အပင်အရွက်ထိပ်မှာတွေ့ရတဲ့ ရေစိမ့်ထွက်ခြင်း (Guttation) ဆိုတာဘာလဲ ??

မကြာခဏ မနက်စောစော အပင်ရဲ့အရွက်ထိပ်‌လေးတွေ ပန်းပွင့်ပွင့်ဖတ်လေးတွေ ပင်စည်လေးတွေမှာ ဆောင်းရာသီမဟုတ်ဘဲ နှင်းစက်လေးတွေလို ရေစက်လေးတွေကို အားလုံးတွေ့ဖူးကြလိမ့်မယ်ထင်ပါတယ်။

အဲ့တာဟာ Physiological term အရ Guttation လို့ခေါ်ပါတယ်။ တစ်ချို့က အပင်ငိုခြင်း Crying plant လို့လည်း ခေါ်ကြပါတယ်။

ကဲ ဒါဆို နှင်းစက်နဲ့ Guttation ဖြစ်တာကို ကွဲပြားသွားပါလိမ့်မယ်။ ဘာကြောင့်ဖြစ်လဲ၊ ဘယ်အပင်လေးတွေမှာ အဖြစ်များလဲ ဆက်လက်လေ့လာကြပါစို့နော်။

Guttation ဆိုတာ

အရွက်ထိပ်လေးတွေ ရေစက်လေးတွေထွက်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အပင်တစ်ပင်လုံးကို ရေပို့ဆောင်ပေးတဲ့ ရေကြောမှရေလေးတွေဟာ နေ့ဘက်မှာဆိုရင် အပင်ရေငွေ့ပျံခြင်းဆိုတဲ့ transpirationဖြစ်စဥ်အရ စတိုမာလေးတွေမှတစ်ဆင့် ရေလေးတွေ အငွေ့ပျံသော်လည်း ညဘက်မှာဆိုရင် တစ်ချို့အပင်များမှလွဲ၍ အပင်တော်တော်များများက စတိုမာလေးတွေ ပိတ်ကြပါတယ်။ ထိုသို့ပိတ်တဲ့အခါမှာလည်း အမြစ်ထဲမှ ရေတွေများလာတဲ့အခါ အပင်အထက်သို့ ရေနဲ့ သကြားအာဟာရတစ်ချို့ကို ပေးပို့စေပါတယ်။ ထိုအခါ မနက်ခင်းစောစောမှာ နှင်းမဟုတ်တဲ့ ရေစက်လေးတွေဖြစ်စေတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကို guttation လို့ ခေါ်ပါတယ်။

ဘာကြောင့်ဖြစ်လဲဆိုရင်တော့

အမြစ်ရဲ့ ဖိအားများမယ်၊ ရေငွေ့ပျံနှုန်းနည်းပြီး လေထုစိုထိုင်းစမြင့်တဲ့အခါ ဖြစ်စေပါတယ်။ မနက်ခင်း နေထွက်လာတဲ့အခါ အပင်က active ဖြစ်ပြီး လေထုစိုထိုင်းဆမြင့်တဲ့အတွက် အဓိကတွေ့ရတာပဲဖြစ်ပါတယ်။

အပင်ဆဲလ်တွေထဲမှာ ရေတွေပြည့်နေတဲ့အခါမှာလည်း guttation ဖြစ်စေပါတယ်။ နောက်ထပ်က မြေထဲမှာ မိုးရွာတဲ့အခါ ရေများနေမယ်၊ လေထုစိုထိုင်းဆမြင့်မယ်၊ အပင်အမြစ်က လိုတာထက် ရေပိုစုပ်ယူလိုက်မယ်ဆိုရင် ရေရဲ့သဘောတရားအရ များတဲ့နေရာကနေ နည်းတဲ့နေရာသို့ သွားတာဖြစ်လို့ အပင်အပေါ်ပိုင်းသို့ ရေကြောမှတစ်ဆင့် ရေတွေကို စွန့်ထုတ်တာလည်းဖြစ်ပါတယ်။

အပင်‌ငယ်လေး (အပင်သက်တမ်း) တွေဟာ အပင်ကြီးတွေထက် ပိုပြီး guttation ဖြစ်တာကိုလည်း တွေရပါတယ်။ အပူပိုင်းဒေသတွေမှာလည်း လေထုစိုထိုင်ဆက အရမ်းမြင့်တဲ့အခါ ရေငွေ့ပျံဖို့ခက်တာဖြစ်လို့ guttation အဖြစ်များတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ် ။

ဘယ်လိုအပင်လေးတွေမှာ Guttation အဖြစ်များလဲ ????

