မျိုးစေ့ထုတ်လုပ်သူများ သိရှိလိုက်နာရမည့်အချက်များ

၁။ မျိုးရွေးချယ်ခြင်း

- ဒေသရေမြေရာသီဥတုနှင့် ကိုက်ညီသော၊ စျေးကွက်ရှိသောမျိုးများကို ရွေးချယ်ပါ။

- အထွက်နှုန်းကောင်း၍ ဆန်အရည်အသွေးမြင့်မားသော မျိုးများကို ဦးစားပေးရွေးချယ်ပါ။

- မိုးရာသီတွင် အောက်မြန်မာပြည်၌ သက်လတ်အထွက်ကောင်း စပါးမျိုးများဖြစ်သော မနောသုခ၊ ကျော်ဇေယျ၊ မှော်ဘီ ၂၊ ရွှေဝါထွန်း၊ ဧရာမင်း၊ ဆင်းသွယ်လတ် နှင့် ဆန်အရည်အသွေးကောင်းမျိုးများဖြစ်သော ပေါ်ဆန်းမွေး၊ လုံးသွယ်မွှေး၊ အင်းမရဲဘော်၊ ဇီယာ (နှံကားမီးကောက်) စသည့်မျိုးများကို ရွေးပါ။

- နွေရာသီတွင် ဒေသ ရေမြေရာသီဥတုနှင့်ကိုက်ညီသော သက်လျင်အထွက်ကောင်းမျိုးများဖြစ်သည့် ရတနာအောင်၊ ရွှေသွယ်ရင်၊ သီးထပ်ရင်၊ IR-747 နှင့် သတ်လက်စပါးမျိုးများဖြစ်သော မနောသုခ၊ ရေဆင်းလုံးသွယ် စသည့်မျိုးများကို ရွေးပါ။

၂။ မျိုးစေ့ရယူစုဆောင်းခြင်း

- မျိုးစေ့ဌာနခွဲမှ ထုတ်လုပ်သည့် မျိုးသန့်မျိုးပွားမျိုးစေ့များကို စိုက်ပျိုးချိန်ရာသီမီ ရရှိရေးအတွက် ဒေသဆိုင်ရာ မြို့နယ်စိုက်ပျိုးရေးရုံးသို့ ဆက်သွယ်ပါ။

- စိုက်ခင်းတစ်ဧကလျှင် မျိုးစေ့ (၁-၁.၅) တင်းနှုန်းဖြင့် မိမိစိုက်ပျိုးလိုသည့် ဧကအတွက် လိုအပ်ချက် မျိုးစပါးတင်းအရည်အတွက်ကို ကြိုတင်စုဆောင်းပါ။

- လက်ခံရရှိသည့် မျိုးစေ့အိတ် အတွင်းနှင့်အပြင်တွင် မျိုးစေ့ထောက်ခံချက် လေဘယ်ကဒ်ပြားများ ပါ-မပါ စစ်ဆေးပါ။

- မျိုးသန့်မျိုးပွားမျိုးစေ့အတွက် သတ်မှတ်ချက် စံချိန်စံညွှန်းများမှာ -

(က) မျိုးသန့်စင်မှုရာခိုင်နှုန်း(အနည်းဆုံး) - ၉၈%

(ခ) အပင်ပေါက်ရာခိုင်နှုန်း (အနည်းဆုံး) - ၈၅ %

(ဂ) အစိုဓါတ်ရာခိုင်းနှုန်း (အနည်းဆုံး) - ၁၃ %

- ပျိုးမထောင်မီကာလအတွင်း မျိုးစေ့အိတ်များကို လေဝင်လေထွက်ကောင်းပြီး ရေမိုးလုံခြုံသော၊ ကြွက်ဖျက်ဆီးမှုကင်းလွတ်သော နေရာတွင် စနစ်တကျသိုလှောင် ထားပါ။

