မြန်မာဆိတ်မျိုးများ
ထိန်စမ်းမျိုး
မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး ပုပ္ပါးနယ်တစ်ဝိုက်၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ချောက်မြို့နယ်၊ နတ်မောက်မြို့နယ်များတွင် မွေးမြူလေ့ရှိသည်။
- အလုံးအရပ် ထွားကျိုင်းသည်။
- ကိုယ်လုံးဖြူ၍ ဦးခေါင်းမည်းသည်။
- နှာခေါင်းပိုင်း အမွေးဖြူတတ်သည်။
- မုတ်ဆိတ်ဖားပြီး နာရွက်ရှည်၍ တွဲလောင်းကျသည်။
- ဦးချိုနောက်ဖက်လန်သည်။
- ပျမ်းမျှကိုယ်အလေးချိန် အထီး - ၅၀ ကီလို (၃၇ ပိဿာ)၊ အမ – ၂၉ ကီလို (၂၀ ပိဿာ)
ဂျိတ်နီမျိုး
မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး တံတားဦး၊ စဉ့်ကိုင်၊ ကျောက်ဆည်နယ်တွင် မွေးမြူလေ့ရှိသည်။
- အရွယ်အစားကြီးမားသည်။
- နီညိုရောင်၊ အုန်းခွံရောင်၊ မန်ကျီးစေ့ရောင် ရှိသည်။
- ကိုယ်အလေးချိန် အထီး ၅၀ ကီလို (၃၇ ပိဿာ)၊ အမ ၄၂ ကီလို(၂၉ ပိဿာ)
ဝေသာလီမျိုး
မကွေးတိုင်း၊ ပခုက္ကူ၊ ရေစကြို၊ ပေါက်၊ မြိုင်တစ်ဝိုက်တွင် မွေးမြူလေ့ရှိသည်။
- အလုံးအထည်သွယ်ပြီး အမွေးရောင်မှာ အညိုရောင်၊ အနက် ဆက်နွယ်သည်။
- ကိုယ်အလေးချိန် အထီး ၃၈ ကီလို (၂၄ ပိဿာ)၊ အမ ၃၁ ကီလို (၁၉ ပိဿာ)
ဆိတ်အကြောင်းသိကောင်းစရာများ
ဆိတ်မွေးမြူလျှင် ကုန်းမြင့်သော ဆိတ်ခြံ (သို့) စင်တင်မွေးရမည်။
- ဆိတ်သည် ရေစိုခြင်းကို ကြောက်၍ ခြေအေးမခံနိုင်သောသတ္တဝါ ဖြစ်သောကြောင့် မိုးရွာလျှင် ခြံသို့ ပြန်ပြေးလေ့ရှိသည်။
- ဆိတ်ကို လွှတ်ကျောင်းမွေးမြူခြင်းဖြင့် ဇီးပင်၊ ခံပင်၊ ဘောစကိုင်း၊ ပါရာမြက်၊ မြေစာမြက်များကိုစား၍ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု ရရှိပါသည်။
- အစာနု၊ ပဲဖတ်၊ ဝါစေ့ဖတ်၊ နှမ်းဖတ်၊ ဆန်ကွဲ၊ ဖွဲနုနှင့် ဖြည့်စွက်စာကျွေးလျှင် ပိုမိုဖြစ်ထွန်းသည်။
အရွယ်ရောက်ခြင်း
- ဆိတ်မ ၇ လ – ၈ လ
- ဆိတ်ထီး (၁၀) လအရွယ်
- ဆိတ် (၁) အုပ်တွင် ဆိတ်သိုးအကြီး (၁) ကောင်နှင့် (၁) နှစ်သား ဆိတ်သိုးအငယ် (၁) ကောင် လိုအပ်သည်။
- ကျန်ဆိတ်ထီးများအား ( ၇ – ၈ ) လတွင် သင်းကွပ်နိုင်သည်။
- ဆိတ်မ (၄၀) ကောင်လျှင် ဆိတ်သိုး (၁) ကောင်ထားပေးရမည်။
- ဆိတ်မသည် (၁) နှစ် (၂) သား ကျနိုင်သည်။
- ဆိတ်မကြီး (၂ – ၃) သားကျပြီးလျှင် အမွှာမွေးရန် (၅၀) ရာခိုင်နှုန်း ရှိသည်။
- ဆိတ်မကြီး (၁) ကောင်သည် အသက် (၆) နှစ်အတွင်း ဆိတ်သားလေး ၁၀ – ၁၅ ကောင်မွေးသည်။
- ဆိတ်ငယ်လေး အသက် (၃) လကျော်မှ စာကျက်သို့ လွှတ်ကျောင်းနိုင်သည်။
- ဆိတ်မွေးမြူရေးသည် ပူပြင်းခြောက်သွေ့သောဒေသများတွင် ပိုမိုဖြစ်ထွန်းသည်။
- ခွာမညီလျှင် ခွာလှီး၍ ပြုပြင်ပေးရန် လိုအပ်သည်။
ဆိတ်မ၏ မြိုင်သံသရာ
- မြိုင်တစ်ခုနှင့် တစ်ခုကြားကာလ (၁၈ – ၂၁) ရက်
- မြိုင်ကြာချိန် (၂၄ – ၃၆) နာရီ