မြက်မျိုးရင်းဝင်အပင်များ၊ ဝါးပင်၊ ငှက်ပျောပင်များလည်းပါပါတယ်။ မကြာခဏ နှင်းကျချိန်မဟုတ်ဘဲ မြက်ခင်းလေးတွေ မနက်‌စော‌စောမှာ စိုစွတ်နေတာဟာ Guttation ပဲဖြစ်ပါတယ်။

ဟင်းသီးဟင်းရွက်အပင်များ၊ သစ်သီးပင်များ၊ အလှစိုက်အပင်များ၊ ပန်းပင်များ၊ အိမ်အလှစိုက်ပင်များ၊ သစ်ခွပင်မှာလည်း hyathode cells တွေက အရွက်မျက်နှာပြင်မှာရှိလို့ အရွက်ထိပ်မဟုတ်ဘဲ အရွက်မျက်နှာပြင်လေးတွေမှာ ဖြစ်ပွားကြပါတယ်။

ရှောက် သံပုရာမျိုးနွယ်ဝင်အပင်နဲ့ ထင်းရှုးပင်တွေမှာတော့ Guttation မဖြစ်တာကို တွေ့ရပါတယ် ။ အအေးပိုင်းဒေသတွေမှာရှိတဲ့ အပင်မြင့်တွေမှာက ပိုအေးတာရော အပူပိုင်းထက် ပိုခြောက်သွေ့လွယ်တာရောကြောင့် guttation ဖြစ်ပွားမှုနည်းပါတယ်။

Guttation ဖြစ်တာက အပင်တွေအပေါ် မကောင်းတဲ့အချက်ရှိလား ????

ပုံမှန်အားဖြင့်ကတော့ ဘာမှပြသနာမရှိပါဘူး။ အရွက်ထိပ်ကလေးကနေ ရေတွေက တော်တော်နဲ့အငွေ့မပျံ မခြောက်ဘူးဆိုရင်တော့ ပြသနာနည်းနည်းရှိပါတယ်။ ဘာလဲဆိုရင်တော့ ဒီရေစက်လေးတွေမှာပါတဲ့ သကြားနဲ့ ဆားတစ်ချို့က အရွက်ပေါ်မှာတင်ကျန်ပီး အဖြူရောင် အစက်အပြောက်လေးတွေ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ နောက်ပီး အချိန်ကြာမြင့်စွာစိုနေပါက မှိုတွေပေါက်ဖွားဖို့ လွယ်ကူစေပါတယ်။

စတော်ဘယ်ရီပင်လေးတွေမှာ Guttation ဖြစ်တာကတော့ ကောင်းကျိုးလေးတွေရှိပါတယ်။ ဘာလဲဆိုရင်တော့ အပင်က ကယ်ဆီယမ်ဓာတ်လုံလောက်တယ်ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကယ်ဆီယမ်ဓာတ်ဟာ အပင်ရဲ့ အတွင်းရေစီးကြောင်းမှတစ်ဆင့် အပင်ထိပ်တွေနဲ့ တစ်ပင်လုံးကို ပျံနှံတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။

နောက်ထပ်ကတော့ ဒီရေစက်လေးတွေထဲမှာ ကာဗွန်ဟိုက်ဒရိတ်နဲ့ ပရိုတင်းဓာတ်တစ်ချို့ပါတာဟာ အပင်အကျိုးပြု သားရဲအင်းဆက်နဲ့ ကပ်ပါးကောင်လေးများအတွက် အစာလည်းဖြစ်စေတဲ့အတွက် စိုက်ခင်းအတွင်းမှာရှိတဲ့ မိတ်ဆွေပိုးလေးများကို တိုးပွားစေပါတယ်။ organic farm များအတွက် အလွန်အကျိုးရှိစေပါတယ်။ ပျားလေးတွေလည်း သောက်သုံးကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီရေစက်ထဲမှာ ဓာတုဆေးနဲ့ ဓာတ်မြေသြဇာဓာတ်ကြွင်းများစွာပါပါက ထိုသတ္တဝါလေးအတွက် ဆိုးကျိုးဖြစ်စေပါလိမ့်မယ်။

ခရမ်းချဥ်မှာဖြစ်ပွားတဲ့ ဘတ်တီးရီးယား canker ရောဂါမှတစ်ဆင့် ပင်ညိုး‌ရောဂါသို့ ဒီလို guttation မှတစ်ဆင့် ပျံ့နှံ့စေပါတယ် ။

ဒီ Guttation ရေစက်လေးတွေထဲမှာ ကိုယ်သုံးလိုက်တဲ့ ဓာတုဓာတ်ကြွင်း၊ အပင်စိုက်တဲ့နေရာရဲ့ ဒေသ၊ ရေ၊ မြေ၊ ရာသီဥတုတွေပေါ်မူတည်ပြီး

- ရေ၊ အာဟာရဓာတ်တွေဖြစ်တဲ့ ပိုတတ်ဆီယမ်၊ ကယ်ဆီယမ်၊ အိုင်းရင်းနဲ့ ဆိုဒီယမ်ဓာတ်များ

- သကြားဓာတ်တွေဖြစ်တဲ့ ဂလူးကိုစ်၊ galactose

– အမိုင်နိုအက်စစ် (ပရိုတင်းဓာတ်)

- ဗိုင်းရပ်၊ ဘက်တီးရီးယား၊ မှို (အပင်ရောဂါဖြစ်နေပါက )

- အသုံးပြုထားသော အဆိပ်ဓာတ်ကြွင်းများပါဝင်ကြလေ့ရှိပါတယ် ။

ဒီလောက်ဆိုရင်တော့ Guttation အကြောင်းလေး တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းသိရှိသွားလိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ပါတယ်။

Reference.

www.researchgat.net

https://www.nature-and-garden.com/gardening/guttation.html/amp

www.sciencenewsforstudents.org

royalbrinkman.com

byjus.com

wired.com

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...