- ပျိုးမထောင်မီ မျိုးစပါးကို စနစ်တကျ စကောနှင့်ဝိုင်းပြီး ပြာတီးထားပါ။

၃။ မြေနေရာရွေးချယ်ခြင်း

- ရေထိန်းနိုင်စွမ်းကောင်းသော နုံးစနယ်မြေ အမျိုးအစားကိုရွေးပါ။

- မြေအနိမ့်အမြင့် ညီညာပြီး၊ ရေသွင်းရေထုတ် လွယ်ကူသည့်မြေကို ရွေးပါ။

- လမ်းပန်းဆက်သွယ်မှု လွယ်ကူသည့်နေရာကိုရွေးပါ။

- မြေဆီသြဇာထက်သန်၍ အရိပ်လွတ်၊ အလင်းရောင်ကောင်းစွာရ နေရာ မြေကွက်ကိုရွေးပါ။

- အထူးသဖြင့်မြေညီညာရမည်။ ရေနေရေထိုင်ကောင်းရမည်။ မြေဆီလွှာအဆင့်အတန်း ညီရမည်။

- မြေဆီလွှာအဆင့်အတန်း မညီညာပါက သီးနှံပင်ဖြစ်ထွန်းမှု မညီညာခြင်း၊ ပန်းပွင့်ချိန်၊ ရင့်မှည့်ချိန်မညီညာခြင်း ဖြစ်ပေါ်ပြီး မျိုးကွဲပယ်ရာတွင် အခက်အခဲဖြစ်နိုင်ပါသည်။

- ယခင်နှစ် (သို့) ယခင်ရာသီတွင် စပါးမျိုးတူ၊ မျိုးစေ့အဆင့် (Seed Class) တူညီခဲ့သောမြေကွက်ကို ဦးစားပေးရွေးပါ။

- ယခင်နှစ်တွင် စပါးမျိုးမတူ (မျိုးကွဲ) သို့မဟုတ် မျိုးတူမျိုးစေ့အဆင့်နိမ့်သည့်မျိုး စိုက်ခဲ့ပါက ကြားရာသီတွင် အခြားသီးနှံတစ်မျိုး (ဥပမာ-ပဲမျိုးစုံ၊ နှမ်း) စိုက်ခဲ့သည့် မြေကွက်ကိုရွေးပါ။

- အပိုဒ် (၄-၅) ပါ မြေကွက်အမျိုးအစားများ မရနိုင်ပါက မျိုးစေ့အကြွင်းအကျန်များ ကင်းစင်ရန် ရိုးပြတ်များမီးရှို့ခြင်း၊ ကောက်လေများပျက်စီးစေရန် အကြိမ်ကြိမ် ထယ်ထိုး၊ ထွန်မွှေ၍ရေသွင်းပြီး သမန်းပုပ်အောင် အချိန်ယူဆောင်ရွက်ပါ။

- သဲဆန်လွန်းသော မြေအမျိုးအစားကို ရှောင်ပါ။

- ရေကြီးနစ်မြုပ်လေ့ရှိသော မိုးခေါင်ပျက်စီးလေ့ရှိသော ဧရိယာအတွင်း တည်ရှိသည့် မြေကွက်ကိုရှောင်ပါ။

- ပိုးမွှားရောဂါထူပြောစွာ ကျရောက်လေ့ရှိပြီး ယခင်ရာသီတွင် ပိုးမွှားရောဂါ ပြင်းထန်စွာ ကျရောက်ခဲ့သည့် မြေကွက်ကိုရှောင်ပါ။

- လက်မခံနိုင်သည့်ပေါင်း (နှိမ်နှင်းရန်ခက်၊ အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသော ပေါင်းထူစွာ ပေါက်လေ့ရှိသော) မြေကွက်ကိုရှောင်ပါ။

- စိုက်ခင်းအတွက် ရွေးရာတွင် မျိုးရောမှုကာကွယ်နိုင်ရန် အခြားမျိုးစိုက်ခင်းနှင့် အနည်းဆုံး (၁၀) ပေ အကွာအဝေးထား၍ စိုက်ပျိုးပါ။

၄။ မျိုးသန့်မျိုးစေ့ ထုတ်လုပ်ရာတွင် သတိပြုရန်အချက်များ

- မျိုးစေ့အဆင့်အလိုက် မျိုးစေ့ရယူမှု ( Seed Flow) မှန်ကန်စွာ ရွေးချယ်ရန်၊

- စိုက်နည်းစနစ်များ မှန်ကန်စွာစိုက်ပျိုးရန်၊

- မျိုးစေ့သန့်စင်ရေးဆောင်ရွက်မှု အဆင့်တိုင်းတွင် သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်ရန်၊

- ထွက်ရှိလာသည့်မျိုးစေ့ကို အရည်အသွေးစစ်ဆေးပြီး သတ်မှတ်စံချိန်စံညွှန်းပြည့်မီမှသာ မျိုးအဖြစ်သုံးစွဲရန်၊

မျိုးစေ့ရယူမှု (Seed Source) မှန်ကန်သော်လည်း သတ်မှတ်ချက်များအတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်နိုင်မှု မရှိပါက မိဘမျိုးစေ့ (BS) ပင် စိုက်စေကာမူ သီးနှံစေ့ (Grain) သာ ရမည်ကို သတိပြုရန်လိုအပ်ပါသည်။

မျိုးစေ့ဌာနခွဲ၊ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...