ကြက်သွန်ဖြူ လည် ဘာ​ကြောင့် လိမ်ရသလဲ?

ကြက်သွန်နီ လည်လိမ်ရောဂါအကြောင်း သိပြီးသားဖြစ်ပေမယ့်ကြက်သွန်ဖြူအရွက် ကွင်းထိုးလည်လိမ်ရခြင်းအကြောင်း သိသူနည်းကြပါလိမ့်မယ်။

ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကြက်သွန်နီကိုနေရာအနှံ့စိုက်ကြတာရယ် ရောဂါဖြစ်တာ များလာတာကြောင့်ရယ်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အဓိက အကြောင်းရင်းကတော့ ကြက်သွန်ဖြူ စိုက်ဧက အလွန်နည်းတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။

ကြက်သွန်ဖြူလည်လိမ်ရခြင်း အကြောင်းရင်းတွေကတော့

ဇင့်ချို့တဲ့ခြင်း
ရွက်ထွင်း/လှေးကျရောက်ခြင်း
ရောဂါ(မှို/ဘက်တီးရီးယား/ဗိုင်းရပ်/နီမတုတ်) ကျရောက်ခြင်း
မိုးရွာသွန်းမှုများခြင်း/ရာသီဥတုနဲ့ အပင်ဇီဝကမ္မဖောက်ပြန်ခြင်းစတဲ့ အကြောင်းရင်းများစွာထဲက၊ တောင်သူများ သတိမထားမိသေးတဲ့ အကြောင်းအရာတခုကို ကောက်နုတ်ဖော်ပြချင်ပါတယ်။

ကြက်သွန်ဖြူ မွှား(Garlic mite) Aceria tulipae (Keifer)(Acari: Eriophyoidea) Aceria tulipae ကို tulip လို့ အလွယ်ခေါ်ကြပါတယ်။ ကြက်သွန်ဖြူရော ကြက်သွန်နီမှာပါ ကျရောက်ဖျက်ဆီးနိုင်ပါတယ်။

မွှားရဲ့ဘဝဖြစ်စဉ်နဲ့အရွယ်အစား

အခြားသော မွှားပင့်ကူနီ(broad mite) မွှားဖြူများနဲ့မတူဘဲ အလွန်သေးငယ်ပြီး အဖြူအကြည်ရောင် မုံလာဥဖြူသဏ္ဌာန်ရှိလို့(Carrot mite)လည်း ခေါ်ကြပါတယ်။

ခြေထောက် ၄ ချောင်းပါရှိပြီး ဦးခေါင်းအနီးမှာ စုပြုံပေါက်တာတွေ့ရပါတယ်။ မိုက်ခရိုစကုပ်နဲ့ ကြည့်မှာမြင်နိုင်တဲ့အရွယ်ဖြစ်ပါတယ်။ အကောင်ကြီးမှာ အရှည် ၂၀၀-၂၅၀ မိုက်ခရွန်နဲ့ အကျယ် ၃၂-၅၅ မိုက်ခရွန်ခန့်သာရှိပါတယ်။

စားသောက်ဖျက်ဆီးပုံ

ကြက်သွန်နီ ဥထိပ် အမြစ်အောက်တွေမှာ နေထိုင်စားသောက်ပြီး သူ့ကြောင့်ထိပ်ပုပ်ရောဂါ၊ ဘက်တီးရီးယား၊ ဖျူဆေရိယန်ရောဂါတွေကို ဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။ ကြက်သွန်ဖြူမှာ ကြက်သွန်ဥမွှာလေးတွေရဲ့ အခွံကြားထဲမှာ ရှိနေတတ်ပါတယ်။

သိုလှောင်စဉ်နဲ့ လူတွေ စားသောက်စဉ်မှာ ကြက်သွန်ဖြူဥမှာ အညိုပြောက်လေးတွေ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။

