အရသာထူးတဲ့….ကဘီလူး

    ငါးကြီးငါးကောင်းများဖြစ်ကြသော ကသမျှင်၊ ကသပါင်း၊ ကက်ကူရံ စသည့် ‘ကကြီး’ (၁၁) မျိုးငါးများတွင် "ကဘီလူးငါး" သည်လည်း တစ်မျိုးအပါအဝင် ဖြစ်ပေသည်။

     ကဘီလူးငါးမှာ ခေါင်းသေး၍ မျက်လုံးပြူးကာ နှုတ်ခမ်းပါးလွှာသော အကြေးခွံပါ ရေချိုရေငန်စပ် ငါးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ရေစပ်တွင်နေ၍ မြစ်ကိုဆန်တက်သော ငါးမျိုးစိတ်လည်းဖြစ်သည်။

     ကဘီလူးငါးမှာ ငါးဇင်ငါးနှင့်မျိုးနွယ်တူဖြစ်ပြီး ရေပေါ်ကူး၊ ရေပေါ်ရေလွှာနေ (pelagic fish) များဖြစ်ကြပြီး အကြေးခွံမှာ ငွေမှင်ရောင်တောက်ပကြသည်။ ကမ္ဘာအနှံ့အပြားရှိ အပူပိုင်းနှင့် အပူပိုင်းလျော့ပိုင်းဒေသရှိ ကမ်းရိုးတန်းရေပြင်တို့တွင် တွေ့ရှိရပါသည်။

    ကဘီလူးငါး၏ခန္ဓာကိုယ်အရွယ်အစားမှာ ပုံမှန်အားဖြင့် (30-35) cmရှိကြသည်။ အမြင့်ဆုံးအလျှားမှာ (100) cmခန့်ရှိပြီး အလေးချိန်အားဖြင့် (8) kg ထိရှိကြသည်။

    ကဘီလူးကို ရခိုင်လို “ငါးကင်ကျိုင်း (သို့) ငါးကန်သား”ဟု ခေါ်ဆိုကြပါသည်။ အမေရိကန်ငါးလုပ်ငန်းအသင်းအခေါ်အဝေါ်မှာ ”Flathead Mullet”၊ “Striped Mullet “ဟု သိရပြီး အခြားနိုင်ငံအခေါ်အဝေါ်များမှာ” black mullet,bully mullet, commonmullet, grey mullet, sea mullet and mullet ဟူ၍စသဖြင့် ခေါ်ဝေါ်ကြပါသည်။

     မြန်မာလို ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲနေကြသော “ကဘီလူး”မှာ မွန်ဝေါဟာရဖြစ်ပြီး မွန်ဘာသာစကားအရ 'က' ဆိုသည်မှာ “ငါး”ဟု အဓိပါယ်ရပြီး မြန်မာဝေါဟာရ“ဘီလူး”နှင့်ပေါင်းစပ်ကာ “ကဘီလူး” ဟု ခေါ်ဆိုကြကြောင်း မွန်စာပေများတွင် ဖတ်မှတ်ခဲ့ရဖူးပါသည်။ 

     ကဘီလူးငါးမှာ ရေငန်နှုန်းအတက် အကျကို ခံနိုင်ရည်ရှိသောငါးဖြစ်ပြီး အခြားငါးမျိုးစိတ်များကဲ့သို့ ရေအောက်တွင် ကြာရှည်မနေကြဘဲ ရေပြင်ထက်သို့ ခေါင်းဖော်၍ ကူးခတ်သွားလာတတ်ကြသည်။ ပင်လယ်ဒီရေတက်လာချိန်၌ ဒီရေနှင့်အတူ မြစ်တွင်းသို့ အုပ်သင်းဖွဲ့၍ ဝင်ရောက်လာတတ်ကြပြီး ပင်လယ်ပိုင်းတွင် မျိုးပွားသားပေါက်ကြသည်။ ပင်လယ်မှာပေါက်ဖွားကြပြီး မြစ်တွင်းသို့ အလုံးအရင်းနှင့် ပြန်လည်ဝင်ရောက်လာကြပါသည်။

