းရမလဲ

• မြေကွက်တကွက်တည်းမှာ ကြက်သွန်နီ/ကြက်သွန်ဖြူသီးနှံကို နှစ်စဉ်ဆက်တိုက် စိုက်ခြင်းရှောင်ပါ။
• ကြက်သွန်ဖြူ မျိုးဥမွှာ​လေးများကို မစိုက်မီ ​ရေ​နွေး(၅၀°ဆဲစိယပ်)မှာ ၁မိနစ်ခန့် စိမ်စိုက်ပါ။
• အပင်ထူထူ စိုက်ခြင်း ​ရှောင်ပါ။
• ဆာလဖာ၈၀%WDG+ ပရိုဖီနို​ဖော့၊ ပိုင်ရီဒါဘင်၊ ဒိုင်ကို​ဖော၊ ပရိုပါဂိုက်ကို အညွှန်းပါအတိုင်းဖျန်းပါ။

​စေတနာများစွာဖြင့်

ဒို့ဦး​လေး

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်