- မျိုးဥလွတ်ချိန် (၂၁ – ၃၆) နာရီ
မြိုင်သဏ္ဍာန် လက္ခဏာများ
(၁) တရစပ်အော်မြည်ခြင်း
(၂) အမတန်ဆာ ရောင်ခြင်း
(၃) အမတန်ဆာမှ အရိအရွဲကျခြင်း
(၄) အခြားဆိတ်ကို ခွတတ်၍ အခြားဆိတ်ခွလျှင် ငြိမ်နေခြင်း
(၅) အစားစားလိုစိတ်မရှိခြင်း
(၆) နို့ပေးသောဆိတ် နို့လျော့ပေးခြင်း
မျိုးဆိတ်သိုးရွေးချယ်ခြင်း
- ကိုယ်ခန္ဓာထွားကျိုင်းရမည်။
- ရင်ဘက်ကျယ်၍ ဝမ်းဗိုက်ဖွံ့ဖြိုးရမည်။
- ကိုယ်ခန္ဓာဖြောင့်မတ်၍ ခြေချောင်းများ ခိုင်ခန့်သန်စွမ်းရမည်။
- လည်ဂုတ်မွှေးများ ပြောင်လက်ထူထဲရမည်။
- မျိုးပွားအင်္ဂါ ဝှေးစေ့ (၂) လုံးမှာ ညီလာ၍ ကြီးထွားရမည်။ သားလိုက်လိုသောဆန္ဒ ကောင်းရမည်။
- သုတ်ရည်တွင် မူမှန်သုတ်ပိုးများ ရှင်သန်နေရမည်။
မျိုးဆိတ်မရွေးချယ်ခြင်း
- မျိုးဆိတ်မ၏ကိုယ်ခန္ဓာ ထွားကျိုင်းပြီး အချိုးအစားကျရမည်။
- အသားစားဆိတ်မျိုးဖြစ်လျှင် ကိုယ်ခန္ဓာ လေးထောင့်စပ်စပ်ကျပြီး နို့မျိုးဖြစ်လျှင် သပ်ပုံသဏ္ဍာန် အရှေ့ပိုင်းရှူး၍ နောက်ပိုင်းကားရမည်။
- နို့အုံဖွံ့ဖြိုး၍ နို့အုံ မြေကြီးနှင့် တိုက်မနေရ။
- ဆိတ်မသည် အပြုအမူယဉ်ပါးပြီး နို့ပေးကောင်းရမည်။
ဆိတ်မကို သားစပ်ခြင်း
- ဆိတ်မ မြိုင်စတင်ပေါ်ပြီး (၉) နာရီမှ (၂၄) နာရီအတွင်း သားစပ်ရမည်။
သားစပ်နည်းများ
(က) ဆိတ်ကို မျိုးမြှင့်သားစပ်ပေးခြင်း
ဒေသမျိုးနှင့် ဗီဇအရည်အသွေးမြင့်မားသောမျိုးကို သားစပ်ပေးခြင်းဖြစ်သည်။
(ခ) မျိုးစပ်အချင်းချင်း သားစပ်ပေးခြင်း
မတူညီသော မျိုးစပ်အချင်းချင်း သားစပ်လျှင် ထူးခြားသော အရည်အသွေးရရှိမည်။
ဆိတ်မ၏ ပဋိသန္ဓေရက်
(၁၄၀) ရက်မှ (၁၆၀) ရက် ၊ ပျမ်းမျှ (၁၅၀) ရက် ၊ (၅)လ
ဆိတ်သားငယ်လေးများအား ပြုစုစောင့်ရှောက်ပုံ
- မွေးစဆိတ်သားလေးအား နို့ဦးရည်ကို (၃) ရက် အပြည့်အဝ တိုက်ကျွေးရမည်။
- အအေးမမိစေရန် ပြုစုစောင့်ရှောက်ရမည်။
- သန်ကောင်ရောဂါ၊ ဝမ်းလျောရောဂါ စသည့်ရောဂါများမှ ကာကွယ်ရမည်။
ဆိတ်မွေးမြူရေးကို အစာကုန်ကျစာရိတ် အနည်းဆုံးနှင့် မွေးမြူနိုင်သည်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနည်းပါးစွာဖြင့် ပြုလုပ်နိုင်ပြီး အချိန်တိုအတွင်း ကောင်ရေးတိုးပွားနိုင်သဖြင့် ဝင်ငွေရရှိမှု လျင်မြန်ပါသည်။
ဆိတ်နို့သည် အဆီနည်းပြီး ကလေးငယ်များ သက်ကြီးရွယ်အိုများအတွက် အစာကြေလွယ်၍ အာဟာရဖြစ်စေပါသည်။
ဆိတ်မ သားမွေးပြီးလျှင် နောက် (၁) သားစပ်ခြင်းဖြင့် ၁ နှစ်အတွင်း ၂ သားပေါက်နိုင်၍ ဆိတ်မွေးမြူရေး အောင်မြင်မည်ဖြစ်သည်။
ကူးစက်ရောဂါများကာကွယ်ခြင်း
ဆိတ်တွင်ဖြစ်တတ်သော ကူးစက်မြန်ရောဂါများဖြစ်သည့် လည်ချောင်းကွဲရောဂါ၊ ခွာနာလလျှာနာရောဂါ၊ ဝဲရောဂါ၊ ဒေါင့်သန့်ရောဂါများကို ကြိုတင်ကာကွယ်ပါ။
မွေးမြူရေးနှင့်ကုသရေးဦးစီးဌာန