အခြေခံစိုက်ပျိုးရေးသိပ္ပံပညာ အပိုင်း-၇

24/01/2022 10:30 AM တွင် ဒေါက်တာမျိုးကြွယ် ဒေါက်တာမျိုးကြွယ် မှ ရေးသား

အခန်း(၃) စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို လွှမ်းမိုးနေသော ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကြောင်းအရင်းအချက်များ (အဆက်)

(၂) ဇီဝသက်ရှိမဟုတ်သော အကြောင်းအရင်းများ (Abiotic Factors)

   (ဂ) လေတိုက်ခြင်း (Wind)

အပင်များအတွက် အကျိုးရှိနိုင်သော တိုက်ခတ်သောလေကို ဆိုလိုပါသည်။ လေတိုက်ခြင်း ကြောင့် သီးနှံပင်နှင့် တိရိစ္ဆာန်များ အကျိုးရှိနိုင်ပုံမှာ-

ဝတ်မှုံကူးမှု ပိုမိုဖြစ်နိုင်ပြီး အောင်စေ့ရာခိုင်နှုန်းများပြားကာ အလေအလွင့်နှင့် အဖျင်းအမှော် နည်းပါးနိုင်ပါသည်။

ပူပြင်းသောရာသီတွင် လေတိုက်ခြင်းကြောင့် အပင်၊ တိရိစ္ဆာန်များ ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ် ပိုကောင်းမွန်နိုင်ပါသည်။

ရေဝပ်နေသော မြေယာများ ရေဝပ်မှု အနှေးနှင့်အမြန် လျော့ပါးသွားနိုင်ပါသည်။

လေပြင်းတိုက်မှုကြောင့် ဆိုးကျိုးမှာ-

အပင်များ ယိုင်လဲနိုင်ပါသည်။

မြေဆီလွှာတိုက်စားမှုဖြစ်နိုင်ပြီး လိုအပ်ပါက သီးနှံပင်များအပြင်မှ လေကာပင် (Wind Break) စိုက်ပျိုးပေးရပါမည်။

အပူပိုင်းဒေသများတွင် လေတိုက်နှုန်းများမှုကြောင့် အပင်များရည်ငွေ့ပျံမှုများနိုင်ပြီး ရေငတ်ကာ ညှိုးနွမ်းခြင်း (wilting) ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

   (ဃ) စိုထိုင်းဆ (Relative Humidity, RH)

စိုထိုင်းဆဆိုသည်မှာ လေထု (Atmosphere) ထဲတွင် အစိုဓါတ် (Moisture) ပါဝင်မှုကို ရာခိုင်နှုန်း ဖြင့် ပြသခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ မိုးလေဝသပညာရှင်များက Hygrometer ဖြင့် တိုင်းထွာပါသည်။ လေထု အတွင်း စိုထိုင်းဆများပြားပါက အပင်ရည်ပျံမှု (Transpiration) နှင့် ရေငွေ့ပျံမှု ( Evaporation) နည်းပါး နိုင်ပါသည်။ တိရိစ္ဆာန်များတွင် ချွေးထွက်မှု (Sweat) များခြင်းကြောင့် အပူဓါတ်ဖိစီးမှု (Heat stress) ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ အပင်များတွင် အပင်မှိုရောဂါများ (Fungus Diseases) ပိုမိုကျရောက်နိုင်ပါသည်။ (ဥပမာ-အာလူး) အသေးစိတ်ကိုမူ အပင်ရောဂါဗေဒပညာရှင်များနှင့် ဆွေးနွေးနိုင်ပါသည်။

ဇယား (၁) Carbon Cycle 

   (င) အလင်းရောင်၊ နေရောင်ခြည်စွမ်းအင် (Solar Energy)

