ဟင်းသီးဟင်းရွက်သည် နေ့စဉ်စားသောက်နေရပြီး ကျန်းမာရေးအတွက် အရေးကြီး လှပါသည်။ ယနေ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ မဂ္ဂဇင်း၊ စာစောင်များတွင် နုပျိုစွာ အသက်ရှည် ကျန်းမာ နေလိုကြ ပါလျှင် လတ်ဆတ်သော ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ သစ်သီးဝလံများကို များများ စားသုံးကြရန်နှင့် ၎င်းတို့ အထဲတွင် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင် ပစ္စည်းများ ပါဝင်သည့် အတွက် ခန္ဓာကိုယ် တစ်ရှူးဆဲလ်၏ နေရာတိုင်းတွင် ဓာတ်တိုးခြင်း ကြောင့် အိုမင်းရင့်ရော် ဖြစ်ပေါ်မှုကို ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွင် ပါဝင်သော အကြို ဗီတာမင် A, B, C, E တို့က ဓာတ်တိုးမှုကို နှောင့်နှေးစေသည့်အတွက် လူသားများကို နုပျိုကျန်းမာစေသည်ဟု ဆိုကြပါသည်။
ဟင်းသီးဟင်းရွက် စားသုံးခြင်းဖြင့် အာဟာရဓာတ်များ တိုးတက် ရရှိစေသည်ကို ဖော်ပြ ရမည် ဆိုလျှင် -
(၁)ဟင်းသီးဟင်းရွက်သည် ဗီတာမင် A ဓာတ်ရရှိစေမည့် အကြောင်းတစ်ခု ဖြစ်သည့် β-Carotene ဘီတာ ကယ်ရိုတင်း မြောက်မြားစွာ ပါဝင်သည်။
ဥပမာ - ဟင်းနုနွယ်၊ မုန်လာဥနီ၊ ငရုတ်ရွက်၊ ဒန့်သလွန်ရွက်၊ မုန်ညင်းရွက်၊ ဘူး၊ ဖရုံ၊ ကြက်ဟင်းခါး အရွက်နုများ၊ ဖရုံသီး။
(၂) ဟင်းသီးဟင်းရွက်သည် ဗီတာမင် B ဓာတ်ရရှိစေမည့် သိုင်ယာမင် (Thiamine)၊ ရိုင်ဗိုဖလေဗင် (Riboflavin)၊ နိုင်ယာစင် (Niacin) မြောက်မြားစွာ ပါဝင်ပါသည်။
ဥပမာ - ဒန့်သလွန်ရွက်၊ ပဲတောင့်ရှည်၊ အာလူး၊ ဗိုလ်စားပဲ၊ ပိန်းရိုးရွက်၊ ပြုတ်ပြီးသား ငရုတ်ရွက်။
(၃) ဟင်းသီးဟင်းရွက်သည် ဗီတာမင် C ဓာတ်ရရှိစေမည့် Ascrobic Acid အက်စ်ကော့ဗစ် အက်ဆစ် မြောက်မြားစွာ ပါဝင်ပါသည်။
ဥပမာ - ပြုတ်ပြီးသား ဒန့်သလွန်ရွက်၊ ဟင်းနုနယ်၊ မုန်ညင်းဖြူ၊ မုန်ညင်းစိမ်း၊ ကိုက်လန်၊ နိုကို၊ ငရုတ်သီး အစိမ်းတောင့်။
(၄) ဟင်းသီးဟင်းရွက်သည် သံဓာတ် မြောက်မြားစွာ ပါဝင်ပါသည်။
ဥပမာ - ပြုတ်ပြီးသား ဟင်းနုနယ်၊ ငရုတ်ရွက်၊ ကိုက်လန်၊ ဒန့်သလွန်ရွက်။
(၅) ကြက်သွန်နီ၊ ရုံးပတီသီး၊ ကညွတ်များမှာ အိုင်အိုဒင်းဓာတ် များစွာ ပါဝင်သည်။
(၆) ပြောင်းဖူး၊ ပဲပင်ပေါက်၊ ကန်စွန်းဥ၊ သခွား၊ သခွားမွှေးတွင် ဗီတာမင် E မြောက်မြားစွာ ပါဝင်ပါသည်။
(၇) ဟင်းနုနယ်၊ ဘရိုကိုလီ၊ ကိုက်လန်တို့တွင် သွေးတိတ်စေရန် အားပေးသော ဗီတာမင် K ပါဝင်ပါသည်။
(၈) အရေးကြီးသည့် အချက်မှာ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွင် အမျှင်ဓာတ် ပေါများစွာ ပါဝင်ခြင်း ဖြစ်သည်။
ဥပမာ - မျှစ်၊ ပဲမြစ်၊ ပဲစင်းငုံ၊ ကန်စွန်းဥရွက်နု၊ ပဲနှောက်၊ ဒန့်သလွန်ရွက်၊ ငရုတ်သီး အစိမ်း။