စိုက်ခင်းထဲမှာတော့ အရွက်ကြောတလျေှာက်နဲ့ အရွက်အကြားတွေထဲမှာ နေထိုင်စားသောက်ဖျက်ဆီးပါတယ်။

များသောအားဖြင့် စိုက်ပြီး ၂၀-၃၀ရက်သား အရွက်၃-၄ ရွက်အရွယ်မှာ စတင်တွေ့ရတတ်ပါတယ်။

ဖေဖော်ဝါရီနဲ့ မတ်လအတွင်း မွှားကျရောက်မှု အပြင်းထန်ဆုံးကာလို့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ စိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်၊ ဇီဝဗေဒဌာန၏ သုတေသန ဆောင်းပါးမှာဖော်ပြထားပါတယ်။

အပင်ပြလက္ခဏာ

ကြက်သွန်အရွက်တွေရဲ့ တတိယမြောက်အရွက်မှာ အပေါ်ထောင်မတက်နိုင်တော့ဘဲ စက်ဝိုင်းပုံအောက်ပြန်လိမ်ပြီး အခြားအရွက်နဲ့ ကွင်းထိုးလိမ်နေပါတယ်။ ဝက်မြီးပုံ အရွက်လို့လည်း ခေါ်ကြပါတယ်။ အနီးစပ်ဆုံး မြင်လွယ်အောင်ပြောရရင် ကွင်းထိုးဂမုန်းရွက် လိမ်သလိုပါပဲ။ အချိန်မီမနှိမ်နင်းနိုင်ရင် Allesivirus ကြက်သွန်ဖြူ ဗိုင်းရပ်ရောဂါဖြစ်စေပြီး၊ အထွက်နှုန်း ၃၂% အထိ ဆုံးရှုံးနိုင်ပါတယ်။

ဖြစ်တတ်သော ရာသီဥတု

ဆောင်းကြက်သွန်ဖြူစိုက်ခင်းများ၊ တပို့တွဲ၊ တပေါင်းလ နေ့ပူ/ညချမ်း အချိန်အခါမျိုး၊ ၁၅°-၃၅°ဆဲစိယပ်ထိ အပူချိန်မြင့်တဲ့အချိန်မျိုးများနဲ့ နောက်ကျစိုက်ခင်းများတွင် ကျရောက်နိုင်ပါတယ်။

အရွက်အရောင် စိမ်းရာမှ ဝါလာခြင်း၊ အရွက်အဖျားတွန့်လိမ်လာခြင်း၊ အရွက်အချို့ ကွင်းထိုးလိမ်ခြင်းမျိုး ဖြစ်ချိန်တွင် အားဆေးဖျန်းမိရင် ပိုးဆိုးရွားလာတတ်ပါတယ်။

မြေသြဇာကျွေး၊ ပိုးဆေး/မှိုဆေးဖျန်းလို့ လည်း မထူးခြားဘူးဆိုရင် အဲဒီ ကြက်သွန်ဖြူခင်း မွှားကျရောက်နေပါပြီ.

ဘယ်လိုကာကွယ်နှိမ်နင်းရမလဲ

မြေကွက်တကွက်တည်းမှာ ကြက်သွန်နီ/ကြက်သွန်ဖြူသီးနှံကို နှစ်စဉ်ဆက်တိုက် စိုက်ခြင်းရှောင်ပါ။
ကြက်သွန်ဖြူ မျိုးဥမွှာလေးများကို မစိုက်မီ ရေနွေး(၅၀°ဆဲစိယပ်)မှာ ၁မိနစ်ခန့် စိမ်စိုက်ပါ။
အပင်ထူထူ စိုက်ခြင်း ရှောင်ပါ။
ဆာလဖာ၈၀%WDG+ ပရိုဖီနိုဖော့၊ ပိုင်ရီဒါဘင်၊ ဒိုင်ကိုဖော၊ ပရိုပါဂိုက်ကို အညွှန်းပါအတိုင်းဖျန်းပါ။

စေတနာများစွာဖြင့်

ဒို့ဦးလေး

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...