နေရောင်ခြည်မှရရှိသော စွမ်းအင်ကြောင့် သီးနှံပင်များအစာချက်ကာ သီးပွင့်ကြီးထွားနိုင်မှုကို အားပေးသဖြင့် အပင်များအတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါသည်။ တစ်နေ့တာ နေရောင်ခြည်ရရှိနိုင်မှုကို နေရောင်ခြည်တိုင်းကိရိယာ (Sunshine Recorder)ဖြင့် တိုင်းထွာနိုင်ပါသည်။ ဥပမာ-အလင်းရောင်ရရှိမှု နှင့် တိမ်ထူထပ်မှုကြောင့် နွေစပါးနှင့် မိုးစပါးအထွက်နှုန်း ကွာခြားနိုင်ခြင်း၊ အလင်းရောင်ကြောင့် အစာချက်လုပ်ခြင်း (Photosynthesis)၊ အစိမ်းရောင် ကလိုရိုဖီးလ် (Chlorophyll) ရရှိခြင်း ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံ ကက်ဆက်ဆက်တက္ကသိုလ် (Kasetsart University) ဇီဝနည်းပညာဌာန (Biotechnology Department) တွင် ခရမ်းရောင်စပါးရွက်များဖြင့် စပါးမျိုးသစ်များ သုတေသနပြုထုတ်လုပ်ပြီး ဆန်စေ့တွင် စားသုံးသူအတွက် လိုအပ်သော အာဟာရဓါတ် (Minerals)၊ ဗီတာမင် (Vitamine) များ ထည့်သွင်းကာ နာမည်ကြီး ထိုင်းစပယ်ပန်းဆန် (Thai Jasmine Rice) ကို နိုင်ငံခြားသို့ တင်ပို့ရောင်းချရာ၌ မက်ထရစ် တစ်တန်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၁၀၀၀) ရရှိနိုင်သည်ဟုပြောကာ အကြီးအကျယ် သုတေသနပြုနေပါသည်။

ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှ နိုင်ငံခြားသို့ ဆန်တင်ပို့ရာတွင် တစ်တန်အမေရိကန်ဒေါ်လာ (၃၀၀) ခန့်သာ ရရှိနေရာ အရည်အသွေးကောင်းဆန်များ တင်ပို့နိုင်ရေး တက္ကသိုလ်များ၊ သုတေသနဌာနများမှ ဇောက်ချ သုတေသနပြုသင့်ပါသည်။ ဆန်စက်များ၏အခန်းကဏ္ဌလည်း ပါဝင်နိုင်သဖြင့် ဆန်စက်လုပ်ငန်းများ၊ ကြိတ်ခွဲမှုနှင့် အရည်အသွေးထိန်းချုပ်မှုများကို အင်ဂျင်နီယာတက္ကသိုလ်များမှ စနစ်တကျ သုတေသနပြု ဖော်ထုတ်သင့်ပါသည်။ 

နေရောင်ခြည်အလင်းရောင် ရရှိမှုနည်းပါးပါက အပင်များ မလိုလားအပ်ဘဲ မြင့်မားသွားကာ ပင်စည်များ အားနည်းသွားနိုင်ပါသည်။ အစိမ်းရောင်များ ဖျော့သွားကာ ကြီးထွားမှုနှုန်း နှေးသွားနိုင်ပါ သည်။ အရွက်များ၏ အစိမ်းရောင်ရင့်မှု၊ ကလိုရိုဖီးလ် (Chlorophyl) များမှုမှာ နေရောင်ခြည်တစ်ခုတည်းမဟုတ်၊ မြေဆီလွှာအာဟာရဓါတ်များ၊ အထူးသဖြင့် နိုက်ထရိုဂျင် (Nitrogen) ပါဝင်မှုနှင့်လည်း သက်ဆိုင်သဖြင့် နောက်ပိုင်း မြေဆီလွှာ အခန်းကဏ္ဌတွင်လည်း ဆွေးနွေးပါမည်။

