သရက်သီး သီးထိုးယင် ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း (Mango Fruit Fly)

သီးထိုးယင်သည် စွတ်စိုသောရာသီဥတုတွင် ပိုမိုကျရောက်တတ်သည်။ အထက်မြန်မာပြည် အပူပိုင်းဒေသများထက် အောက်မြန်မာပြည်မိုးများသောဒေသများတွင် ပို၍ ကျရောက်တတ်သည်။ ၎င်းအပြင် သီးထိုးယင် ကျရောက်မှု အတိုင်းအတာမှာ သရက်မျိုးနှင့် သီးထွက်သည့် ကာလအပေါ် မူတည်ပါသည်။ ဥပမာ- မချစ်စု၊ ခေါင်ချိုး သရက်သီးများတွင် သီးထိုးယင် ကျရောက်ဖျက်စီးမှု များလေ့ရှိပါသည်။ သီးထွက်စောသော သရက်သီးများ နှင့်နောက်ကျပေါ်သော သရက်သီးများတွင် သီးထိုးယင် ကျရောက် ဖျက်ဆီးမှု နည်းလေ့ရှိပါသည်။

သရက်ပင်တွင် နောက်ဆုံးအဆင့် ကျန်ရစ်သော သရက်သီးများသည် သီးထိုးယင်၏ ဖျက်စီးမှုကြောင့် အကြီးအကျယ် ဆုံးရှုံးမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရတတ်သည်။ သီးထိုးယင်သည် မျိုးစိတ်အလိုက် အရောင် အမျိူးမျိုး ကွဲပြားသည်။ ပုံပန်းသဏ္ဍာန်သည် ယင်ကောင်နှင့် ဆင်တူသည်။ သီးထိုးယင် အမ တစ်ကောင်သည် တစ်ကြိမ်ဥလျှင် ၁၅၀-၄၀၀အထိ အုနိုင်သည်။ ယင်ကောင်မသည် ဥများကို ဝမ်းဗိုက် အတွင်းရှိ ပြွန်ပုံသဏ္ဍာန် ဥအုတံဖြင့် ကြီးထွားဆဲ သရက်သီး အတွင်းသို့ ထိုးဖောက်၍ အုချခဲ့သည်။ ဥအရောင်မှာ အဝါရောင်ရှိ၍ အနက်စက် ကလေးများ ပါရှိသည်။ ဥများသည် တစ်ပတ်အတွင်း အကောင်ငယ် ကလေးများ ပေါက်လာသည်။ ပေါက်လာသော လောက်ကောင် (Maggot) များသည် သရက်သီးအတွင်း တစ်သျှုးသားများကို စားသောက်ကြကာ သရက်သီး အတွင်းသား ပုပ်ရိ ပျက်စီးသွားပြီး သရက်သီးများ ကြွေကျကုန်သည်။ အရွယ်ရောက်လောက်ကောင်သည် သရက်သီး အတွင်းမှ ထွက်၍ မြေကြီးအတွင်း ဝင်ရောက်ကာ ရုပ်ဖုံးများ ပြုလုပ်ကြသည်။ ရုပ်ဖုံး ဘဝတွင် နွေရာသီ၌ ၁၀ရက်၊ အေးသောရာသီ၌ ၅၀ ရက်ခန့် နေပြီး အကောင်ကြီး ဘဝသို့ ကူးပြောင်းသွားသည်။ တစ်နှစ်လျှင် သားဆက် ၁၅-၁၆ဆက် ထိပေါက်ဖွားနိုင်သည်။

သီးထိုးယင်ကျရောက် ဖျက်ဆီးမှုကို ပုပ်ရိနေသော အသီးများ ကြွေကျနေခြင်းဖြင့် သီးထိုးယင်များ ကျရောက်နေပြီကို သိရှိနိုင်သည်။ မကြွေကျသေးသော သရက်သီးများတွင် ဖျက်ဆီးထားသော နေရာတဝိုက်၌ အသီးရောင် ပျက်နေခြင်း၊ အသားပျော့နေခြင်း၊ အသားချိုင့်ဝင်နေခြင်းများ တွေ့ရှိရသည်။

ကာကွယ်နှိမ်နင်းနည်း

၁။ အထိရောက်ဆုံး ကာကွယ်နည်းမှာ သရက်သီးများကို စက္ကူအိတ်ဖြင့် စွပ်ပေးခြင်း ဖြစ်သည်။ သို့သော် စိုက်ခင်းကျယ်ကြီးများတွင် ဤသို့ လုပ်ဆောင်ရန် မလွယ်ကူချေ။ မိမိ အိမ်ခြံဝင်းအတွင်း တစ်ပင် နှစ်ပင် စိုက်ပျိုးထားသော သရက်ပင်များ၌သာ ပြုလုပ် ကာကွယ်နိုင်သည်။ အထိရောက်ဆုံး ဖြစ်သည်။

၂။ သီးထိုးယင်များ သားဆက် မပြန့်ပွားစေရန်အတွက် သီးထိုးယင် ထိုး၍ ပုပ်ရိကြွေကျသော သရက်သီးများကို နေ့စဥ ်ကောက်ယူ၍ မြေမြှုပ်ပစ်ရမည်။

