ယူရီးယား ဘယ်လိုထုတ်လုပ်သလဲနှင့် ဘက်စုံအသုံးချပုံများ (၁)

မြန်မာအမည် - ပုလဲဓာတ်မြေသြဇာ
အင်္ဂလိပ်အမည် - Urea (ယူရီးယား)
ဖော်မြူလာ - [CO(NH2)2]
နိုက်ထရိုဂျင်ပါဝင်မှု - ၄၆ %
စျေးကွက်သုံးယူနစ် - ကီလိုဂရမ်
အသုံးပြုနိုင်သောပုံစံ - အခဲ၊ အရည် နှင့် ရွက်ဖျန်းပုံစံ

ယူရီးယားဆိုတာ...

ယူရီးယား [CO(NH2)2] ဆိုတာ နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ် ၄၆ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်ပြီး အပင်များ ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးရန် မရှိ မဖြစ်အရေးပါတဲ့ အာဟာရဓာတ်ဖြစ်ပါတယ်။ Carbamide လို့လည်း သိကြပါတယ်။ အဖြူရောင်ဖြစ်ပြီး ပင်ကိုယ် ကတော့ အနံ့မရှိပါ။

ဓာတ်မြေသြဇာ၊ တိရစ္ဆာန်စာများ၊ ပလတ်စတစ်နဲ့ ဆေးဝါးစတာတို့ ထုတ်လုပ်တဲ့အခါမှာ အသုံးပြုတဲ့ အော်ဂဲနစ် ဓာတ်ပေါင်းလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အပူချိန် ၁၃၂.၇ ဆဲလ်စီးယပ်မှာအရည်ပျော်သလို ရေနဲ့အရက်မှာ အလွယ်တကူ ပျော်ဝင်နိုင်ပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး ပျော်ဝင်လွယ်၊ ဆုံးရှုံးလွယ်တာကြောင့် ယူရီးအကြောင်းကို သေချာသိထားဖို့ လိုအပ် ပါတယ်။

ယူရီးယားဟာ အပင်က ပမာဏများများလိုအပ်သော Macronutrients အမျိုးအစားထဲမှာ ပါဝင်ပါတယ်။ ဒါကို တောင်သူဦးကြီးတိုင်းလိုလိုလည်း သိကြပြီးဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ စိုက်ပျိုးပင်တွေမှာဆိုရင် သူက အပင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကြီးထွားမှုကို ထောက်ပံ့ပေးပြီး အစာချက်လုပ်ရာမှာ ကူညီပေးပါတယ်။ အပင်တစ်ပင်ဟာ ကောင်းစွာကြီးထွား လာနိုင်မှ ပန်းပွင့်ချိန်မှာ ကောင်းကောင်းအလုပ်လုပ်ဆောင်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ယူရီးယားကို ဘယ်လိုထုတ်လုပ်လဲ...

ယူရီးယားကို သက်ရှိတို့ရဲ့ ဆီးထဲမှာ၊ မှိုအချို့တို့မှာ သဘာဝအတိုင်း တွေ့ရပါတယ်။ နောက် သဘာဝဓာတ်ငွေ့၊ လေထုနိုက်ထရိုဂျင်၊ ရေတို့ကို အပူချိန်နဲ့ဖိအားမြင့်မြင့်မှာ အတူတကွ ဓာတ်ပြုပြီးလည်း ထုတ်လုပ်နိုင်ပါတယ်။

ဓာတ်ပြုလိုက်တဲ့အခါမှာ အမိုးနီးယားနဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်တို့ ထွက်လာပါတယ်။ အဲ့ဒီဓာတ်ငွေ့တွေကို ထပ်ပြီးတော့ အပူချိန်နဲ့ဖိအားမြင့်မြင့်မှာ ဓာတ်ပြုလိုက်ခြင်းဖြင့် အရည်ယူရီးယား ထွက်လာပါတယ်။ ဒါကို တစ်ဖန်ပြန်လည်အအေးခံပြီးရင်တော့ စက်ရုံသုံးအတွက်၊ စိုက်ပျိုး‌ရေးသုံးဓာတ်မြေသြဇာအတွက် အခဲများ ထုတ်လုပ်နိုင်ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ဒီအရည်ပူတွေကို ယူရီးယားအရည် ထုတ်လုပ်ရာမှာလည်း အသုံးပြုနိုင် ပါတယ်။

