မြေဆွေးပုံတွေမှာ ကူညီပေးတတ်တဲ့အကောင်တွေက ဘာတွေဖြစ်မလဲ

အရင်က ပြောထားတာ ဆက်သွားရအောင်လေ.........

လေရှိ ဆွေးမြေ့ခြင်း ဖြစ်စဉ်ရဲ့ ဖြစ်စဉ်အစတွေမှာဆိုရင် ဘက်တီးရီးယားလေးတွေက ကူညီပေးတာများပါတယ်။ နောက်ပိုင်းအဆင့်တွေမှာဆိုရင် နည်းနည်းကြီးတဲ့ အကောင်တွေပါလာတယ်။ မှိုတွေ၊ Sowbugs၊ Pillbug စတဲ့ မြေနေ ဂျပိုးတွေ၊ Centipedes လို့ခေါ်တဲ့ ခြေထောက်ဆယ်ချီရှိတဲ့ ကင်းခြေများလို အကောင်တွေ၊ Millipedes အုပ်စု (မီးရထားပိုးကောင်လို ခြေထောက်အများကြီးရှိတဲ့အကောင်တွေပါတဲ့ အုပ်စု)၊ ပင့်ကူတွေ၊ တီကောင်တွေက ပါဝင်ပြီးတော့ ကူညီလာပါတယ်။

ပါဝင်တဲ့အကောင်တွေအများစုကိုတော့ သေချာမမြင်နိုင်ပါဘူး။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ သူတို့က သေးငယ်တဲ့ အကောင်လေးတွေဖြစ်ပြီးတော့ ရေရှိ၊ လေရှိပြီး သူတို့အစာရှိတဲ့နေရာတွေမှာ ရှင်သန်ပေါက်ဖွားပြီး အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်းတွေကိုစားတယ်။ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်၊ ရေနဲ့ အပူကို ပြန်ထုတ်ပေးပါတယ်။

တကယ်တမ်း မြေဆွေးဖြစ်ဖို့ ဖြတ်ရတဲ့အဆင့်တွေ ရှိပါတယ်။ မြေဆွေးပုံရင် စစချင်း ပူတဲ့အဆင့်၊ နောက်တော့ အအေးဖက် ပြန်ရောက်တဲ့အဆင့်ရယ်၊ တည်ငြိမ်တဲ့အဆင့်ရယ်ဆိုပြီးတော့ ဖြစ်ပါတယ်။

ပူလာတဲ့ အပူအဆင့်မှာဆိုရင် ပုံထားတဲ့မြေဆွေးပုံအလယ်တည့်တည့်က အပူဆုံးပါပဲ။ အဲ့ဒါက တော်တော်လေးမိုက်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုရင် အဲ့အပူကြောင့်ပဲ ရောဂါပိုးတွေကို သေစေနိုင်တယ်။ ပြီးတော့ တစ်ချို့သော ပေါင်းစေ့တွေကိုရောပေါ့။

အဲ နောက်တစ်ဆင့်ကျတော့ ပူတာတွေက ပြန်ပြီးတော့အေးလာတဲ့ အဆင့်ပါပဲ။ အဲအချိန်မှာ မှိုမျှင်လေးတွေက ပွားများလာပြီး မြေဆွေးပုံထဲမှာ ပွားနေပါပြီ။

ကဲ နောက်ဆုံးတစ်ဆင့်ကတော့ တည်ငြိမ်တဲ့အဆင့်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့အဆင်မှာ termites ချ နဲ့ တီကောင်မျိုးနွယ်ဝင် အကောင်တွေက မြေဆွေးပုံထဲမှာဝင်ပြီးတော့ သမအောင်လုပ်ပေးပါတယ်။ တွင်းလေးတွေတူး အပေါ်ကမြေကြီးအောက်ရောက်။ အောက်ကမြေကြီး အပေါ်ရောက်ပေါ့။

ပူတဲ့ရာသီဥတုရှိတယ် ဆိုရင်တော့ အေးတဲ့ရာသီတွေထက် သက်ရှိကောင်လေးတွေက ပိုပြီးတော့ အလုပ်လုပ်ပါတယ်။ ပိုမြန်တာပေါ့လေ။

မှန်ကန်တဲ့ ရွေးချယ်မှုတွေလုပ်ကြမယ်ဆိုရင်

အနီးအနားက ပစ္စည်းတွေအကုန်လုံး ဆွဲထည့်လို့ရပါတယ်။ သွပ်တွေ သံတွေတော့ မပါဘူးပေါ့။ အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်းဖြစ်လာနိုင်မဲ့ ပစ္စည်းတွေ အကုန်လုံးထည့်လို့ရပေမဲ့ ကိုယ်ထည့်လိုက်တဲ့ ပစ္စည်းကနေပြီးတော့ ပြန်ရလာတဲ့ ပစ္စည်းက ကွဲပြားသွားမှာပါ။

