အင်္ဂလိပ်အမည် - Winged pea, Asparagus pea, Goa bean
သိပ္ပံအမည် - Psophocarpus tetragonolobus
ပဲစောင်းလျားသီးဆိုတာ မြန်မာလူမျိုးတွေရဲ့ ထမင်းဝိုင်းမှာ အတို့အမြှုပ်အနေနဲ့ မကြာခဏတွေ့ရလေ့ရှိတဲ့ ဟင်းအသီးအရွက်တစ်မျိုး ဖြစ်ပါတယ်။ ထို့အပြင် ပဲစောင်းလျားသီးကို သုပ်ပြီးတော့စားနိုင်သလို ဟင်းချိုထဲမှာခတ်ပြီးတော့လည်း သောက်သုံးနိုင်ပါတယ်။ ဟင်းချိုထဲမှာခတ်ပြီး ပူပူနွေးနွေးလေး သောက်မယ်ဆိုရင်တော့ အေးတဲ့ရာသီအချိန်မျိုးနဲ့ အံကိုက်ပါပဲ။ ပဲစောင်းလျားသီးဟာ အပူပိုင်းဒေသတွေမှာ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းတဲ့ ပဲမျိုးရင်းဝင် အပင်ဖြစ်ပါတယ်။ နွယ်ပင်အမျိုးအစားဖြစ်ပြီးတော့ ၉ - ၁၃ ပေ ကျော်လောက်အထိ ရှည်လျား ကြီးထွားနိုင်ပါတယ်။ အစေ့တွေက လုံးဝန်းတဲ့ပုံစံရှိကာ ပန်းပွင့်တွေကတော့ အပြာ (သို့မဟုတ်) ပန်းရောင်ရှိပါတယ်။ ပဲစောင်းလျားသီးမှာဆိုရင် ပရိုတင်း၊ အမျှင်ဓာတ်၊ ဗီတာမင်နဲ့ သတ္တုဓာတ်တွေ ကြွယ်ဝစွာ ပါဝင်နေတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ပဲစောင်းလျားသီးပင်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း အားလုံးနီးပါးဟာ အသုံးဝင်ပြီးတော့ အာဟာရဓာတ်များစွာ ပေးစွမ်းနိုင်တဲ့အတွက် ယခုဆောင်းပါးကနေတဆင့် မျှဝေပေးလိုက်ပါတယ်။
ကိုယ်ခံအား ကောင်းစေပြီး ကိုယ်အလေးချိန် လျော့ကျစေနိုင်ခြင်း
ပဲစောင်းလျားသီးမှာ ဗီတာမင်စီနဲ့ ဗီတာမင် အေ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်နေတာကြောင့် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပြီး ကူးစက်ရောဂါတွေနဲ့ ဖျားနာမှုတွေကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဗီတာမင် စီဟာ ရေမှာပျော်ဝင်နိုင်တဲ့ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး သွေးကြောတွေရဲ့ ကျုံ့ခြင်း ဆန့်ခြင်းကို ကူညီပေးနိုင်သလို ကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်မှုကိုလည်း လျော့ချပေးနိုင်ပါတယ်။ ပဲစောင်းလျားသီး ၁၀၀ ဂရမ် စားသုံးတဲ့အခါ ဗီတာမင် စီ ၃၁ ရာခိုင်နှုန်း အထိ ထောက်ပံ့ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထို့အပြင် ပဲစောင်းလျားသီးဟာ ကယ်လ်လိုရီပါဝင်မှုနည်းပြီး အမျှင်ဓာတ်ပါဝင်မှု များတာကြောင့် ကိုယ်အလေးချိန် လျော့ကျစေဖို့အတွက်လည်း ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။
အမြင်အာရုံ ကောင်းမွန်စေခြင်း
ပဲစောင်းလျားသီးရဲ့ နောက်ထပ်ကောင်းကျိုးတစ်ခုက အမြင်အာရုံနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ ပြဿနာတွေကို လျော့နည်းသက်သာစေနိုင်တာ ဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေမှာ သိုင်ယာမင်း (Thiamine) ဓာတ် ချို့တဲ့ တဲ့အခါ အမြင်အာရုံတွေကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေနိုင်ပါတယ်။ ပဲစောင်းလျားသီးမှာ သိုင်ယာမင်း (Thiamine) ဓာတ်တွေ ပါဝင်တာကြောင့် မျက်စိကျန်းမာရေးအတွက် ကောင်းမွန်စေပြီး ရေတိမ်နဲ့ အတွင်းတိမ် ကဲ့သို့ အမြင်အာရုံဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေကို လျော့နည်းသက်သာစေနိုင်ပါတယ်။ ထို့အပြင် သိုင်ယာမင်း (Thiamine) ဓာတ်ဟာ ဦးနှောက်ဆီသို့ အချက်ပြမှုတွေ ပေးပို့ခြင်းကို လုပ်ဆောင်ပေးတဲ့ မျက်လုံးရဲ့ ကြွက်သားများနဲ့ အာရုံကြောများကို ကျန်းမာကောင်းမွန်အောင် ထိန်းသိမ်းပေးနိုင်ပါတယ်။ ပဲစောင်းလျားသီးမှာ ပါဝင်တဲ့ ဖော့စဖောရပ်စ်နဲ့ လပ်တို့စ် (Lactose)၊ ဖရပ်တို့စ် (Fructose) ကဲ့သို့ သကြားဓာတ်တွေဟာ ခန္ဓာကိုယ်မှာရှိတဲ့ စွမ်းအင်ပမာဏကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပြီး မောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ ဂနာမငြိမ်ဖြစ်ခြင်း၊ ကြွက်သားများအားနည်းခြင်း၊ စိတ်ဖိစီးမှုနဲ့ ခန္ဓာကိုယ် ထုံကျင်ကိုက်ခဲခြင်း စတာတွေကိုလည်း လျော့နည်းသက်သာစေနိုင်ပါတယ်။