ဇယား (၂) Chlorophyll

အလင်းရောင် များပြားလွန်းပါကလည်း အထူးသဖြင့် ကြက်၊ ဘဲ၊ မွေးမြူရေးတွင် ဥနှုန်း၊ အသားတိုးနှုန်း ထိခိုက်နိုင်ပါသည်။ တိရိစ္ဆာန်မွေးမြူရေးပညာရှင် (Poultry Husbandry Specialists) များ၊ ဗီဇပညာရှင်၊ မျိုးစပ်မွေးမြူသူများ (Poultry Geneticists and Poultry Breeders)၊ အာဟာရဗေဒ ပညာရှင်များ (Poultry Nutritionists)၊ စီးပွားရေးပညာရှင်များ (Poultry Marketing Specialists)၊ တောင်သူပညာပေးပညာရှင်များ (Poultry extensionists)နှင့် ကုသရေးဆရာဝန်များ (Poultry Veterinarians)တို့ စုပေါင်းသုတေသနပြု အဖြေရှာရပါမည်။ ထိုင်းနိုင်ငံမှ CP ကုမ္ပဏီနှင့် နယ်သာလန် နိုင်ငံမှ တင်သွင်းသော ကြက်ပေါက်များကဲ့သို့ ပြည်တွင်းရှိ အရည်အသွေးနှင့် အထွက်နှုန်း(ဥထွက်၊ အသွားထွက်)ကောင်းသော ဗီဇမျိုးများ ရှာဖွေသုတေသနပြုပြီး မျိုးစပ်မွေးမြူနိုင်ခြင်းဖြင့် ပြည်ပမှ ကြက်မျိုးများ တင်သွင်းရမှု ကုန်ကျစရိတ် လျော့နည်းသွားနိုင်ပါသည်။ စိုက်ပျိုးရေးသုတေသန၊ သစ်တောသုတေသနဌာနနည်းတူ မွေးမြူရေးဆိုင်ရာသုတေသနဦးစီးဌာန သီးခြားတည်ထောင်သင့်ပါ သည်။

   (စ) မိုးရေချိန် (Rainfall or Precipitation)

မိုးရေချိန်အပြင် မြေဆီလွှာပေါ်သို့ ရေ(သို့မဟုတ်) အစိုဓါတ်ရရှိမှုအမျိုးမျိုး (ဥပမာ-ဆီးနှင်း snow) တို့ အားလုံးကို Precipitation ဟုခေါ်ဆိုပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက်ကတော့ ရွာသွန်းသော မိုးရေချိန်ပမာဏ (Amount)၊ စတင်ရွာသွန်းချိန်နှင့် ဆုတ်ခွာချိန် (On set and withdrawal)၊ ပျံ့နှံ့မှု (Distribution)၊ ကြာမြင့်သည့်ကာလအချိန်(Duration) စသည်တို့မှာ တောင်သူလယ်သမားများနှင့် သုတေသနပညာရှင်တို့အတွက် အလွန်အရေးပါသော အချက်အလက်များ ဖြစ်ပါသည်။ ဒေသအလိုက် မိုးရေချိန်ကို မိုးရွာသွန်းမှုအပေါ်တွင်ပင် မိုးရေချိန်တိုင်းကိရိယာ (Rain gauge) ဖြင့် တိုင်းထွာပါသည်။

ဇယား (၃) မိုးရေချိန်တိုင်းကိရိယာ

တက္ကသိုလ်မှ ဆရာ၊ ဆရာမ၊ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများ၊ သုတေသနပညာရှင်များ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာနနှင့် မိုးလေဝသနှင့်ဇလဗေဒဦးစီးဌာနများမှ ပညာရှင်များ၊ လက်တွေ့လုပ်ငန်းခွင် တွင် ကြုံတွေ့နေရသော တောင်သူလယ်သမားများ၊ ဆန်စက်၊ ဆီစက်လုပ်ငန်းရှင်များ စသည်ဖြင့် အတွေ့အကြုံ နှီးနှောဖလှယ်ပွဲများ ပြုလုပ်မည်ဆိုလျှင် ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံအတွက် အလွန်အကျိုးရှိပါမည်။ မိုးရေချိန်ရရှိမှုနည်းပါးသော ဒေသများအတွက် ရေသွင်းစိုက်ပျိုးခြင်း (Irrigation) ကို ပြုလုပ်ရပါမည်။ မြန်မာနိုင်ငံ တွင် မိုးရေချိန်လက်မ (Inches) ဖြင့် ပြောဆိုနေကြပြီး နိုင်ငံတကာတွင်မူ  မီလီမီတာ (Millimeter) ဖြင့် အသုံးပြုပါသည်။

ဆက်လက်ရေးသားပါဦးမည်။

ဒေါက်တာမျိုးကြွယ် (ဆင်​ပေါင်ဝဲ)

ဆောင်းပါးများ/သတင်းများပြန်လည်ကူးယူဖော်ပြလိုပါက "အစိမ်းရောင်လမ်းမှ ကူးယူဖော်ပြပါသည်" ဟု ထည့်ပေးပါရန် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါသည်။