     ကဘီလူးငါးများမှာ အစုံစား (Omnivorous) များဖြစ်ကြပြီး အကောင်မျှောလှေး (zooplankton)၊ ရေညှိရေမှော် (algae)၊ အခွံမာရေသတ္တဝါငယ်လေး (small crustaceans)၊ ခြင်သားလောင်း (mosquito larvae) စသည်တို့ကို သူတို့၏အစာအဖြစ် စားလေ့ရှိကြသည်။ 

     ကဘီလူးငါးမှာ အသားနူးညံ့ပြီး ဆူဖြိုးသောငါးဖြစ်သဖြင့် အရသာထူးခြားကောင်းမွန်လှပါသည်။ ဒေသခံများမှာ ကဘီလူးငါးကို ဆီပြန်ဟင်း၊ ကြော်စား၊ သောက်ဆမ်း၊ ခရမ်းချဥ်သီး (သို့) မုန်လာဥဖြူဖြင့် ဆီကျန်ရေကျန်အစပ်ဟင်း ချက်စားခြင်းအပြင် ကဘီလူးငါးကို အခြောက်လှန်း၍ ကဘီလူးခြောက်လည်း ပြုလုပ်စားသုံးကြပါသည်။

    ကဘီလူးငါးနှင့်ပတ်သက်၍ အသေးစိတ်အချက်အလက် (Scientific Classification) မှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

Phylum (မျိုးပေါင်းစု) - Chordata

Class (အမျိုးအစား) - Actinopterygii

Order (မျိုးစဥ်) - Mugiliformes

Family (မျိုးရင်း) - Mugilidae

Genus (မျိုးစု) -Mugil

Species(မျိုးစိတ်) -M.cephalus ဟူ၍ဖြစ်ကြပါသည်။ 

ပင်လယ်ပြာ(ငါးဦးစီး)

မာလာမြိုင် ကုမ္ပဏီ ကြော်ငြာ

ပြောင်ခင်းမှာ ပေါင်းရှင်းဖို့ ဘူဒိုဇာ လာပြီ ဒိုး... ပြောင်းခင်း စိုက်နေရင်း ပေါင်းခင်းမဖြစ်သွားရအောင် မအပ်စပ်တဲ့ ပေါင်းတွေအကုန်ဒိုးဖို့ "ဘူဒိုဇာ" လာပြီဗျို့။ ပြောင်းခင်းထဲက ပေါင်းတွေကို အမြစ်ပြတ် သုတ်သင်ပေးမယ့် အစွမ်းထက်ထက် ဆေးတစ်လက် ဆိုရင် ပေါင်းမနိုင်ခင် "ပြောင်း" နိုင်ဖို့ ပြောင်းအထူး ရွေးချယ်ပေါင်းသတ်ဆေး "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ဆိုရင် ဘယ်ပေါင်းတွေ ခံနိုင်ပါ့မလဲ? အဓိကပေါက်တတ်တဲ့ "မြေဇာ၊ မြက်ယား၊ ဆင်ငို၊ လက်သဲခွ၊ ဝမ်းဘဲစာ၊ လေးခွမြက်၊ ဝက်ကျွတ်၊ တောဟင်းနုနွယ်၊ မှိုချဥ်၊ ဟင်းဂလာ၊ ခွေးသေးပန်း၊ ဗောက်ပင်၊ ဗောက်လောက်ညို၊ ဆေးပုလဲ၊ ပရန္နဝါ၊ မြက်မုန်ညင်း" တို့ကို အမြစ်ပြတ် အထူးနှိမ်နင်းဖို့ "ဘူဒိုဇာ" ရှိရင် စိတ်သာချလိုက် ဦးကြီးတို့ရေ။ ပြောင်းဖူးပင် တစ်လသားမပြည့်မီ ပေါင်းအရွက် (၂-၄) ရွက် ထွက်ချိန်မှာ အချိန်မှန်မှန်နဲ့ မြန်မြန် သုံးထားဖို့ပဲ တိုက်တွန်းလိုက်ချင်တယ်ဗျ။ လက်မနှေးဘဲ အခုပဲ ပြောင်းခင်းထဲကပေါင်းတွေ "ဘူဒိုဇာ" နဲ့ ရှင်းလိုက်ရအောင်။

Read more

Facebook page သို့သွားရန်