အသုံးပြုပုံ

ယူရီးယားမြေသြဇာဟာ နိုက်ထရိုဂျင်ပမာဏများများပါဝင်ပြီး အသုံးများတဲ့ ဓာတ်မြေသြဇာဖြစ်ပါတယ်။ လွန်ခဲ့ တဲ့ နှစ် ၅၀ ကျော်က စတင်ပြီး စျေးကွက်ထဲ ဖြန့်ခဲ့ပြီးတော့ နာမည်ကြီးလာတာဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ထုတ် လုပ်ထားတဲ့ နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ်မြေသြဇာ အသုံးပြုမှုတစ်ဝက်ဝန်းကျင်ကိုတော့ ယူရီးယားအနေနဲ့ အသုံးပြုနေ ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။

ယူရီးယားကို အခဲ၊ အရည်အနေနဲ့ စိုက်ပျိုးမြေမှာ အသုံးပြုနိုင်သလို ရွက်ဖျန်းအနေနဲ့လည်း အပင်မှာ အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အမိုနီယမ်ဖော့စဖိတ်( MAP and DAP) နှင့် ပိုတက်ဆီယမ်ကလိုရိုက် (Muriate of Potash)တို့နဲ့ ရောနှောပြီး ကွန်ပေါင်းဓာတ်မြေဩဇာအနေနဲ့လည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ သို့ပေမဲ့ စူပါဖော့စဖိတ် နဲ့တော့ရောပြီး အသုံးမပြုသင့်ပါဘူး။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ယူရီးယားဟာ စူပါဖော့စဖိတ်နဲ့ ဓာတ်ပြုပြီး အစိုဓာတ်ကို စုပ်ယူတာကြောင့် ဒီအရောဟာ စေးကပ်ကပ်ဖြစ်ပြီး အချိန်တိုအတွင်း သုံးမရဖြစ်လာတတ်လို့ပါ။

နွား၊ ဆိတ်တို့လို စားမြုံ့ပြန်တိရစ္ဆာန်များ ခြောက်သွေ့ရာသီအတွင်း ပရိုတင်းပမာဏနည်းတဲ့ အစာကြမ်းများ ကောင်းကောင်းစားသောက်စေဖို့ဆိုရင်လည်း ပရိုတင်းမဟုတ်သော နိုက်ထရိုဂျင်ဖြည့်စွက်အစာ (NPN) အနေနဲ့ ယူရီးယားကို အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။

စက်မှုလုပ်ငန်းသုံးအဖြစ် ယူရီးယားကို အသုံးချပုံတစ်ခုကတော့ ဆောက်လုပ်ရေးနယ်ပယ်အတွက် ကြိတ်သားတွေ၊ ကျွန်းသစ်ထုတ်ကုန်တွေ လုပ်တဲ့နေရာမှာ သုံးရသောကော်တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ Urea-Formaldehyde ဆိုတဲ့ ကော်ရည်တစ်မျိုးအဖြစ် ပြုလုပ်သုံးစွဲခြင်းပါပဲ။

ဒါ့အပြင် ယူရီးယားအမိုနီယမ် နိုက်ထရိတ် Urea Ammonium Nitrate (UAN) နဲ့ Selective Catalytic Reduction (SCR) Urea တို့လို ယူရီးယားပျော်ရည်များ ပြုလုပ်ရာမှာလည်း ယူရီးယားကို အသုံးပြုပါတယ်။

ယူရီးယားအမိုနီယမ်နိုက်ထရိတ်ကိုတော့ နိုက်ထရိုဂျင်ဓာတ်မြေသြဇာအရည်အနေနဲ့ အသုံးပြုကြတာဖြစ် ပါတယ်။ SCR Urea ကိုတော့ အလုပ်လုပ်ဆောင်တာများတဲ့ ဒီဇယ်စက်တွေမှာ အလုပ်လုပ်ဆောင်အား ကောင်း စေဖို့၊ နိုက်ထရက်အောက်ဆိုဒ် (NOx) ထုတ်လွှင့်မှု နည်းစေဖို့ အိတ်ဇောဓာတ်ငွေ့ဆေးကြောရည်အနေနဲ့ အသုံးပြု တာဖြစ်ပါတယ်။ နိုက်ထရတ်အောက်ဆိုဒ်ဟာ မီးခိုးမြူများ ဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

အပိုင်း(၂) မှာတော့ ယူရီးယားကို အပင်တွေက ဘယ်လိုပုံစံနဲ့စားသုံးကြတယ်၊ ဘယ်လိုပုံစံနဲ့သုံးပေးမယ်ဆိုရင် အကျိုးပိုရှိထိရောက်မလဲဆိုတာတွေကို ဆက်လက်ဖော်ပြပေးသွားပါမယ်။

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများ ပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟုထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...