ယခင်တစ်ပတ်က ဖော်ပြခဲ့သော "အခြေခံစိုက်ပျိုးရေးသိပ္ပံပညာ အပိုင်း-၆" ကို အောက်ပါ လင့်တွင်လေ့လာပါ။

အခြေခံစိုက်ပျိုးရေးသိပ္ပံပညာ အပိုင်း-၆

 


ဗွေဆော်ဦး ကြော်ငြာ

ကိုယ်မွေးထားတဲ့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ မြန်မြန်ကြီး၊ များများရှင်စေချင်တယ်ဆိုရင်... အားဆေးကောင်းလေးတွေ ရှိနေပါတယ်ရှင့်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ အားရှိသန်မာထွားကျိုင်းသွားစေမဲ့ Aqua Calcium, Aqua Booster, Aqua Mix ဆိုတဲ့ ဆေးလေးတွေပါနော်.. Aqua Calcium ဆိုတာက.. နာမည်နဲ့လိုက်အောင်ပဲ ငါး၊ ပုစွန်တွေအတွက်လိုအပ်တဲ့ ကယ်လ်ဆီယမ်များ ခဲပျစ်ပါဝင်နေတဲ့ အရည်မျိုးဖြစ်ပြီး ဗီတာမင်စီလည်း ပါဝင်ပါတယ်ရှင့်..။ ဒါလေးထည့်ပေးလိုက်ရင် ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကြီးထွားနှုန်း၊ အရွယ်အစားနဲ့ အသက်ရှင်နှုန်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ကန်ထဲမှာလည်း နိုက်ထရိတ်များလျော့ကျအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမှာပါနော်..။ Aqua Booster ဆိုတာကတော့… ဘတ်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်၊ ပရိုတိုဇိုအာတွေရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကို ခံနိုင်ရည်ပိုရှိစေမဲ့ အရေးပါတဲ့ ဇီဝကမ္မဆိုင်ရာ အာဟာရအားတိုးဆေးမျိုးပါ။ သူ့မှာက သြဂဲနစ်အက်စစ်အမျိုးမျိုး၊ glycan နဲ့ အမိုင်နိုအက်ဆစ်များ ပေါင်းစပ်ပါဝင်နေလို့ ငါး၊ ပုစွန်တွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကော ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုကော ကူညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ပါတယ်ရှင့်။ ဒါ့အပြင် အာဟာရစုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်စေပြီး အစာခြေအင်ဇိုင်းများကို လှုံ့ဆော်ပေးသလို ဘက်တီးရီးယားဒဏ်ကို လည်း ခံနိုင်ရည်ရှိစေလို့ ကြီးထွားနှုန်းနဲ့ ရှင်သန်နှုန်း မြင့်တက်စေမှာပါနော်။ နောက်တစ်ခု... Aqua Mix ကကောဆိုရင်တော့.. သူက ကယ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့် ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်တဲ့ အရောအ‌နှောဖြစ်လို့ ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေရဲ့ အသက်ရှင် နှုန်းကို တိုးမြင့်စေပြီး အစာခြေစနစ်ကိုလည်း တိုးတက်စေပါတယ်။ ပြီးတော့ ကြွက်သားများ ကျုံ့ခြင်းတင်းခြင်းများကိုလျော့စေကာ အရေခွံလဲနှုန်းမြင့်စေပြီး အခွံများကို ပိုမာကြော လာစေနိုင်ပါတယ်။ ဒါတင်ပဲလားဆိုတော့...မဟုတ်သေးဘူး...ကြီးထွားနှုန်းလည်း ပိုကောင်းလာပြီး ဖမ်းဆီးချိန်မှာ အသွေးအရောင် လည်း ပိုလှနေစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်ရှင့်။ ဆိုတော့ ဒါလေးတွေကို သုံးပေးမယ်ဆိုရင်... ငါး၊ ပုစွန်လေးတွေ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြင့်မားလာနိုင်တာဆိုတော့... ဝင်ငွေပိုတိုးလာမယ်ဆိုတာက ပြောနေစရာတောင် လိုမှာမဟုတ်ပါဘူးနော်.. ဒါလေးတွေလိုချင်တယ်ဆိုရင်တော့ ‘ဗွေဆော်ဦး’ မှာ ရနေပါပြီရှင့်...
Read more Facebook စာမျက်နှာသို့သွားရန်

ဆွေးနွေးချက်များ

ဆွေးနွေးရန်