သီးနှံတို့ရဲ့ အလေးချိန်ကို တိုးစေတဲ့ ပိုတက်ဆီယမ်ဓာတ်

အထူးသဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံအပါအဝင် နိုင်ငံအများအပြားတွင် ပိုတက်ဆီယမ် (Potassium - K) ထည့်သွင်းပေးခြင်းကို လျစ်လျူရှုထားခဲ့ကြရာ စိုက်ပျိုးရေးဂေဟစနစ်များတွင် မြေဆီလွှာ K ဓာတ် လျော့နည်းလာပြီး သီးနှံအထွက်နှုန်းများ ကျဆင်းလာခဲ့ပါသည်။ သင့်လျော်သော နိုက်ထရိုဂျင်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် (N:K) အာဟာရဓာတ် အချိုးအစားရှိမှသာ ပိုမိုမြင့်မားသော အထွက်နှုန်းနှင့် သီးနှံအရည်အသွေးကို ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ပိုတက်ဆီယမ်သည် အပင်များ ကောင်းမွန်စွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန်အတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော အဓိကအာဟာရဓာတ် (macronutrient) ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် အင်ဇိုင်းများစွာကို လှုံ့ဆော်ပေးခြင်းအပြင် ဆဲလ်အမြှေးပါးများတစ်လျှောက် လျှပ်စစ်ဓာတ်အလားအလာ (electrical potential gradients) ကို ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် ခုခံအားစနစ်ကို ထုတ်ပေးခြင်းတို့တွင် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ ထို့အပြင် K ဓာတ် သည် အလင်းမှီစုဖွဲ့ခြင်း (photosynthesis)၊ ပရိုတင်းဓာတ်ပေါင်းစပ်ခြင်းနှင့် ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်များကို ထိန်းညှိပေးခြင်းတို့အတွက်လည်း မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပြီး ကတ်အိုင်းယွန်း-အန်အိုင်းယွန်း မျှတမှုကို ထိန်းသိမ်းရာတွင်လည်း အဓိကလုပ်ဆောင်ပေးသည်။

ထို့အပြင် မြေဆီလွှာအတွင်း အလူမီနီယမ် (Al) ၏ ပါဝင်မှုမြင့်မားခြင်းသည် အပင်မှ K ဓာတ် ပမာဏစုပ်ယူမှုကို အဟန့်အတားဖြစ်စေကာ အရွက်တွင် K ဓာတ်ချို့တဲ့လက္ခဏာတွေ့ရနိုင်သည်။ ကြီးထွားမှုကာလအတွင်း K ဓာတ်ကို လုံလောက်စွာ ထည့်သွင်းပေးခြင်းသည် အပင်၏ ရေကြောဆက်နွှယ်မှုနှင့် အလင်းမှီစုအစာချက်ဖွဲ့မှုကို တိုးတက်စေသည်။ အပင်ဆဲလ်များ၏ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာဖိစီးမှုဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိရန်ထိန်းညှိရာတွင် အထောက်အကူပြုသည်။ ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်များကို ပိတ်ခြင်းနှင့် ဖွင့်ခြင်းတို့ကို ကူညီပေးသည်။ အင်ဇိုင်း ၆၀ ကျော်ကို လှုပ်ရှားပေးသည်။ ပရိုတင်းဓာတ်ကို ပေါင်းစပ်ပေးသည်။ ပိုးမွှားနှင့် ရောဂါများ ကျရောက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ရှိစေသည်။ ထို့ပြင် မတ်ပဲ (mungbean) အထွက်နှုန်းကို တိုးမြှင့်ပေးသည်။

ရေစီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်မှုတွင် K ဓာတ်၏ အခန်းကဏ္ဍ