၃။ အသီးပေါ်သို့ ဥများ မအုမီ ထိသေ ပိုးသတ်ဆေး တစ်မျိုးမျိုးသုံး၍ ပက်ဖျန်းပေးရမည်။

၄။ သရက်ခြံအနီးတွင် ပင်အို သရက်ပင်ကြီးများ ရှိနေပါက ခုတ်ပစ်သင့်သည်။

၅။ ထောင်ချောက် (Pheromone Trap) ဆင်၍လည်း သီးထိုးယင်ပိုးများကို ဖမ်းယူ သုတ်သင်ပစ်ကာ မျိုးဆက် ပြန့်ပွားမှုကို ထိန်းချုပ်နိုင်သည်။ ထောင်ချောက် ဆင်ရာတွင် Methyl eugenol ဆေးကို အသုံးပြုရမည် ဖြစ်သည်။ ထောင်ချောက် ပြုလုပ်နည်းများမှာ အဝကျယ် ပလတ်စတစ်ဘူး သံဘူး တစ်ဘူးကို ယူ၍ ထိပ်ဘက် အပေါက်ဝကို ပလတ်စတစ်စဖြင့် ပိတ်ရမည်။ ယင်းသို့ ပိတ်ထားသော ပလတ်စတစ်စနှင့် ဘူး၏ ဖင်ပိုင်း အလယ်ခေါင်တွင် ၁စင်တီမီတာ အရွယ်အပေါက် ဖောက်ပေးထားရမည်။

ထို့နောက် Methyl eugenol ဆေးတစ်စက်နှင့် ထိသေ ပိုးသတ်ဆေး တစ်စက် ဆွတ်ထားသော ဂွမ်းကို ဘူးထဲသို့ ထည့်ပေးရမည်။ ဤသို့ ပြုလုပ်ပြီးပါကဘူး၏ ခါးလယ်မှ ကြိုးချည်၍ သရက်ပင်ကိုင်းများတွင် လည်းကောင်း၊ သီးသန တိုင်များထောင်၍လည်းကောင်း ချိတ်ဆွဲပေးရမည်။ ယင်းသို့ ချိတ်ဆွဲရာတွင် ဘူးသည် အလျားလိုက် နေသားတကျ ရှိစေရန် ချင့်ချိန် ပြုလုပ်ရမည်။

လွယ်လွယ် ကူကူ ပြုလုပ်နိုင်သော နည်းမှာ ရေသန့်ဘူးကို အောက်ဖက် ဖင်ပိုင်းတွင် ၁ စင်တီမီတာ အပေါက်ဖောက်၍ Methyl eugenol နှင့် ပိုးသတ်ဆေးတစ်စက် စီဆွတ်ထားသော ဂွမ်းစကို ထည့်ကာ ခါးလယ်မှ ကြိုးချည် ချိတ်ဆွဲပေးခြင်းဖြစ်သည်။

တစ်ဧကအတွက် ၇-၁၀ ဘူး ချိတ်ဆွဲထားပါက လုံလောက်ပါသည်။ ဘူးများကို ချိတ်ဆွဲရာတွင် စိုက်ခင်း၏ လေတင် အရပ်၌ ချိတ်ဆွဲရန် အရေးကြီးပါသည်။ သို့မှသာ မိမိ စိုက်ခင်း အတွင်းရှိ သီးထိုးယင် အဖိုများသည် ဘူးအတွင်း ဝင်ရောက်ကြပြီးနောက် မကြာမီ ပိုးသတ်ဆေးကြောင့် သေဆုံး ကြရပါသည်။ ဤသို့ဖြင့် အမများနှင့် မိတ်လိုက် မျိုးပွားရန် အခွင့်အရေး နည်းသွားစေနိုင်ပါသည်။ ဤသို့ဖြင့် မျိုးစိတ်အောင်မြင်သော ဥများ မအုတော့ချေ။သတိပြုရန်မှာ ထောင်ချောက်များကို မိမိ စိုက်ခင်းအတွင်း သီးထိုးယင် ကျရောက်မှုကို ကြည့်၍ ပြုလုပ်သင့်ပါသည်။

၆။သီးထိုးယင် အမများကို အစာ အဆိပ်တုံး (Yeast Protein Hydrolystate)ဖြင့် သုတ်သင်နိုင် ပါသည်။ စျေးကွက်တွင် NASSIMAN အမည် ဖြင့် ထုတ်လုပ်ရောင်းချပါသည်။

၇။ သရက်သီးများ ရင့်မှည့်၍ ခူးယူပြီး သိုလှောင်ထားစဉ် အချိန်၌လည်း သီးထိုးယင်များ ကျရောက် ဖျက်စီးနိုင်ပါသည်။ သို့ပါ၍ သိုလှောင်ရုံအတွင်း အီသလင်း ဒိုင်ဘရိုမိုက်၂ အောင်စကို အပူချိန် ၅၅ ဒီဂရီတွင် ၂ ရက် ကြာထား၍ မှိုင်းတိုက်ပေးခြင်းဖြင့် ကာကွယ်နိုင်သည်။

ကိုးကား-သရက်ပင် စိုက်ပျိုးနည်း

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...