အကောင်းဆုံး ရွေးနည်းကတော့ အညိုရောင်နဲ့ အစိမ်းရောင်တွေပါအောင် ရွေးပါ။ အညိုရောင်ဆိုတာကတော့ အဆွေးတွေ အဟောင်းတွေကို ဆိုလိုပြီးတော့ အစိမ်းရောင်ဆိုတာကတော့ အရည်ရွမ်းပြီး လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်ရှိနေတဲ့ ပစ္စည်းတွေကိုပြောတာဖြစ်ပါတယ်။ ဘာလို့အဲ့လိုရွေးခိုင်းလဲဆိုတော့ ကာဗွန်နဲ့ နိုက်ထရိုဂျင် အချိုးကိုမျှတစေဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ကာဗွန်နဲ့ နိုက်ထရိုဂျင်ဆိုတာက အဏုဇီဝသက်ရှိတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားဖို့အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ သဘာဝကထွက်တဲ့ကာဗွန်က ဆဲလ်တွေကြီးထွားမှုကို (၅၀)ရာခိုင်နှုန်းထိတောင် ထောက်ပံ့ပြီးတော့ စွမ်းအင်တွေကိုလည်း ပေးပါတယ်။ နိုက်ထရိုဂျင်ကတော့ ပရိုတင်းတွေ၊ အမိုင်နိုအက်ဆစ်တွေနဲ့ အင်ဇိုင်းတွေအတွက် အထောက်အကူပြုတာပါ။

အဲ့တော့ သူတို့ (၂)ခုကို မျှတအောင်ရွေးရမယ်။ C/N ratio - ကာဗွန် နိုက်ထရိုဂျင် အချိုးလို့ခေါ်ပါတယ်။ ဖြစ်သင့်တဲ့ အချိုးကတော့ ၃၀း၁ ပါ။ နိုက်ထရိုဂျင်ပါတဲ့ပစ္စည်း တစ်ပိဿာထည့်တိုင်းမှာ ကာဗွန်ပါတဲ့ပစ္စည်းတွေ ပိဿာ (၃၀) ထည့်ပေးပါ။ ဘာလို့ အဲ့လိုထည့်ခိုင်းတာတုန်း၊ ပြောတော့ အကုန်ရတယ်ဆို…. ဟုတ် ဘာလို့လဲ ပြောပြပါမယ်။

ဘာလို့လဲဆိုတော့ အဲ့ထက် နည်းသွားမယ်ဆိုရင် နိုက်ထရိုဂျင်ကြောင့် အမိုးနီးယားဓာတ်ငွေ့တွေ ထွက်လာမှာပါ။ အနံ့ကတော့ ပြင်းပါတယ်။ နောက်ပြီး အဏုဇီဝသက်ရှိတွေရဲ့ ပွားများမှုမှာ စကားပြောပါတယ်။ အဲ့ဒါကြောင့် ညီအောင်ထည့်ပေးခိုင်းတာပါ။

အစိမ်းရောင် အရည်ရွမ်းလတ်ဆတ်နေသေးတဲ့ ပစ္စည်းတွေက နိုက်ထရိုဂျင်များဖို့ ပိုများပါတယ်။ နည်းနည်းခြောက်သွေ့သွားတဲ့ အညိုရောင်လေးတွေဆိုရင်တော့ ကာဗွန်များပါတယ်။ အကြမ်းအားဖြင့်ပေါ့။ အဲ့တော့ အညိုတွေစုချင်ရင်တော့ လိုက်နာရမဲ့ စည်းမျဉ်းလေးရှိပါတယ်။ တစ်ဝက်စီ ပုံထားပါ။ အညိုတစ်ဝက် အစိမ်းတစ်ဝက်ပါ။

မြေဆွေးပုံလို့ အပူတက်မလာဘူးဆိုရင် အစိမ်းရောင်တွေ လိုနေတာဖြစ်ပြီးတော့ အမိုးနီးယားနံ့ထွက်လာတယ်ဆိုရင်တော့ အညိုရောင်လိုနေတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါက အကြမ်းပါပဲ။

မြေဆွေးပုံက ကိုင်ရတာ အန္တရာယ်ရောကင်းရဲ့လားလို့ ဆိုခဲ့ရင်တော့ ကင်းပါတယ်။ ဓာတုဆေးတွေလိုမဟုတ်ဘူးဆိုတာကိုက စိတ်ချစရာကောင်းနေပါပြီ။ လက်ဆေးတာကတော့ စည်းကမ်းပါပဲနော်။ ကိုင်ပြီး လက်ကိုသေချာဆေး၊ စိတ်ချချင်တယ်ဆို လက်အိတ် ဖိနပ်စီး အနာတွေ ဖုံးထားလို့ရတယ်။ သတိထားရမှာ ရှိတယ်။ ကိုယ်လုပ်ထားတဲ့ မြေဆွေးပုံကတက်နေတဲ့ အပူက ၆၀-၇၀ လောက်ရှိတာဆိုတော့ နည်းနည်းတော့ ပူတယ်။ အဲ့ဒါလေးပါပဲ။ ကဲ နောက်တစ်ပတ်မှာတော့ ထည့်လို့ရတဲ့ပစ္စည်းတွေကို ပြောပေးပါမယ်။ …….

ထွန်းဝင်းကျော်

References: “Compost Making Made Easy”, ADDA – VNFU Organic Project.

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...