ပိုတက်ဆီယမ်သည် ခုခံအားစနစ်မြှင့်တင်ခြင်းနှင့် ရေဓာတ်စုပ်ယူမှုကို ထိန်းသိမ်းရာတွင် မရှိမဖြစ်လိုအပ်ပြီး ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်များကို ပိတ်ခြင်းအပေါ် အပြုသဘောဆောင်သော သက်ရောက်မှုရှိသဖြင့် ရေငတ်ဒဏ်ကို ခံနိုင်ရည်ရှိစေပါသည်။ ၎င်းသည် ရေအသုံးပြုမှု စွမ်းဆောင်ရည်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းနှင့် မိုးခေါင်ရေရှားမှုအောက်တွင် ရေရရှိမှု နည်းပါးခြင်းအတွက်လည်း ချိန်ညှိပေးခြင်းတို့တွင် အရေးကြီးပါသည်။ ထို့ကြောင့် မိုးခေါင်ရေရှားမှု အခြေအနေများတွင်အပင်တစ်ရှုးများတွင် ပိုတက်ဆီယမ် လုံလောက်စွာရရှိမှုသည် မြေဆီလွှာမှ အပင်သို့ ရေစုပ်ယူမှုကို တိုးတက်စေသည်။

အပင်များသည် ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်များကို ဖွင့်ခြင်းနှင့် ပိတ်ခြင်းကို ထိန်းညှိရန် K ဓာတ်ပေါ်တွင် မူတည်သည်။ K ဓာတ်သည် ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ပတ်လည်ရှိ အစောင့်ဆဲလ်များ (guard cells) အတွင်းသို့ ရွေ့လျားသွားသောအခါ ဆဲလ်များသည် ရေကို စုဆောင်းပြီး ဖောင်းကားလာကာ ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်များကို ဖွင့်ပေးခြင်းဖြင့် ဓာတ်ငွေ့များ လွတ်လပ်စွာ ဝင်ထွက်သွားလာစေပါသည်။ ရေရရှိမှု နည်းပါးပါက K ဓာတ်ကို အစောင့်ဆဲလ်များမှ စုပ်ထုတ်လိုက်သည်။ ထိုအခါ ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်များသည် တင်းကျပ်စွာ ပိတ်သွားပြီး ရေဓာတ်ဆုံးရှုံးမှုကို ကာကွယ်ကာ အပင်အတွက် ရေပြတ်ဒဏ်ကို လျှော့ချပေးပါသည်။

K ဓာတ် ၏ အလင်းမှီစုဖွဲ့ခြင်း (photosynthesis) တွင် ပါဝင်သည့် အခန်းကဏ္ဍသည် ရှုပ်ထွေးပါသည်။

အပင်များတွင် K ဓာတ် ချို့တဲ့သောအခါ အလင်းမှီစုဖွဲ့မှုနှုန်းနှင့် Adenosine triphosphate (ATP) ထုတ်လုပ်မှုနှုန်း လျော့နည်းသွားပြီး ATP ပေါ်တွင် မူတည်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်များအားလုံး နှေးကွေးသွားပါသည်။ အပင်၏ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးစနစ်သည် ATP ပုံစံဖြင့် စွမ်းအင်ကို အသုံးပြုပါသည်။ K ဓာတ်သည် ပရိုတင်းဓာတ်ပေါင်းစပ်မှု၏ အဓိက အဆင့်တိုင်းအတွက် လိုအပ်ပါသည်။ လုံလောက်သော K ဓာတ် မရှိလျှင်ကြီးထွားမှု လုပ်ငန်းစဉ်အားလုံးကို ထိန်းညှိပေးသည့် ပရိုတင်းများနှင့် အင်ဇိုင်းများကို ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် နည်းပါးစေသည်။

သီးနှံအရည်အသွေး တိုးမြှင့်ခြင်းနှင့် ပဲမျိုးစုံအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှု

ပိုတက်ဆီယမ်သည် သီးနှံအရည်အသွေးမြှင့်တင်ရာတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ K ဓာတ် ပမာဏ လုံလောက်စွာရရှိပါက လူသားစားသုံးရန် အသုံးပြုသော သစ်သီးဝလံနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ၏ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အရည်အသွေး၊ ရောဂါခံနိုင်ရည်နှင့် သိုလှောင်မှု သက်တမ်းကို တိုးတက်စေပြီး၊ အစေ့အဆန်နှင့် သီးနှံများ၏ အလေးချိန်ကို မြှင့်တင်ပေးသည်။ K ဓာတ် သည် ကောက်ပင်များယိုင်လဲခြင်းကို လျှော့ချပေးခြင်း သို့မဟုတ် သီးနှံများစွာ၏ ဆောင်းရာသီ အအေးဒဏ်ခံနိုင်ရည်ကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းကဲ့သို့ ရိတ်သိမ်းခြင်းမပြုမီ စိုက်ခင်း၌ပင် အရည်အသွေးကို သက်ရောက်စေနိုင်သည်။

ပဲမျိုးစုံ သီးနှံများသည် ပိုတက်ဆီယမ်ထည့်သွင်းပေးခြင်းမှ အထွက်နှုန်းအကျိုးကျေးဇူးများကို ပြသခဲ့သည်။ ပိုတက်ဆီယမ် လုံလောက်စွာရရှိပါက ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ နိုက်ထရိုဂျင် ဖမ်းယူမှု (biological nitrogen fixation) နှင့် ပဲမျိုးစုံ အစေ့အဆန်များ၏ ပရိုတင်းဓာတ်ပါဝင်မှုကိုလည်း မြှင့်တင်ပေးသည်။

လယ်ယာစွန့်ပစ် မြေဆွေးမြေသြဇာ (farmyard manure) ကို တစ်မျိုးတည်းဖြစ်စေ သို့မဟုတ် NPK နှင့် ပေါင်းစပ်၍ဖြစ်စေ အသုံးပြုခြင်းဖြင့် မြေဆီလွှာ၏ ကနဦး အခြေအနေထက် သိသိသာသာ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာသည်။ ပဲမျိုးရင်းဝင် သီးနှံများအတွက် ဖော့စဖရပ်စ် နှင့် ပိုတက်ဆီယမ်တို့ကို အထူးသဖြင့် ပန်းပွင့်ချိန်နှင့် ပဲသီးတောင့်တည်ချိန်တို့တွင် လိုအပ်ပါသည်။

မမျှတသော မြေသြဇာသုံးစွဲမှုနှင့် ပေါင်းစပ်ထားသော ပြင်းထန်သော သီးနှံထုတ်လုပ်မှုကြောင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဧရိယာအများအပြား၏ မြေဆီလွှာတွင် K ဓာတ် လျော့နည်းလာခဲ့သည်။ သီးနှံထုတ်လုပ်မှုတွင် K ဓာတ် ချို့တဲ့မှုသည် များသောအားဖြင့် N နှင့် P ဓာတ်မြေသြဇာ ထည့်သွင်းမှုများ တိုးလာပြီး K ဓာတ် မြေသြဇာ ထည့်သွင်းခြင်းကို လျစ်လျူရှုပြီးနောက် ပေါ်လာတတ်သည်။ K ဓာတ် မြေသြဇာထည့်သွင်းမှုကို တိုးမြှင့်ခြင်းဖြင့် N, P နှင့် K အချိုးအစားကို မျှတအောင် လုပ်ဆောင်ခြင်းသည် N ဓာတ်၏ စိုက်ပျိုးရေး စွမ်းဆောင်ရည်ကို မြှင့်တင်ရန်နှင့် N ဓာတ် မြေသြဇာအလွန်အကျွံ့သုံးစွဲမှု၏ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုများကို လျှော့ချရန် လက်တွေ့ကျသော နည်းလမ်းဖြစ်သည်။

ဆောင်းပါးရှင်ဆရာမှ အစိမ်းရောင်လမ်းဆော့ဝဲသို့ ပေးပို့ထားသော အစိမ်းရောင်လမ်း၏ မူပိုင်ဆောင်းပါးဖြစ်သဖြင့် ဆောင်းပါးများ၊ သတင်းများ ကူးယူဖော်ပြလိုပါက “အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်ဟု” ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...