ဟင်းသီးဟင်းရွက်မှ ရရှိသော အာဟာရဓာတ်များသည် အောက်ဖော်ပြပါ အကျိုးကျေးဇူး များကို ရရှိစေပါသည်။
ဗီတာမင် အေ (A) - ကြီးထွားမှုကို အားပေးသည်၊ ညမမြင်ရသော ကြက်မျက်သင့် ရောဂါကို ကာကွယ်ပေးသည်။
ဗီတာမင် ဘီ (B) - ကာဗိုဟိုက်ဒြိတ်နှင့် ပရိုတင်း တည်ဆောက်ရာတွင် အသုံးချပြီး အင်အားကို ဖြစ်စေပါသည်။ သွေးအားနည်းခြင်းကို ကာကွယ် ပေးသည်။
ဗီတာမင် စီ (C) - ခံတွင်းကောင်းခြင်း၊ အစာကြေခြင်း၊ အာရုံကြော ကောင်းမွန်ခြင်း တို့အပြင် အအေးမိ၊ နှာစေးခြင်းကို ကာကွယ်ပေးသည်။ သံဓာတ် စုပ်ယူ ရရှိမှုကိုလည်း တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးသည်။
ဗီတာမင် အီး (E) - မှတ်ဉာဏ် ချို့ယွင်းမှုကို ဟန့်တားပြီး နုပျို အရွယ်တင်စေသည်။
သံဓာတ် (Iron) - အာဟာရကြောင့်ဖြစ်သော သွေးအားနည်းရောဂါကို ကာကွယ် ပေးသည်။
အိုင်အိုဒင်း (Iodine) - လည်ပင်းကြီး ရောဂါကို ကာကွယ် ပေးသည်။
အမျှင်ဓာတ် (Fibre) - ဝမ်းကို မှန်စေပြီး အစာချေစနစ် ပိုမိုကောင်းစေသည်။ အစာအိမ်၊ အူမကြီး ကင်ဆာ ဖြစ်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးသည်။
ဆေးဝါး ဓာတ်စာ - ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကို ဆေးဝါးဓာတ်စာ အနေဖြင့်လည်း စားသုံး နိုင်သည်။ ဥပမာ-ကြက်သွန်ဖြူကို သွေးတိုးကျစေရန်နှင့် အကိုက်အခဲ ပျောက်ကင်း စေရန် သုံးစွဲနိုင်သည်။
ဟင်းသီးဟင်းရွက်သည် တစ်ဖက်က ကျန်းမာရေးအတွက် စားသုံးရန် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သကဲ့သို့ စီးပွားရေး လုပ်ငန်းသဘောမျိုး အဆင့်မြင့်စွာ တွေးတောပါက -
(၁) ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကို ၎င်းအတိုင်း (သို့) ချက်ပြုတ်ရသည်မှာ လွယ်ကူသည့်အတွက် ထင်း၊ မီးသွေး၊ လောင်စာများလည်း သက်သာစေပါသည်။
(၂) စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကို အဓိက သီးနှံ စပါး၊ ပဲမျိုးစုံ၊ ဆီထွက်သီးနှံတွင် သာမကပဲ ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကိုပါ တိုးချဲ့ စိုက်ပျိုးပါက လုပ်အားတိုးတက် ရရှိလာမည်။
(၃) လယ်သမား၊ ယာသမားများအတွက် အပိုဝင်ငွေ အဖြစ် ဝင်ငွေ တိုးတက် ရရှိ လာစေသည်။
(၄) ဟင်းသီးဟင်းရွက် စိုက်ပျိုးရန် လိုအပ်သော မြေသြဇာ၊ ဆေးဝါး၊ ပစ္စည်း ကိရိယာများ အတွက်လည်း လုပ်ငန်းများ ရရှိလာမည်။
(၅) ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကို တဆင့်ခံ ရောင်းချသူများလည်း အလုပ်အကိုင်များ ရရှိ လာမည်။
မင်းဝင်းထိန် (ဦး) – (၂၀၀၇) အိမ်ခြံဝင်း ဟင်းခင်းပဒေသာ အခြေခံ လက်တွေ့ စိုက်ပျိုးနည်းစနစ်၊ ပထမ အကြိမ်၊ ရန်ကုန် (၁၀၅ စာမျက်နှာ)။
ကောင်းမြတ်