အစာခြေဖျက်ခြင်းနဲ့ အရိုးကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်စေခြင်း
အထက်မှာ ဖော်ပြခဲ့သလိုပဲ ပဲစောင်းလျားသီးမှာ ပါဝင်တဲ့ အမျှင်ဓာတ်တွေဟာ ကိုယ်အလေးချိန်တက်တာကို လျော့ချပေးနိုင်ရုံသာမက အစာအိမ်ထဲမှာရှိနေတဲ့ ဘက်တီးရီးယားတွေကို တိုးပွားစေပြီး အစာခြေဖျက်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။ ထို့ကြောင့် မကြာခဏစားသုံးပေးခြင်းဖြင့် ဝမ်းချုပ်ခြင်းနဲ့ အစာအိမ်ဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေကို လျော့ပါးစေနိုင်ပါတယ်။ ပဲစောင်းလျားသီးမှာ ပါဝင်တဲ့ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်တွေဟာ အရိုးနဲ့ သွား များကို ကြီးထွားသန်မာစေပြီး ထိခိုက်ဒဏ်ရာတွေ သက်သာဖို့နဲ့ အနာကျက်စေဖို့အတွက် ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် ကြွယ်ဝစွာရရှိခြင်းဟာ အရိုးပွခြင်းကဲ့သို့ ပြဿနာတွေကိုလည်း ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်မှာ အကျိုးပြုခြင်း
ပဲစောင်းလျားသီး အပါအဝင် ပဲအမျိုးမျိုးမှာ ဖောလစ်အက်စစ် (Folic) ဓာတ် ကြွယ်ဝစွာ ပါဝင်တာကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင် မိခင်တွေအတွက် သင့်တော်ပါတယ်။ ဖောလစ်အက်စစ်ဓာတ်ဟာ သန္ဓေသားကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပြီး လွယ်ကူချောမွေ့စွာ မွေးဖွားနိုင်ဖို့အတွက်လည်း ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ပဲစောင်းလျားသီးမှာပါဝင်တဲ့ သံဓာတ်ဟာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေမှာ သွေးဆုံးရှုံးမှု ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျော့ချပေးနိုင်ပြီး မွေးကင်းစကလေးငယ်ရဲ့ ကိုယ်အလေးချိန် လျော့နည်းတာတွေကိုလည်း ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ပဲစောင်းလျားသီးမှာ မဂ္ဂနိစ်ဓာတ် ကြွယ်ဝစွာပါဝင်နေခြင်းဟာ ကလေး မမွေးဖွားခင်နဲ့ မွေးဖွားပြီးနောက်မှာ ဖြစ်တတ်တဲ့ ရောင်ရမ်းခြင်းနဲ့ ညောင်းညာကိုက်ခဲခြင်းတွေကိုလည်း သက်သာစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထို့ကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေအနေနဲ့ ပဲစောင်းလျားသီးကို ဖြည့်စွက်စာအဖြစ် စားသုံးပေးမယ်ဆိုရင် ကောင်းကျိုးတွေ ရရှိနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
သွေးအားနည်းခြင်းနဲ့ ပန်းနာရင်ကြပ် သက်သာစေခြင်း
ပဲစောင်းလျားသီးမှာ မဂ္ဂနီစီယမ်ဓာတ်လည်း အတော်အသင့်ပါဝင်နေတာကြောင့် အဆုတ်ပြွန်နဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ ကြွက်သားတွေကို ပြေလျော့စေနိုင်တဲ့ပြီး အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကို ကောင်းစွာထိန်းညှိပေးနိုင်တာကြောင့် နာတာရှည် ပန်းနာရင်ကြပ်ရောဂါ ခံစားနေရသူများအတွက်လည်း သင့်တော်ပါတယ်။ ပဲစောင်းလျားသီးမှာ ဗီတာမင် ဘီ ပါဝင်နေခြင်းဟာလည်း ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ သွေး ပမာဏနဲ့ အရည်အသွေးကို တိုးတက်ကောင်းမွန်စေပြီး သွေးအားနည်းခြင်းကိုလည်း ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ထို့ကြောင့် ပဲစောင်းလျားသီးကို ဖြည့်စွက်စာအနေနဲ့ ပုံမှန်စားသုံးပေးခြင်းဖြင့် ပန်းနာရင်ကြပ်နဲ့ သွေးအားနည်းခြင်းတို့ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ကို ထည့်ပေးရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။